جشن سده بزرگترین جشن آتش و یکی از کهن ترین آیین های شناخته شده در ایران باستان است که هرساله 10 بهمن ماه برگزار می شود. این جشن را به داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی که یکی از پادشاهان اسطوره ای ایران بوده است مرتبط می دانند. براساس شعری از شاهنامه فردوسی که این اتفاق را روایت کرده، «هوشنگ شاه

بهمنگان یکی از جشن های ایرانی در بهمن روز از بهمن ماه برابر با روز دوم بهمن است. بهمن از واژه اوستایی وهومن Vohumana گرفته شده که با «اندیشه نیک»، «منش نیک» و «خرد سپندینه» برابر نهاده شده است. ایرانیان، یازدهمین ماه سال و دومین روز از هر ماه را به نام وهومن نامگذاری کرده اند و آن را جشن می گیرند. و

«سیر سور» یا جشن سیر پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می شد. به نوشته ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه، ایرانیان جشن سیر یا سیر سور را در روز چهاردهم یا روز گوش از دی ماه برگزار می کنند و در این جشن که از زمان جمشید باقی است، ایرانیان همراه با سیر و شراب خوراک ه

جشن اسفندگان (سپندارمذگان) یکی از جشن های ایرانی است که امروز زرتشتیان آنرا در روز اسفند (سپندارمذ - پنجمین روز) از ماه اسفند (سپندارمذ) برابر با بیست و نهم بهمن در گاهشماری خورشیدی امروزین برگزار میکنند. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین م

خرم روز روز اول از ماه دی است و به مناسبت برخورد نام روز با نام ماه که نام خداوند نیز بود در ایران باستان جشن گرفته می شد. روزی بزرگ بود مشحون از آداب و مراسم دینی و غیر دینی. زرتشتیان به ویژه پارسیان این روز را بسیار محترم شمرده و آنرا دی دادار جشن می نامند. ابوریحان بیرونی می گوید دی ماه را خُورما

سیزده بدر، سیزدهمین روز فروردین ماه و از جشن های نوروزی است که در تقویم های رسمی ایران این روز، روز طبیعت نامگذاری شده و از تعطیلات رسمی است. هیچ سندی وجود ندارد که مردمان نسل های پیشین از نحسی سیزده سخن گفته باشند، شاید از آنجایی که درباره این روز آگاهی کمتری وجود داشته در یکی دو قرن اخیر شاید به ع

شال درکی یا به عبارتی شال اندازی، آئینی است که چهارشنبه آخر هر سال در منطقه کرمانشاه برگزار می شود. این مراسم محلی به بهترین شیوه ممکن برگزار شده و همراه با جشن و شادی هست. در این مراسم کهن، جوانان شال گردنی که از قبل تهیه شده را از منافذی که در دیوارها و یا بالای درب خانه ها تعبیه شده اند، داخل

یکی از مراسم های جالب و دیدنی که هر ساله روز 26 اردیبهشت در شهر خرم آباد و سایر بخش های استان لرستان با شور و نشاط خاصی برگزار می شود و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری قرار می گیرد، روسری گلونی (روز گلونی) هست. علت برگزاری این مراسم محلی و سنتی بها دادن به گلونی بوده که جز جدایی ناپذیر پوشش

یکی از مراسم هایی که شهرتی بسیار داشت و همانند جشن های کارناوالی بود «کوسه برنشین» نام دارد. بیرونی شرح این رسم را چنین آورده که در نخستین روز از آذرماه - یا نخستین روز بهار - مردی کوسه (بی ریش) با شمایلی عجیب و غریب را بر خری می نشاندند که به دستی کلاغ داشت و به دستی بادبزن و خود را مرتب باد می زد.

جشن فروردگان یا جشن همسپثمیدیه و یا همسپتمدم نام جشنی بوده که به مدت ده روز، در روزهای پایان سال برگزار می شده است. این جشن در دوران باستان، جشن فروهر ها یا روان درگذشته بود. همه ساله بیستم اسفند ماه به عنوان جشن فروردگان از سوی زرتشتیان گرامی داشته می شود. در جشن فروردگان یا فروردیان پارسایان زرتشت

آبانگان یکی از جشن های ایرانی است که در ستایش و نیایش ایزدبانو آناهید که ایزد آب های روان بوده است، برگزار می شده است. زمان برگزاری این جشن در آبان روز از آبان برابر با روز دهم آبان بوده است. «جشن آبانگان» جشنی است در گرامیداشت سیاره درخشان «اَنَهیتَه / آناهید (زهره)» و رود پهناور و خروشان «اردوی /

یکی از آداب و مراسمی که در شب چهارشنبه آخر سال و یا چهارشنبه سوری در شهر شیراز برگزار می شود، رفتن شیرازی ها به «حوض ماهی» است. درست در گوشه غربی آرامگاه سعدی، قنات آب گرم معدنی جاری است که مردم شیراز به آن «حوض ماهی» می گویند و این حوض برای آنها خلی مقدس است. آنها برای تندرستی و درمان بیمارهای خود،

اردیبهشتگان یا گلستان جشن از جملهٔ جشنهای دوازدگانهٔ سال ایران باستان بوده است و ازشمار جشن های آتش است. روز سوم از هر ماه باستانی به نام اردیبهشت می باشد و بر پایه گاهشماری امروزین ، دوم اردیبهشت خورشیدی ، برابر با جشن اردیبهشت گان است. ایرانیان از هزاران سال پیش در روز جشن اردیبهشتگان، پوشاک سپید

جشن بمو بزرگترین و مهمترین جشن مانویان بوده که در شهریور روز از شهریور ماه برابر با چهارم شهریور از گاهشماری مانوی برگزار می شده است. این جشن پس از قتل عام مانویان به فراموشی سپرده شد.

شهریور امشاسپند ایزد نماد شهریاری آرمانی و نیز نگاهبان فلزات است که ششمین ماه سال و چهارمین روز ماه را به نامش نام گذاری کرده اند. بدین ترتیب در ایران باستان در روز چهارم شهریور ماه جشن موسوم به شهریورگان برگزار می شده است. این جشن آذرجشن هم نامیده شده و جزء جشن های آتش است. مردم در خانه آتش می افرو

یکی از مراسم هایی که در تمامی شهرهای کردستان علی الخصوص سنندج در نیمه زمستان برگزار می شود، عروسی پیرشالیار هست که شور و نشاط ویژه ای را به مردم می بخشد و رقص و پایکوبی از ارکان اصلی آن به حساب می آیند. تاریخچه عروسی پیرشالیار به حدود هزار سال پیش باز می گردد و شامل مجموعه مراسم های کهن بوده که ه

یکی از مراسم های جالب ایرانی که قدمتی بیش از چند هزار سال دارد، جشن انگور است. این جشن در میان مسلمانان به ' شانادر ' و در میان مسیحیان به ' اوشانا ' معروف است . قدمت این جشن که به چند هزار سال قبل برمیگردد یکی از نمادی ترین وشکر گذارترین مراسم در برابر خالق هستی است. این مراسم باشکوه توام با رقص و

لحظه تحویل سال یا به عبارت دیگر اولین روز سال نو به «اعتدال بهاری» معروف است. اعتدال بهاری روزی است که در آن طول روز و شب با یکدیگر یکسان می شود و این مساله به واسطه گردش زمین به دور خورشید و قرار گرفتن زمین در محوری خاص که از آن به عنوان محور «اعتدال بهاری» نام برده می شود به وقوع می پیوندد. به همی

شب یلدا یا شب چله یکی از قدیمی ترین جشن های ایرانی است که مثل نوروز و چهارشنبه سوری از تاریخ و پیشینه قدیم ایران به یادگار مانده است. شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی 30 آذر شروع می شود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی پایان می یابد. این شب از تمام شب های سال

روز اعتدال پاییزی را در ایران از دیرباز جشن می گرفته اند. این جشن که در روز مهر از ماه مهر برگزار می شود، جشن مهرگان نام دارد. مهرگان یا جشن مهر یکی از بزرگترین جشن های ایران باستان بوده است که در مهر روز از ماه مهر برگزار می شده است. «مهرگان» پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده و از اهمیت

بیلن دانا، یکی از رسوم جالب مردم کرد منطقه سنندج هست که هر ساله با گذشت 45 روز از فصل زمستان یا به عبارت صحیح تر در تاریخ 14 بهمن ماه، به مدت دو روز برگزار می شود. این مراسم، جشنی قدیمی و باستانی بوده که رقص، شادی و پایکوبی در تار و پود آن جای گرفته است. با برگزاری این جشن، صدای شور و شادی مردم کرد

جشن تیرگان در کنار جشن های نوروز، سده و مهرگان، از مهم ترین جشن های ایران باستان بوده و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است. این جشن به دلیل وجود این رسم با نام هایی چون «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سرشوران» نیز یاد شده است. مردم مازندران (مردم فیروزکوه، ساری، سنگسر و سوادکوه) که این جشن را با

در دوران باستان، ایرانیان، در روز ششم از ماه خرداد، به مناسب برخورد نام ماه و روز جشنی برگزار می کردند به نام خردادگان. خرداد پنجمین امشاسپند از شش امشاسپند در آیین ایرانیان باستان است. خرداد در زبان پهلوی، هَئورْوَتات Haurvatat که مرکب است از هَئورْوَ Haurva به معنی رسایی و کمال و جزء دوم تاتtat پس

در نهمین روز از آذرماه، در گاهشمار زرتشتی که نام روز و ماه یکی می شود یعنی روز آذر در ماه آذر، جشن « آذرگان » برگزار می شود که در گاهشمار خورشیدی برابر است با سوم آذر ماه خورشیدی که فرخندگی هم نامی روز و ماه به نام ایزد آذر و بزرگداشت جایگاه آن دراندیشه ایرانیان دلیل برگزاری جشن آذرگان به حساب می آی

جشن امردادگان را هر سال 7 مرداد ماه برای گرامیداشت منش و کُنش یکی از فروزه های شش گانه خِرد و دانش فرمانروا بر فرارَوَند هستی، برگزار می کنند. این جشن در ستایش و گرامیداشت مرداد روز 7 امُرداد در تقویم ایران باستان (سومین روز اَمرداد ماه در تقویم فعلی ایران) برگزار می شود که یکی از جشن های دوازده گان

در پایان روز پانزدهم دی ماه یعنی روز دی بمهر یا دیگان سوم شب هنگام، جشنی در ایران کهن روزگار برپا و برگزار می شد موسوم به گاوگیل، که به اشکال گوناگون چون: گاگیل، گاوگمل، کاکیل، کاکثل و درامزینان در کتابهای پیشین ثبت شده است. سبب برگزاری این جشن این است که مملکت ایران در این روز از ترکستان جدا شده و

منابع مطالعه و بررسی پیرامون جشن بتیگان بسیار محدود هستند و به مرور زمان از میان رفته اند، با اینحال می توان تا اندازه ای با این آیین کهنسال و فراموش شده آشنا شد. ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه گزارشی بسیار کوتاه در رابطه با جشن آورده است که به رغم کوتاهی، مهم ترین سند برگزاری چنین جشنی در متون