ارائه توضیحاتی درباره مزایده 100 بنای تاریخی از جمله 5 کاروانسرای ثبت جهانی و سردر قیصریه

ایسنا/ براساس اخبار منتشر شده، ارائه توضیحاتی درباره مزایده 100 بنای تاریخی از جمله 5 کاروانسرای ثبت جهانی و سردر قیصریه صورت گرفت.

شهاب طلایی، مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در نشست خبری که در عمارت مسعودیه برگزار شد، با بیان اینکه صندوق در سال گذشته بالاترین سطح همکاری با معاونت میراث فرهنگی را داشت، تاکید کرد: سیاستی در صندوق اتفاق نمی افتد مگر اینکه مدیرکل استان و معاونت میراث فرهنگی در جریان باشند. آنچه باعث شده صندوق به برخی اهداف خود در 17 سال گذشته نرسد ناهماهنگی و تعارض ها بوده است.

47 بنا با 360 میلیارد تومان سرمایه مردمی به مزایده رفت

او پیرامون ارائه توضیحاتی درباره مزایده 100 بنای تاریخی از جمله 5 کاروانسرای ثبت جهانی و سردر قیصریه ادامه داد: سال گذشته صندوق 126 بنا را به مزایده گذاشت و 47 بنا برای احیا و مرمت واگذار شد. هدف گذاری امسال احیای حدود 100 بنای تاریخی با مشارکت مردم است.

طلایی اضافه کرد: در سال گذشته 360 میلیارد تومان جذب سرمایه مردمی شده است و این مجموعه یعنی هزینه دولت را در حفاظت و مرمت و نگهداری از بناها کاهش دادیم.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی درباره تعداد بناهایی که در تملک این صندوق قرار دارد و همچنین ارزش مالی آنها گفت: طبق مصوبه هیات وزیران 300 بنا در مالکیت صندوق است، اما ارزش آن تا کنون محاسبه نشده و نیازمند کارشناسی است. هر چند ادعا داریم که دارایی صندوق توسعه احیا از دارایی همه صندوق ها بیشتر است.

او با اشاره به شعار امسال مبنی بر تولید و جذب مشارکت مردمی اظهار کرد: موجودیت صندوق و فعالیتی که انجام می دهد بدون حضور و مشارکت مردم، معنی ندارد و مهمترین بیلان کاری صندوق این است که چقدر توانسته با مردم کار کند.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گفت: اقدام نوآورانه ای که در سال گذشته انجام شد این بود که برای شفافیت عملکرد، مزایده در استانها برگزار شد. سال گذشته در سه استان این مزایده انجام شد و امسال هر استانی زیرساخت لازم را داشته باشد مزایده را در آنجا برگزار می کنیم.

او ادامه داد: تا پایان مرداد گذشته تمام بناهایی که باید براساس مصوبه دولت در موضوع کرونا تعیین تکلیف می شدند، رسیدگی وضعیت شدند. بیش از 30 بنا به هر دلیلی به عنوان گره در کار صندوق متوقف شده بودند که تعیین تکلیف شدند. شهریور سال گذشته از طرق وزارت کشور به همه شهرداری ها ابلاغ شد موضوع تغییر کاربری بناهایی که توسط صندوق توسعه و احیا انجام شده اند از شمول پرداخت مالیات معاف هستند.

چالش 10 هزار بنای ثبت ملی

طلایی همچنین گفت: باید بناهای تاریخی با توجه به اینکه تعداد زیادی از آنها مالکان خصوصی دارد، ارزش گذاری شود تا مالکان بتوانند برای بیمه کردن یا وثیقه گذاشتن از سند ملکی استفاده کنند. بیش از 10 هزار بنای تاریخی که ثبت ملی شده اند، مالکان آن برای فروش، وثیقه و بیمه دچار چالش شده اند.

طلایی در تشریح برنامه های امسال گفت: براساس بخشنامه وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که 20 اسفند 1402 صادر شد، صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی، تنها مرجع واگذاری بناهای تاریخی است. با اجرای این بخشنامه از پراکنده کاری و نبود شفافیت که در کشور اتفاق می افتد جلوگیری خواهد شد.

او در ادامه از تعیین تکلیف 186 بنای روستایی در همکاری با سازمان دهیاری ها و بنیاد مسکن و با مشارکت مردم خبر داد و افزود: بناهای روستایی معمولا در اولویت دوم بودند، که امسال توجه بیشتری به آنها خواهد شد.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی ادامه داد: ابهاماتی در سنوات قبل درباره مرمتکاران و مشاوران وجود داشت که غیر از درجه بندی سازمان برنامه بودجه در این باره، صندوق هم بنا دارد ارزیابی از مشاوران و مرمتکاران انجام دهد و از آنهایی که سوابق موفق دارند، استفاده کند. ضمن اینکه این حوزه از انحصار خارج خواهد شد. برای ما مهم است که پیمانکاران و مشاورانی، پروژه های صندوق را اجرا کنند که عملکرد قابل دفاعی داشته باشند.

او اضافه کرد: مجموعه بهره برداران بناهای تاریخی در کشور ساماندهی نشده اند و یکی از برنامه های اصلی این است که جامعه بهره برداران بناهای تاریخی با محوریت صندوق ایجاد شود تا مطالباتشان منسجم تر پیگیری شود.

طلایی درباره مازاد درآمد صندوق توسعه و احیا نیز گفت: پیش بینی ما این است که هزینه های مازاد صندوق را با مشارکت معاونت میراث فرهنگی برای مرمت هزینه کنیم.

2700 بنای تاریخی در مالکیت دستگاه های دولتی

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی درباره تعارض مالکیت بناهای تاریخی به ویژه آنهایی که در اختیار دستگاه هایی غیر از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است، اظهار کرد: بیش از 2700 بنای تاریخی در اختیار دولت است که ماده 100 برنامه ششم توسعه دستگاه هایی را که مالکیت آن بناها را به عهده دارند، مکلف کرده است از منابع خود برای احیای این بناها اقدام کنند. پیرو آن قانون، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دو نوبت نامه هایی را به آن دستگاه ها برای اجرای قانون برنامه ششم فرستاد، اما می بینم که در عمل نتیجه مثبتی نداشته است.

او اضافه کرد: راهکار این است که با دستگاه ها برای احیا و مرمت وارد تعامل شویم. در این باره زمینه سازی شده که در یکی از مصوبات دولت لحاظ شود تا پیرو آن و با توجه به ترک فعل دستگاه ها، صندوق با آن دستگاه ها وارد تعامل شود و با حفظ مالکیت آن دستگاه ها، صندوق کارگزاری احیای آن بناها را انجام دهد. در همین راستا، یکی از دستگاه هایی که مجموعه املاکش را در 12 استان به صندوق واگذار خواهد کرد در هفته میراث فرهنگی اعلام می شود.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی افزود: املاک دستگاه های مختلف نیز شناسایی شده که البته برای نهادهای حاکمیتی که خارج از قوه مجریه هستند، مثل ستاد فرمان امام (ره)، بنیاد مستضعفان و یا اوقاف با مدل های دیگری این موضوع پیگیری می شود. البته در بین 100 بنایی که امسال به مزایده گذاشته می شوند بناهایی هم هستند که در مالکیت اوقاف هستند.

طلایی درباره میدان مشق که با تاکید دولت قرار بود بناهای آن آزادسازی شود و در اختیار موزه ملی قرار گیرد و میدان مشق هم باز احیا شود، اظهار کرد: میدان مشق یک پروژه ملی است و یکی از دغدغه ها و رویاهایم این است که توسعه میدان مشق اتفاق بیفتد و آن منطقه از حضور دیگر دستگاه ها تخلیه شود.

او در ادامه به خلأها و محدودیت های قانونی که مانع اجرای برخی تکالیف شده است، اشاره کرد و افزود: وقتی صندوق در ردیف متفرقه بودجه قرار دارد، دستگاه های دیگر نمی توانند از ردیف های اعتباری برای آن تأمین بودجه کرده و یا به صندوق کمک کنند. بنابراین صندوق در دو دهه اخیر رویکرد مشارکت مردمی داشته است. اگر صندوق وارد ردیف اعتبارات بودجه شود در موضوع مرمت بسیاری از بناها و صنایع دستی هم می تواند ورود کند. اگرچه در سنوات قبل دچار مشکلات مالی و خلأهای قانونی بودیم.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی درباره تعیین تکلیف بناهایی که در اختیار معاونت های میراث فرهنگی یا صنایع دستی قرار دارد، تاکید کرد: با بخشنامه وزیر، از این پس واگذاری تمام بناها از مجرای صندوق صورت می گیرد. برآورد ما 50 بنای تاریخی در استانهاست که بیشتر آنها دفاتر استانی میراث فرهنگی و گردشگری هستند، با این حال ما فعلا بنا نداریم در داخل خانواده دچار چالش شویم، تا زمانی که از طریق برنامه ریزی استانی، بنایی تحت تملک قرار نگیرد نمی توانیم آن بناها را واگذار کنیم.

بسیاری از استانها، نمونه آن اصفهان ساختمان جدید ساخته اند و قرار است بناهای تاریخی در اختیار اداره کل میراث فرهنگی اصفهان تخلیه شود، بعد از آن صندوق می تواند آن بناها را واگذار کند.

سردر قیصریه با مزایده واگذار شد

او درباره مزایده سردر قیصریه در اصفهان گفت: این بنا سال گذشته از طریق مزایده به بهره بردار واگذار شد. برای بناهای بزرگی مثل «سردر قیصریه» یا هتل آپادانا که در نزدیکی تخت جمشید به بهره برداری رسیده است، تأیید اهلیت بهره بردار اهمیت دارد. برای واگذاری این مجموعه ها استعلام می گیریم و کار با حساسیت پیگیری می شود. امسال هم هر کدام از پایگاه های میراث ملی و جهانی بناهایی داشته باشند صندوق اعلام آمادگی می کند که برای احیا و مرمت و بهره برداری آن بناها را واگذار کند.

طلایی درباره برنامه صندوق برای واگذاری کاروانسراهای ثبت جهانی شده که وضعیت مناسبی به لحاظ استحکام بنا ندارند و با توجه به اتفاقی که سال گذشته برای فروش دو کاروانسرای ثبت جهانی در سمنان رخ داد، اظهار کرد: از 54 کاروانسرای ثبت جهانی، 34 کاروانسرا براساس مصوبه های قبلی دولت و در گذشته به صندوق واگذار شده، ولی نگاه ما به تمام کاروانسراهاست. در بین این کاروانسراها مالکیت های متفاوتی وجود دارد. آن دو کاروانسرای ثبت جهانی شده در سمنان متعلق به ستاد فرمان امام (ره) است، برخی از آنها مالکیت خصوصی دارند و یا در تملک اوقاف هستند. معتقدم حدود مالکیت آثار جهانی از جنس کارهایی است که پیش از ثبت باید به آن فکر میشد.

واگذاری میراث جهانی برای مرمت و احیا تعارض قانونی ندارد

او با تاکید بر اینکه احیای کاروانسرا تعارضی با ثبت جهانی ندارد، افزود: کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین که متعلق به صندوق بود و مشارکت مردم در احیا را تجربه کرده است، ثبت جهانی شده ولی احیا و مرمت و بهره برداری از آن تاکنون تعارض قانونی، حقوقی و کارشناسی با ثبت جهانی نداشته است.

طلایی این توضیح را اضافه کرد: البته صندوق با معاونت میراث در هماهنگی است. بر همین اساس، سال گذشته سه کاروانسرای ثبت جهانی شده در بوشهر، لرستان و اردبیل را که ثبت جهانی شده بودند، در فهرست مزایده قرار دادیم که الیته هیچ سرمایه گذاری برای آنها پیدا نشد. امسال 5 کاروانسرای ثبت جهانی دیگر در 5 نقطه را اضافه بر آن 3 کاروانسرای قبلی به مزایده می گذاریم. یکی از این کاروانسراها «تی تی» در گیلان است که اردیبهشت 1403 به مزایده گذاشته می شود.

مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی تاکید کرد: اصولاً ثبت جهانی یک کاروانسرا به این معنی نیست که دیگران هم طالب بهره برداری دیگر کاروانسراها باشند. بسیاری از این بناها زیرساخت اولیه برای سرمایه گذاری و احیا را ندارد. از طرفی، در واگذاری بناهای ثبت جهانی آنچه مورد تاکید است تأیید اهلیت متقاضی بهره برداری و طرح مرمت است. برای کاروانسراهایی که در مالکیت دستگاه های دیگر هستند صندوق وارد تعاملاتی شده که هر وقت به نتیجه برسد رسانه ای خواهد شد.

طلایی درباره بناهایی که در مالکیت وزارت آموزش و پرورش هستند، مشخصا دارالفنون و مدرسه ژاندارک که در مرمت و نگهداری آنها کوتاهی شده است، با این توضیح که هزینه مرمت دارالفنون بیش از هزار میلیارد تومان برآورد شده است، اظهار کرد: برای تعیین وضعیت این بناها به قانون مجلس نیازی نیست و با مصوبه دولت میتوان وضعیت بهره برداری و مرمت آنها را تعیین تکلیف کرد. به ویژه آنکه مرمت و احیای این بناها نه در اولویت آموزش و پرورش است و نه می تواند به مرمت و احیای آنها بپردازد. دغدغه وزیر میراث هم مرمت و احیای بناهای تاریخی با مالکیت دولتی است. ما پیگیری ها و تعاملات را انجام می دهیم ولی مصوبه هیات وزیران برای واگذاری این بناها نیاز است.