کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین

کاروانسرای سعدالسلطنه به دستور «سعدالسلطنه» حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد. ارزشمندترین قسمت این بنا چهار سوق آن بوده که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشیکاری شده ای قرار دارد. چهار طرف گنبد را چهار نیم گنبد با رسمی بندی و نورگیر فراگرفته اند که فضا را بزرگتر نشان می دهند. سرای سعدالسلطنه قزوین بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری داخلی شهری کشور بوده که با وسعتی افزون بر 6/2 هکتار در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد.

عملیات مرمت این مجموعه نیز در قالب تفاهمنامه از طریق صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری قزوین (به مدت بیست سال) واگذار شد. عملیات اجرایی مرمت به پایان رسیده و این بنا روند مطلوبی را در حوزه مرمت و بازسازی طی کرده است. عملیات مرمت با استفاده از منابع مالی سازمان بهسازی و نوسازی و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام شد. در حال حاضر، بسیاری از قسمت های بنا مرمت شده اند. قسمت های مرمت شده به کاربرهایی چون هنرمندان و تولید کنندگان و عرضه کنندگان محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی ایرانی، رستوران سنتی، کافه های سنتی مناطق مختلف ایران، تولیدی و فروشگاه لباس های سنتی و شیرینی جات سنتی و...اجاره داده شد.

در 26 شهریور 1402 و در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض هم کاروانسرای سعدالسلطنه به همراه 53 کاروانسرای تاریخی دیگر تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می شود.