غذاهای سنتی خراسان جنوبی طعم سلامتی را به سفره ها می بخشند

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، غذاهای سنتی خراسان جنوبی طعم سلامتی را به سفره ها می بخشند.

انواع غذاها و نحوه طبخ آنها از جالب ترین جاذبه های گردشگری در هر منطقه ای است و غذاهای سنتی خراسان جنوبی نیز از مواد در دسترس و متناسب با شرایط آب و هوایی تهیه می شود.

مواد بکار رفته در غذاهای سنتی نشان می دهد که مردم این دیار از دیرباز به سلامت غذایی خود اهمیت می داده اند و همواره سعی بر تهیه غذاهای سالم و مقوی داشته اند.

علاوه بر روشهای طبخ سالم، لذیذ بودن، استفاده از ارزش های غذایی در قالب گروه های متنوع نظیر غلات، حبوبات، لبنیات، سبزی ها و گیاهان دارویی از شاخص های غذاهای سنتی خراسان جنوبی است.

تغییر شیوه زندگی در کشور و به تبع خراسان جنوبی در سالهای اخیر لذت خوردن غذاهای محلی را به فراموشی سپرده و سلامت مردم را در معرض خطر قرار داده است.

اما یکی از پژوهشگران حوزه غذاهای سنتی در خراسان جنوبی مهمترین ویژگی این نوع غذاها را استفاده از مواد موجود همان منطقه برشمرد و گفت: دلیل اینکه توصیه شده به هرجا سفر می کنید از غذای همان منطقه بخورید بدلیل سازگاری هر غذا با آب و هوای آن منطقه است.

زهرا مزروعی پیرامون اینکه غذاهای سنتی خراسان جنوبی طعم سلامتی را به سفره ها می بخشند، اظهار داشت: بخصوص اگر قرار است مدتی در یک منطقه اقامت داشته باشید، نیازمند سازگاری و انطباق خود با شرایط آن منطقه هستید و یکی از راهکارهایی که به سازگاری بدن کمک می کند مصرف مواد غذایی آن منطقه است.

وی گفت: برای معرفی بیشتر غذاهای سنتی خراسان جنوبی نیازمند مشارکت عمومی هستیم و در مرحله اول باید با کمک رسانه های جمعی این کار شروع شود.

لزوم تغییر ذائقه مردم

پژوهشگر فرهنگ عامه با تاکید بر لزوم تغییر ذائقه مردم افزود: بطور مثال در تمامی رستوران ها یک لیوان کوچک قروت یا بنه به عنوان پیش غذا، مخلفات همراه غذا یا دسر مدتی به میهمان ها ارائه شود و خواص این غذاها را در یک بروشور کوچک همراه ظرف غذا میتوان معرفی کرد.

وی با اشاره به تنوع غذاهای سنتی در خراسان جنوبی گفت: قروت بیرجندی خواص زیادی دارد که به عنوان تنها غذای بنفش جهان نیز شناخته شده است.

مزروعی کشک زرد یا قورتی که با کشک ماستی ساییده شده را از دیگر غذاهای سنتی خراسان جنوبی برشمرد و افزود: از این قبیل غذاها را میتوان در لیست رستوران ها نیز استفاده کرد.

وی با بیان اینکه نوجوش از دیگر غذاهای سنتی در خراسان جنوبی است که اخیرا ثبت ملی شده گفت: این غذا در ساندویچی ها می تواند به عنوان خوراک به مردم معرفی و ارائه شود تا بتوان اقبال عمومی به سمت غذاهای سنتی را افزایش داد.

پژوهشگر غذاهای سنتی ضمن تاکید بر آموزش اصولی و درست غذاهای سنتی به ویژه از طریق رسانه ملی افزود: قطعا بیان خواص غذاهای سنتی به استفاده آنها نیز کمک خواهد کرد.

وی برگزاری جشنواره در سایر استانها را راهکاری برای معرفی بیشتر غذاهای محلی خراسان جنوبی ذکر کرد و گفت: بیان خواص غذاها، مصلحات و اضدادش با ذکر دلایل علمی در این جشنواره ها می تواند مفید واقع شود.

مزروعی اظهار داشت: برای معرفی بیشتر غذاهای سنتی، دستگاه های دولتی می توانند موظف شوند که میهمانانشان را به صرف غذاهای سنتی دعوت کنند یا از طریق جشنواره هایی ویژه دانشجویان و سربازان این معرفی امکان پذیر خواهد بود.

وی یکی از غذاهای اصلی خراسان جنوبی را که ثبت ملی است "قروت" نام برد و گفت: این غذا با مخلوط های مختلف مانند بادمجان، اسفناج، کما، سیب زمینی، مرغ و دیگر محصولات تهیه می شود.

این پژوهشگر با اشاره به غذای محلی دیگری به نام "بنه" افزود: بنه محصولی در دامنه کوه ها بوده و سرشار از مواد مغذی و پروتئین است.

وی گفت: پختیک یا شلغم پخته از دیگر غذاهای خراسان جنوبی است که به عنوان آجیل و غذا مصرف میشده و اکنون به دلیل ویتامین هایی مانند منیزیم و سدیم برای انواع سرماخوردگی ها و بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

مزروعی افزود: حتی برخی غذاهای محلی خراسان جنوبی با تغییرات کوچک در استان های دیگر و حتی کشورهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرند و گردشگران خارجی داشته ایم که با خوردن غذاهای محلی ما، دستور پخت آن را درخواست کرده اند.

وی گفت: غذاهایی نیز داشته ایم که با گیاهان دارویی مانند گشنیز، شوید، گوجه و مواد دیگر به صورت اشکنه درست می شده و ارزش غذایی بالایی داشته است.

پژوهشگر فرهنگ عامه اظهار داشت: در خراسان جنوبی انواع حلوا، کاچی و ساوری داریم که با گندم درست می شود و اکنون ثابت شده که نان سبوس دار برای بدن مفید است در حالی که آن زمان از بلغور گندم که سرشار از سبوس است، استفاده میشد.

وی با اشاره به غذای محلی به نام "غلور" گفت: این غذا بمب انرژی است، چرا که از گوشت، گندم و انواع حبوبات درست می شود همچنین هر شهرستان خراسان جنوبی با توجه به محیط خود انواع غذای محلی مانند بزپاش و دیگر موارد را داشته که در آیین و مراسم خاص تهیه میشده است.

مزروعی بیان کرد: حتی در بخش شیرینی ها نیز شیرینی هایی مانند نان لوله ای و رو ورکرده داریم که بدون شکر و مناسب افراد مختلف است و از مواد مغذی مانند گندم، کنجد و دارچین در آن استفاده شده است.

غذاهای سنتی در لیست پذیرایی گردشگران

یک کارشناس گردشگری در خراسان جنوبی نیز با اشاره به اینکه کف به عنوان یک دسر سنتی با بستنی زمستانی بین گردشگران محبوبیت دارد، گفت: شیرینی های محلی همچون نان لوله ای و رو ورکرده بیشترین طرفدار را بین دسرهای سنتی استان دارد.

احسان درستکار افزود: کشک بادمجان بیرجندی تنها غذای بنفش در کشور معرفی شده و بیشترین طرفدار را دارد.

وی با بیان اینکه غذاهای دیگر مثل ساوری پلو، گندم پلو، قاتق بنه و کشک زرد هم برای پذیرایی از گردشگران استفاده می شود، گفت: اکثر غذاهای سنتی در سفره خانه های استان یا اقامتگاه های بومگردی طبخ شده و در لیست پذیرایی از گردشگران موجود است.

این کارشناس گردشگری گفت: نمایشگاه ها و رویدادهای گردشگری در سطح استان یا کشور بیشترین تاثیر را در معرفی غذاها و دسرهای سنتی دارد بطور مثال نحوه عمل آوری قروت بادمجان به شکل ورکشاپ در نمایشگاه ها اجرا می شود و آیین سنتی کف زنی نیز چاشنی اغلب نمایشگاه ها بخصوص در فصل زمستان است.

وی افزود: امسال هم نهم تا دوازدهم بهمن، خراسان جنوبی با برپایی غرفه ای در نمایشگاه بین المللی تهران حضور خواهد داشت و بخشی از نمایشگاه به غذاهای سنتی استان اختصاص می یابد.

درستکار با اشاره به برگزاری آیین های محلی خراسان جنوبی که آذر در باغ و عمارت جهانی اکبریه برگزار شد، گفت: این جشنواره با حضور دانشگاه های استان و با هدف آشنایی دانشجویان با غذاهای محلی و پخت غذاهای سنتی برگزار شد که دانشجویان غیربومی به عنوان سفیران فرهنگی اسقبال خوبی از آن داشتند.

چهار غذای سنتی خراسان جنوبی در فهرست آثار ملی

تاکنون سه نوع غذا و یک شیرینی محلی خراسان جنوبی ثبت ملی شده که مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی این موارد را شامل قروت، نوجوش، غلور و نان لوله ای نام برد.

سید احمد برآبادی اظهار داشت: نوجوش، غذای سنتی و محلی مقوی و مغذی است که از نان درست می شود و در وعده های غذایی ظهر و شب استفاده می شود.

وی گفت: بانوان بیرجندی با نان هایی که در سفره خرد می شود یا چند روزی می ماند و بیات می شود، این غذا را تهیه می کنند.

مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با اشاره به ثبت شیرینی نان لوله شهر بیرجند در فهرست میراث ناملموس گفت: نان لوله یکی از شیرینی های اصیل مردم بیرجند است که توسط بانوان بیرجندی پخته می شود.

وی ادامه داد: این شیرینی قالبی از جنس چدن با دسته های بلند دارد. قالب را روی چراغ یا گاز می گذارند و از مایع تهیه شده داخل قالب می ریزند و بعد از پخت آن را در حالی که داغ است به شکل لوله می پیچند و چون به شکل لوله درست می شود نام آن را هم نان لوله می گویند.

برآبادی به ثبت ملی "قروت" اشاره کرد و گفت: قروت از جمله غذاهایی است که از فرآورده های دامی تهیه می شود و رنگ بنفش و زیبای آن نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

وی اظهار داشت: این غذای لذیذ توسط عامه مردم بیشتر استفاده شده است ولی خواص و بزرگان هم نتوانسته اند از لذت خوردن قروت چشم پوشی کنند.

مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با بیان اینکه قروت به دو صورت گرم و سرد مصرف می شود، گفت: برای تهیه قروت گرم مقداری پیاز داغ یا سیر داغ تهیه کرده و قروت را به آن اضافه می کنند همچنین کمی نمک، فلفل سیاه و دارچین افزوده می شود و قبل از آنکه به جوش بیاید از روی حرارت برداشته و آماده خوردن است.

وی افزود: قروت گرم را گاهی با بادمجان، سیب زمینی، کدو، کما و سبزیجات پخته مثل اسفناج میل می کنند و این غذا از جمله غذاهای سنتی شهرستان بیرجند و خراسان جنوبی است که هنوز در بیشتر نقاط آن را طبخ می کنند.

برآبادی گفت: غلور خراسان جنوبی چند سال قبل ثبت ملی شده که نوعی غذای محلی و از خانواده آش های ایرانی است و بیشتر در ماه محرم طبخ می شود.

وی اظهار داشت: بین ایرانیان به گندم خورد شده "بلغور" می گویند و در خطه خراسان جنوبی "غلور" نامیده می شود که مثل بقیه آش های ایرانی ترکیبی از حبوبات است که البته گوشت قرمز در آن بکار می رود.

مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: مهارت و دانش سنتی شیره پزی انگور خراسان جنوبی و آیین کف زنی نیز در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد.