مردم شیراز دغدغه حفظ باقیمانده باغ های اندک و پراکنده را دارند

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، مردم شیراز دغدغه حفظ باقیمانده باغ های اندک و پراکنده را دارند.

نام شیراز با باغ و طراوت و سبزی و زیبایی و ... گره خورده است و بردن نام باغ های شیراز، ذهن را به سمت قصردشت سوق می دهد، حال آنکه در گذشته نه چندان دور و همین 5 دهه قبل شمار باغهای این شهر در شرق، جنوب، شمال و غرب، آنقدر بود که بتوان مدعی شد، شهر راز را باغ ها احاطه کرد و همین عامل مهم اعتدال هوا و از مهمترین عوامل خوش مشربی و میهمان نوازی و سلامت مردمان این دیار جذاب و مهاجر پذیر بشمار می رود.

شیراز در سمت شمال، تا گذشته نه زیاد دور باغ هایی داشت زیبا و مفرح که از اندکی پائین تر از دروازه قرآن شروع می شد و تا کنار گوش حرم مطهر علی ابن حمزه (ع) و بازار وکیل امتداد می یافت و همواره نسیم روح نواز آنها کدورت را از خاطر ساکنان و رهگذران این دیار می زدود.

مجموعه گردشگری چهارباغ همان باغ-محور شمال به جنوب شیراز است که در همسایگیش داشته ‏های بسیار ارزشمند دیگری نیز وجود دارند و از همین رو، حفظ و باززنده‏ سازی آنها ضروری است. باغ هایی که زمانی چهارگوشه، چهارراه حافظیه کنونی قرار داشت.

آرامگاه خواجوی کرمانی (1315-1370)، دروازه قرآن (عضدالدوله دیلمی، قرن چهارم هجری- حسین ایگار، 1328 خورشیدی)، باغ تاریخی هفت‏ تنان (صفویه-زندیه) و آرامگاه شاه شجاع (زندیه، پهلوی) از دیگر داشته‏ های پرارزش تاریخی همجوار این محور اصلی در باغ‏ های تاریخی شیراز است. با گذر از آرامگاه میر علی ابن حمزه (ع) و پل علی ابن حمزه، مجموعه تاریخی زندیه خودنمایی می‏ کند و این مجموعه، همان میانه‏ باغ-محور شرقی-غربی شیراز بوده است.

یک پژوهشگر حوزه باغ های شیراز در ارتباط با ضرورت حفظ بقایای فضای سبز باغی این شهر ضمن ابراز نگرانی از تداوم روند تخریب و رعایت ‏نشدن حریم برخی باغ‏ های تاریخی شهر راز گفت: یک گردشگر و دوست‏دار شیراز پیش از این در بدو ورود به این شهر، منظری از باغ ها و فضای سبز مشجر را مقابل دیدگان داشت، خصوصا از مسیر دروازه قرآن و این گذر تاریخی تا به حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع)، باغ های متعددی را می دید و از فضای مفرح آن لذت می برد.

داریوش مختاری خاطرنشان کرد: در مسیر شرق به غرب هم باغهای قاجاریه نظیر باغ صاحب اختیار و باغ شیخ و باغ شاه صفوی و باغ تاریخی نوابی و .... تا برسد به باغ های متراکم و زیبای قصردشت و دیگر باغ های آن محدوده قرار داشت.

مختاری گفت: چهارباغ شیراز آنچنان مجموعه بی همتایی از هویت ملی، ارزش تاریخی، میراث فرهنگی و سبزی پرطراوت باغات شیراز جنت طراز را در کنار هم قرار داده بود که هوش از سر می‏ برد و حتی امروز هم که بخشی از این باغ ها دیگر وجود خارجی ندارد، ضرورت باززنده سازی و حفظ این آثار تاریخی مشهود است.

وی با هشدار برای نجات یک یک باغ ‏های تاریخی شیراز که کم کم در آستانه فراموشی و تخریب کامل قرار گرفته ‏اند، افزود: از این دست باغ های فراموش شده میتوان به تاریخی شیخ واقع در ضلع شرقی میدان امام حسین(ع)، باغ شاه که قطعه اصلی آن در ضلع غربی میدان امام حسین (ع) و قطعه ‏ی دیگر آن نبش خیابان فلسطین قرار دارد، باغ تاریخی صاحب اختیار واقع در خیابان زند روبروی خیام که دارای عرصه و کوشک سالم است، باغ تاریخی ایلخانی که از حدود 2 دهه قبل مرمت آن را آغاز کرده اند، باغ تاریخی حکیمیان واقع در ضلع غربی خیابان آستانه، باغ تاریخی مینو یا همان خانه مهدی نمازی و باغ تاریخی نوابی واقع در میدان قصرالدشت با یک کوشک بزرگ قاجاری در حال ریزش اشاره کرد.

مختاری اضافه کرد: کوشک زیبای مرکز سلامت قصرالدشت و کوشک شگفت‏ انگیز باغ شاهپریان نبش کوچه هشتاد و سه قصردشت نیز از فضاهای رها شده محسوب و احساس می شود که بطور عمد به سمت ویرانی سوق داده می ‏شوند و این فهرست همچنان ادامه دارد.

این کارشناس مسائل باغ ها با بیان اینکه از مجموعه باغ ‏های تاریخی ده گانه بافت ارم تنها باغ ارم باقی مانده است، گفت: این باغ ثبت شده و بسیار ارزشمند هم هر ساعت در معرض خطر قرار دارد و بلندمرتبه سازی ها و اقدامات غیراصولی آن را به شدت تهدید می کند.

او در ادامه گفت: با اینکه در این سالها شاهد اقدامات ارزنده ای چون باززنده‏ سازی آرامگاه خواجوی کرمانی، باغ دلگشا و باغ جهان نما و اقدام اخیر و ارزنده سنگ‏فرش کردن خیابان ارم توسط شهرداری شیراز بوده ‏ایم، ولی روند شتابان تخریب‏ ها نشان می‏ دهد که این اقدامات به هیچ وجه کافی نیست. حتی بوستان شهروند در شرق شیراز که یکی از کارهای خوب و با طراحی چشمگیر و الگوبرداری از باغ‏ های تاریخی بوده است، با همه دلنشینی، چیزی از پریشانیمان در نظاره ‏گری تخریب بی رویه باغ ها نمی کاهد.

مختاری در پاسخ به این پرسش که راهکار نجات باغ ‏های شیراز چیست؟ گفت: شواهد نشان می ‏دهد که از دیدگاه واقع ‏گرایانه در مسائل اجرایی، اولین بن ‏بست برای نجات و بهسازی این عرصه ‏ها و سرمایه ‏های تاریخی شگرف شیراز، مسائل پیچیده مالکیتی؛ بن ‏بست دوم، مسائل اعتباری برای تملک این عرصه‏ هاست و بن ‏بست سوم، ضعف مدیریتی و شاید کوتاهی اداره کل میراث فرهنگی استان فارس در حوزه باغ‏ های تاریخی شیراز بوده است.

او که اخیرا از کشف یک باغ تاریخی در شیراز خبر داده بود، ادامه داد: بسیاری از اقدام ‏ها از جمله مطالعه و شناسایی و حفظ حریم این عرصه‏ ها تنها در ظرف توانمندی این سازمان قابل انجام است و نیازی به منابع اعتباری ندارد. برای نمونه، باغ تاریخی کفشگر در محل بیمارستان نمازی یا باغ تاریخی خلیلی در همجواری آن با نصب یک تابلو و یک مرزبندی ساده قابل رصد و پیگیری و محافظت است.

مختاری ضمن ابراز گلایه‏ از میراث فرهنگی فارس و شیراز افزود: می بینم که میراث فرهنگی فارس در حوزه باغ ‏های شیراز عملا دچار فراموشی مطلق شده که بسیار دردناک و ناامید کننده است. افزون بر آن، باید دید که نقش و عملکرد دستگاه مرجع و بالادستی استانداری فارس در این وضعیت نگران‏ کننده چگونه بوده است.