علت زردی و رنگ پریدگی پوست چیست؟

هفته نامه سلامت/ همیشه انگار مریضم! پوست گندمی و زردی دارم! بدون آرایش بیرون نمی روم چون مرتب از من سوال می شود که چرا اینقدر زردی؟ مریضی؟چه کار کنم پوستم خوشرنگ شود؟

علت زردی پوست از نگاه طب سنتی و کلاسیک و درمان آن با تغذیه

یکی از دلایلی که برخی از خانم ها را به سمت آرایش و استفاده از کرم پودر و پنکیک سوق می دهد، رنگ پریدگی و زردی چهره است. و برخی افراد اینگونه از این وضعیت شکایت می کنند:

علت زردی پوست از منظر طب کلاسیک

ژنتیکی و مادرزادی

گاهی زردی زمینه ژنتیکی دارد و مادرزادی است. در این افراد رنگ داخل چشم و زیر زبان هم کمی به زردی می زند اما نتایج آزمایش خون نشان دهنده بیماری خاصی نیست. برای تغییر رنگ پوست این گروه از افراد نمی توان کار خاصی انجام داد.

بالا بودن بیلی روبین خون به دلیل بیماری

گاهی بالا بودن بیلی روبین خون عامل زردی پوست است که می تواند ناشی از بیماری هایی مانند هپاتیت باشد که یک بیماری ویروسی است و انواع مختلفی دارد. گاهی نیز هپاتیت ممکن است به دنبال مصرف داروی بیهوشی پس از عمل جراحی بروز کند. در مورد مشکلات کبدی می توان زیر نظر متخصص با درمان مناسب زردی را از بین برد.

کم خونی

یکی دیگر از دلایل زردی، کم خونی است که در این حالت معمولا آزمایش خون آن را ثابت می کند.

سنگ کیسه صفرا

انسداد مجاری ادراری

سرطان پانکراس

مصرف زیاد مواد غذایی کاروتن دار مثل هویج می تواند باعث زردی پوست شود که البته موقتی و گذراست

دکتر ایرج خسرونیا؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

علت زردی پوست از منظر طب سنتی

بی رنگی پوست ممکن است ناشی از کم خونی باشد که با آزمایش خون ثابت می شود اما زردی پوست 2 علت عمده دارد؛

یا ژنتیکی است که در این حالت چشم و زیر زبان هم زرد است و آزمایش هیچ بیماری خاصی را مشخص نمی کند

یا ناشی از بیماری کبد است.

برخی بیماری های ژنتیکی هم عامل این زردی هستند که به دلیل خطرناک نبودن، نیازی به درمان آنها نیست؛مثلا مبتلایان به بیماری ژنتیکی ژیلبرت هنگام گرسنگی یا تشنگی زرد می شوند.

در مورد افرادی که به طور ژنتیکی پوست زردی دارند، در طب سنتی اعتقاد بر صفراوی بودن مزاج آنهاست که با اصلاح مزاج و متعادل کردن آن یا سوق دادن آن به سمت سردی و تری با مصرف عرق کاسنی و شاه تره یا حجامت می توان رنگ پوست را به سمت سرخ و سفید بازگرداند.

در کودکان بیشتر شاهد تغییر مزاج هستیم و ممکن است کودکی که پوست زرد رنگی دارد به مرور با بزرگ شدن و تغییر مزاج رنگ پوستش طبیعی تر شود.

دکتر محمد فصیحی دستجردی؛ متخصص بیماری های عفونی و محقق طب سنتی

می توان رنگ پوست را تغییر داد؟

رنگ پوست افراد حاصل ژنتیک است اما بستر عروقی هم در چگونگی به نظر رسیدن آن دخیل است. اگر فردی با رنگ پوستش مشکل دارد، صرفنظر از تکنیک های آرایشی می توان به کمک برخی داروها تغییراتی در رنگ پوست ایجاد کرد.

به عنوان مثال، استفاده از برخی داروهای موضعی مثل کرم های اسید میوه باعث ایجاد زمینه ای قرمزرنگ در پوست می شود که این قرمزی با اضافه شدن به زردی پوست رنگ قابل قبولی به پوست می دهد اما متاسفانه این تغییرات پایدار نیست و تا زمانی که فرد دارو مصرف می کند و فعالیت عروقی زیر پوست بیشتر می شود، زمینه قرمزرنگ در پوست وجود خواهد داشت.

غیر از داروها، نور خورشید و سولاریوم هم می تواند همین تاثیر را روی پوست داشته باشد اما به دلیل صدماتی که اشعه های ماورای بنفش خورشید به سلول های پوستی وارد می کنند، این کار را توصیه نمی کنیم.

دکتر منصور نصیری کاشانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

تاثیر تغذیه بر رنگ پوست

رنگ پوست ناشی از وجود 3 رنگدانه است:

کاروتن

کاروتن رنگدانه ای زرد مایل به نارنجی است که در برخی سبزیجات از جمله هویج وجود دارد.

هموگلوبین

هموگلوبین نیز رنگدانه دیگری است که وقتی اکسیژن رسانی به پوست خوب باشد، رنگ صورتی به پوست می دهد و برعکس عدم اکسیژن رسانی باعث آبی و کبود شدن پوست می شود.

از همه مهمتر ملانین

ملانین بیشترین حجم رنگدانه ای پوست را تشکیل می دهد و مشخص کننده اصلی رنگ روشن یا تیره پوست افراد است. این رنگدانه نوعی محافظ در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید است.

تجمع این رنگدانه ها در پوست تا حدی ژنتیکی است اما تغذیه هم می تواند در آن نقش داشته باشد. به عنوان مثال مصرف:

بتاکاروتن و ویتامین Aباعث افزایش سنتز ملانین می شود و پوست را برنزه تر می کند.جالب است بدانید بتاکاروتن خواص ضدپیری دارد و به واسطه فعالیت آنتی اکسیدانی اش از پوست در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند و مانع پیری زودرس آن می شود.

رتینول یا ویتامین A در مواد غذایی با منشاء حیوانی از جمله کره، شیر، زرده تخم مرغ، جگر و... موجود است.

بتاکاروتن هم در میوه و سبزیجات از جمله هویج، گوجه فرنگی، انبه، اسفناج، کلم و نخود سبز یافت می شود.

مصرف متعادل این مواد باعث خوشرنگی پوست می شود اما زیاده روی در مصرف آنها می تواند رنگ زرد مایل به نارنجی در پوست ایجاد کند که خوشایند نیست. توصیه می کنیم برای بهره بردن از خواص آنتی اکسیدانی و ضدپیری این نوع سبزیجات آنها را خام و تازه و همراه برخی روغن های مناسب مصرف کنید.

کاروتنوئیدها برای جذب به چربی نیاز دارند. مصرف این آنتی اکسیدان با ویتامین E که در برخی دانه های روغنی و میوه های چرب یا روغن های گیاهی موجود است، می تواند به جوان ماندن پوست کمک کند. در مصرف مکمل کاروتنوئید کمی محتاط باشید زیرا مصرف دوز نامناسب می تواند باعث زردی پوست شود.

نکته آخر در مورد کم آبی است که خودش عامل تیرگی، بدرنگی و خشکی پوست است. افرادی که در مراکز شهر و محیط های آلوده زندگی و کار می کنند، اگر آب کمی بنوشند، دچار تیرگی پوست می شوند. به این گروه از افراد توصیه می کنم آبمیوه های طبیعی یا حتی آب سبزیجاتی مثل کرفس و جعفری که غنی از ویتامین C یا بتاکاروتن است، مصرف کنند و مطمئن باشند با روزی یک لیوان آب هویج دچار زردی پوست نمی شوند و برعکس باعث روشنی پوستشان خواهد شد.

دکتر حسین ایمانی - عضو هیات علمی دانشگاه تهران