جشن سده در خراسان شمالی چگونه برپا می شود؟

ایسنا/ بدنبال آخرین گزارش های بدست رسیده، این پرسش مطرح می گردد که جشن سده در خراسان شمالی چگونه برپا می شود؟

علی حسین پناه، کارشناس و مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی گفت: «علوسرسره (سرسره)» یکی از آیین های مربوط به جشن سده است که دهم بهمن هر سال (50 روز مانده به نوروز) در روستای اندقان شهرستان سنخواست برگزار می شود. «علو» به معنای آتش است و وقتی زبانه های آتش به سمت بالا می رود، اصطلاحا به آن «علوسرسره» می گویند. همچنین این آیین به چله کوچک نیز معروف است.

این کارشناس ثبت میراث فرهنگی ادامه داد: ظهر روز دهم بهمن مردم روستا به صورت مشارکتی هیزم جمع می کنند و در یک ساعت مشخص نزدیک غروب خورشید، این هیزم ها را در حیاط خانه ها، دامنه کوه یا کنار کشتزار و چراگاه آتش می زنند و بعد از روی آن می پرند. همچنین مرسوم است دور هم جمع می شوند و آش و فتیری را که برای این جشن آماده کرده اند، میل می کنند.

حسین پناه درباره قدمت این مراسم گفت: از بزرگان روستا با میانگین سنی 70-80 سال سن که درباره آیین پرسیدیم، می گفتند در کودکی آنها نیز این آیین توسط پدربزرگ هایشان اجرا میشد. از سویی مردم این روستا تات هستند و از نظر موقعیت مکانی این روستا منطقه قدیمی محسوب می شود.

این کارشناس ثبت به باورهایی که درباره این آیین وجود دارد، اشاره کرد و افزود: مادربزرگ ها از خاکستر آتشی که در این مراسم برپا شده، مقداری بر می دارند و در اجاق خانه هایشان می ریزند و بر این باورند که این خاکستر موجب برکت می شود و اجاق خانه همیشه روشن می ماند. همچنین رسم است دختری که ازدواج نکرده است، از روی آتش نپرد و خانواده هایی که عزادار هستند هم در این مراسم شرکت نکنند.

او اضافه کرد: در پایان جشن افراد حاضر برای یکدیگر آرزوی سلامتی و سالی پربرکت می کنند. همچنین در کنار آتش، مراسم آشتی کنان و رفع کدورت برگزار می شود. افرادی هم که متمول هستند، آتش بزرگتری برپا می کنند.

مسئول ثبت میراث ناملموس خراسان شمالی اظهار کرد: در 50 سال اخیر رسمی دیگر به این مراسم افزوده شده است، به این شکل که پارچه های نخی را به صورت گلوله درست می کنند و یکی دو روز در نفت می گذارند و روز جشن آنها را آتش زده و به آسمان پرت می کنند و بر این باورند با این آتش افروزی قدرت خورشید را زیاد می کنند تا زمستان تمام شود.

حسین پناه با بیان اینکه این آیین در برخی نقاط همچون سبزوار هم اجرا می شود، افزود: با این وجود، در روستای اندقان بارزتر و پررنگ تر برگزار می شود و از زمانی هم که این آیین در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است، جدی تر دنبال می شود. «علو سرسره» در آبان سال 1397 با شماره 1687 ثبت ملی شده است.