ماجرای یک تخریب در سبزه میدان قزوین

ایسنا/ این خبر پیرامون ماجرای یک تخریب در سبزه میدان قزوین برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

در چند روز گذشته ویدیویی از تخریب یک سازه قدیمی در سبزه میدان قزوین منتشر شد که واکنش برانگیز شد. با این وجود، سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین این ستون را فاقد ارزش تاریخی اعلام کرد و مدیرکل میراث استان قزوین هم این سازه بتنی را اثری ملی ندانست.

اما سعید زارع پور، کنشگر میراث فرهنگی قزوین که این ویدیو را در فضای مجاز ی منتشر کرده، درباره تاریخچه این سازه و جزییات اتفاق رخ داده توضیحاتی داد. به گفته او، این سازه متعلق به دوران پهلوی بوده و در همان دوران مشابه آن در شهرهای دیگر نیز ساخته شده است. این سازه سیمانی است اما منطبق با معماری آن دوران ساخته شده و تا قبل از انقلاب تندیس شاه روی آن قرار داشت. بعد از انقلاب مانند دیگر نقاط کشور، تندیسی که روی این سازه قرار داشت، پایین کشیده شد.

بعد از آن هم تا چندین سال نشان جمهوری اسلامی را روی این سازه قرار داده بودند و بعد از مدتی، ساعت جایگزین آن کردند. بعد از آن هم سردیس علی اکبر دهخدا، از مشاهیر قزوین را روی این سازه قرار دادند اما پس از اینکه سردیس دهخدا را جای دیگری از سبزه میدان منتقل کردند، این سازه که به تنهایی هم زیبا بود، بلاتکلیف ماند. موضوع مهم این است این سازه بدون داشتن تندیس هم یک هویت تاریخی محسوب می شود، حتی در عکسهایی که از تظاهرات مردم در دوران انقلاب موجود است، می بینیم که این سازه در کنار مردم در این عکسها قرار دارد.

زارع پور پیرامون ماجرای یک تخریب در سبزه میدان قزوین توضیح داد: تصمیم گرفتند این سازه تاریخی را شبانه و در دو مرحله تخریب کنند. شب نخست (پنجم اردیبهشت 1401) پایه پلکانی این سازه را تخریب کردند و شب دوم (ششم اردیبهشت 1401) هم در سبزه میدان شاهد بودم قصد دارند این سازه را بطور کامل از بین ببرند و چهار کارگر افغانستانی مشغول تخریب این بنا بودند. این در حالی بود که هیچ مسئولی آنجا حضور نداشت. از کارگران جویای ماجرا شدم، ابراز بی اطلاعی کردند و گفتند که از آنها خواسته شده این سازه را تخریب و چیز دیگری جایگزین کنند. پیمانکار آنها نیز گفت از علت این تخریب بی خبر است و فقط دستور آن را از سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین گرفته است.

سازمان نوسازی و بهسازی زیر نظر مستقیم شهرداری قزوین است و مجری دستورات آن است. ضمن اینکه چنین تصمیماتی نیازمند مصوبه شورا است و طبق شنیده هایم برخی از اعضای شورا از این ماجرا بی خبر بودند.

این کنشگر میراث فرهنگی افزود: همان شب با آقای خزائلی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین هم صحبت کردم و ایشان در ابتدا اظهار بی اطلاعی و از این ماجرا تعجب کرد و در ادامه گفت که این سازه ثبت ملی نیست. من هم در پاسخ به ایشان گفتم که این سازه نشانگر بخشی از تاریخ است و شما به عنوان مدیر میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری کنید که ایشان گفت پیگیری می کنند اما هیچ خبری نشد و کارگران همچنان به کار خود مشغول بودند. به لحاظ قانونی هم من نمی تواستم خودم مانع کار آنها شوم. حتی با مدیر روابط عمومی شهرداری قزوین هم تماس گرفتم که دستگاه تلفنش خاموش بود و تنها راهی که به ذهنم رسید این بود که با نیروی انتظامی تماس بگیرم و در پی همین تماس، نیروی انتظامی قزوین این تخریب را به دلیل حضور غیرمجاز کارگران افغانستانی و نداشتن مجوز کار شبانه متوقف کرد.

او درباره واکنش میراث فرهنگی و شهرداری به این ماجرا توضیح داد: هفتم اردیبهشت 1401 شهرداری یک بیانه منتشر کرد؛ مبنی بر اینکه این اثر سیمانی و فاقد ارزش تاریخی است و چون نشانه طاغوت روی آن بوده است ما قصد تخریب آن را داریم! از ابتدا این سازه در محوطه درستی قرار نگرفت؛ چرا که این محوطه متعلق به دوران صفوی است.

زارع پور افزود: درباره این اظهارات باید بگویم که ما خیلی از این بناهای تاریخی از جمله برج آزادی، آرامگاه سعدی، آرامگاه فردوسی، آرامگاه حافظ و ... را در ایران داریم که باستانی نیستند اما یک اثر تاریخی محسوب می شوند؛ چرا که بخشی از حافظه تاریخی مردم و کشور ایران هستند و از سویی عناصر معماری ایران را دارند. تاکید من هم برای حفظ این سازه بر همین اساس است که آن هم بخشی از هویت تاریخی قزوین بشمار می آید. در ادامه هم آقای خزائلی (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) یک بیانیه خیلی کوتاه و مختصر منتشر کرد که این سازه در فهرست آثار ملی ثبت نیست.

به دنبال این اتفاق سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین با انتشار اطلاعیه ای در سایت شهرداری استان قزوین اعلام کرد: این ستون سیمانی فاقد ارزش تاریخی بوده و تصمیم بر این بود تا این سازه که دیگر کاربردی برای اجرای نمادها و المان ها نداشته، از بافت سبزه میدان حذف شود که اقدامات اجرایی آن از روزهای گذشته آغاز شده و این سازه حذف خواهد شد. سازه موجود در سبزه میدان از نوع سازه سیمانی و سنگی متعلق به اواخر دوره پهلوی بود و در این مکان احداث شده که پیش از انقلاب نمادی از طاغوت روی آن قرار داشت و همزمان با انقلاب شکوهمند اسلامی این مجسمه توسط مردم پایین کشیده شد. از آنجا که پیشینه تاریخی سبزه میدان متعلق به دوره شاه طهماسب صفوی بوده، از ابتدا جانمایی صحیحی برای این ستون در نظر گرفته نشده بود.

همچنین مدیرکل میراث فرهنگی در سایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قزوین بیانیه ای به شرح زیر منتشر کرد: این سازه با استفاده از مصالح بتنی ساخته شده و اجرای طرح ساماندهی سبزه میدان به عنوان بخشی از طرح دولتخانه صفوی در سالهای اخیر اجرا شده است.