ماجرای تخریب هتل تاریخی تهران در بندر انزلی

خبرگزاری مهر/ این خبر پیرامون ماجرای تخریب هتل تاریخی تهران در بندر انزلی برای شما نگارش شده است.

آخرین بخش باقیمانده از هتل تاریخی تهران در انزلی تخریب شد تا مهمانخانه ای که داستانهای بسیار از شهر و آدم ها در خود نهان داشت، با خاک یکسان شود.

صبح روز جمعه 12 خرداد سال جاری میدان تاریخی شهر انزلی شاهد تخریب پوسته هتل تهران بود. متأسفانه این بنای ارزشمند که از آثار قدیمی مجموعه میدان تاریخی انزلی است، برخلاف دیگر ساختمانهای تاریخی پیرامون میدان هرگز به ثبت ملی نرسیده بود؛ با این وجود از آنجا که مجموعه میدان اصلی شهر انزلی خود به عنوان اثری واحد در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد، تحت ضوابط و حرائمی است که باید رعایت شوند.

و اما حکایت آنچه بر این این اثر گذشت چنین است که حدود 6 سال پیش مالک بنای هتل تهران بخش داخلی این بنا را تخریب کرد و سپس با ورود اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به این موضوع متعهد شد که پوسته ساختمان حفظ و به بنای ساختمان در دست ساخت اتصال یابد.

این امر با نصب بنری به اطلاع مردم و دوستداران میراث فرهنگی رسانده شد اما متأسفانه چنین نشد و پس از گذشت 6 سال، صبح یک روز تعطیل بخش باقیمانده هتل ارزشمند تهران تخریب شد تا این بنای تاریخی به طور کامل نابود شود. پس از این رخداد تلخ بنابر اظهارات سرپرست معاونت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان معلوم شد که متأسفانه تخریب پوسته هتل تهران بندرانزلی بدون اخذ مجوز انجام شده است.

این مقام مسئول پیرامون ماجرای تخریب هتل تاریخی تهران در بندر انزلی اظهار کرد: «اکنون با توجه به اینکه بدون اخذ مجوز به تخریب پوسته اقدام شده علاوه بر طرح شکایت در مراجع قضائی با توجه به مستندات موجود، مالک پس از تعهدنامه محضری مکلف به بازسازی بنا به صورت عین به عین زیر نظر کارشناسان فنی این اداره کل است.»

حال اما با توجه به خلف وعده مالک در مورد حفظ جداره هتل تهران و اتصالش به بنای نوساز، این نگرانی وجود دارد که سرانجام تعهد جدید به کجا خواهد انجامید و باز این پرسش در اذهان اهالی شهر انزلی چرخ میخورد که سرنوشت دیگر آثار تاریخی انزلی چه خواهد بود.

چرا که آنها در سالهای اخیر عاقبت آثاری چون دروازه پر شکوه آرامستان، مسافرخانه آرارات و خانه زیبای اقبال را شاهد بوده اند. بی تردید آنچه از گنجینه میراث این شهر، بر باد رفته است، از زیانی بزرگ نشان دارد.

هتل تهران بخشی از گنجینه تاریخی، اجتماعی و فرهنگی شهر انزلی محسوب میشد. «آرین مینایی» دانش آموخته دکترای تخصصی شهرسازی با تصریح بر اهمیت فضاهای تاریخی در شهرها گفت: در باب اهمیت فضاهای تاریخی و میراث های کالبدی و فرهنگی شهری مواردی همچون معرفی الگوهای معماری و شهرسازی، سیر تاریخی رشد شهرها، بهره برداری در حوزه گردشگری فرهنگی و تجربه گرا و…را میتوان بر شمرد، اما مهمترین نقش میراث های کالبدی شهری، حفظ خاطرات جمعی شهروندان از یک فضای شهری و ابنیه پیرامونی آن است.

وی پیرامون ماجرای تخریب هتل تاریخی تهران در بندر انزلی اضافه کرد: این خاطرات جمعی حاصل داستان گویی ثبت شده از تمامی رویدادهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و…در سیر تاریخی تحولات یک شهر است که میان شهروندان به صورت مشترک در تصاویر ذهنی ایشان ثبت شده است. باید توجه داشت که حس تعلق به شهر که سبب افزایش سرمایه های اجتماعی و مشارکت شهروندان در سرنوشت شهرشان است، متغیری از حفظ خاطرات جمعی ثبت شده شهرنشینان در ظرف فضاهای تاریخی و میراث های کالبدی و فرهنگی است.

مینایی تأکید کرد: لذا هرگونه تخریب در اماکن و ابینه تاریخی شهری در نقاب فریبنده توسعه و مدرن سازی شهری در بلندمدت ضربه ای جبران ناپذیر در کاهش سرمایه های اجتماعی، حس تعلق به مکان و خاطرات جمعی شهروندان خواهد داشت.

مینایی با بیان اینکه متأسفانه در روزهای گذشته شاهد تخریب بنای تاریخی هتل تهران در بندرانزلی بودیم، یادآور شد: هتل تهران بخشی از قطعات تشکیل دهنده در جوار ساختمان داودزاده، دادگستری، قندچیان و…در میدان بندرانزلی است.

وی با اشاره به اینکه بندرانزلی در سالهای پایانی دوره قاجار و حکمرانی پهلوی اول به عنوان صحنه ای از ورود الگوی معماری و شهرسازی اروپای شرقی به ایران است که ساختمان هتل تهران از مظاهر آن بود، ادامه داد: از منظر وقایع تاریخی نیز میتوان به نقش این ساختمان در بسیاری از میتینگ های اجتماعی و به خصوص سخنرانی های سیاسی بر فراز بالکن آن اشاره کرد. تخریب هتل تهران به لحاظ انفرادی و منحصر بفرد بنای مذکور بر هر دو منظر موصوف اثری جبران ناپذیر بر جای گذارده است.

وی با اشاره به تخریب هتل تهران به عنوانی قطعه ای از پازل یکپارچه شده بافت تاریخی بندرانزلی اظهار کرد: در صورت تداوم این روند، وحدت ساختار کالبدی این بافت آسیب دیده و این دگردیسی مأیوس کننده در بلند مدت تمامی خاطرات جمعی شهروندان را به ورطه فراموشی می سپارد. گسست تاریخی در حافظه اجتماعی شهروندان از بافت تاریخی بندرانزلی باعث ظهور شهرنشینانی می شود که آخرین دغدغه ذهنی آنها نقش آفرینی در آینده شهر است.

این کارشناس در بخشی از سخنانش گفت: لازم به توضیح است که با توجه به اینکه ساختمان هتل تهران در حریم درجه یک میدان تاریخی انزلی قرار دارد، صدور پروانه ساختمانی با شرط حفظ پوسته نمای بیرونی ساختمان در دوران مدیریت شورای شهر پنجم و شهرداری وقت صورت گرفت. البته در همان زمان نیز بیم عدم استحکام جداره نما و چگونگی اتصال سازه جدید به پوسته، در میان دغدغمندان و فعالان شهری نیز وجود داشت و پیش بینی اتفاق از سوی مدیران شهری غیرقابل انکار بود. گفتنی است که در حال حاضر مالک مذکور ملزم به ساخت ابنیه خود در تشابه صددرصد ابنیه اصلی شده است.

تلاش برای حفظ بناهای تاریخی ضرورتی انکارناپذیر است، اما از سوی دیگر از یاد نباید برد که برخی از این بناها تحت مالکیت بخش خصوصی هستند و آنان حق دارند از مایملک خویش بهره مند شوند، از این رو آنچه که باید در این راستا مدنظر قرار گیرد، برقراری تعامل صحیح با مالکان از سوی متولیان میراث فرهنگی و ادارات و نهادهای ذی ربط به منظور فراهم شدن شرایطی است که از سویی به حفظ بناهای میراثی بیانجامد و از سوی دیگر مالکان متضرر نشوند.

یک کارشناس عمران پیرامون ماجرای تخریب هتل تاریخی تهران در بندر انزلی اظهار کرد: وقتی از هویت بخشی یک اثر تاریخی صحبت می کنیم و آن را به ثبت رسانده و به عنوان یک نشانه تاریخی و فرهنگی از آن یاد می کنیم، در واقع از هویت یک محله، منطقه و به دنبال آن یک شهر و استان و در نهایت یک کشور سخن می گوییم.

مرتضی عبادزاد صحرایی افزود: بافت محدوده تاریخی میدان مرکزی بندرانزلی به دلیل وجود بناهای ارزشمند تاریخی از جمله هتل تهران که متأسفانه این بنا به طور کامل تخریب شد، به عنوان قلب تاریخی این شهر بخش اعظم هویت شهری بندرانزلی را به دوش می کشد و نیازمند توجه ای ویژه است.

وی اضافه کرد: این بناها به عنوان جز جدایی ناپذیر سیستم شهری نباید به عنوان بناهای مزاحم دیده شوند و باید توجه داشت که دارای اهمیت فراوان تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری هستند. بنابراین می توانیم با حفظ و مرمت اصولی بناهای تاریخی باعث بازگرداندن هویت اصلی به این بناها شویم.

این کارشناس در بخشی از اظهاراتش تصریح کرد: متولیان مدیریت شهری می توانند با ارائه مشوق هایی نظیر تسهیلات بانکی با بهره کم، معافیت مالیاتی، ارائه قوانینی که باعث افزایش ارزش افزوده املاک تاریخی مالکان خصوصی شود، از سویی و از سوی دیگر با ایجاد تعامل هرچه بیشتر فی مابین مالکان خصوصی بناهای تاریخی و مسئولان میراث فرهنگی، ادارات و سازمان های مربوطه، ضمن حفظ و مرمت این بافت تاریخی و دیگر بناهای واجد ارزش، زمینه را برای بهره برداری مالکان محترم فراهم سازند تا ضمن حفظ این میراث گرانبهای، ارزش افزوده مورد نظر برای مالکان بناهای مذکور نیز فراهم شود.

وی در پایان یادآور شد: مزیت این اقدام حفظ ساختمانهای واجد ارزش به عنوان یک میراث تاریخی و فرهنگی و مهمتر از آن استفاده از این بناها بعد از مرمت به عنوان موزه، فرهنگسرا یا هر بخش مناسب دیگری در عرصه فرهنگی و اقتصادی است که علاوه بر ایجاد اشتغال، درآمدزایی خوبی ایجاد می شود، چرا که این بناها از محیط و معماری منحصر بفردی برخوردار بوده و مخاطبان زیادی را به دلیل این تفاوت آشکار با سایر بخش های مشابه به خود جذب خواهند کرد. در واقع تعامل مثبت بین مسئولان و مالکان به زنده بودن و پویایی هرچه بیشتر بافت تاریخی بندرانزلی کمک شایانی خواهد کرد.