اوماج آشی نمودی از خوراک های اصیل و محلی اردبیل است

میراث آریا/ براساس آخرین اخبار بدست رسیده، اوماج آشی نمودی از خوراک های اصیل و محلی اردبیل است.

آش اوماج یکی از خوراک های اصیل و از غذاهای سنتی اردبیل است که به دلیل اینکه در این آش از نوعی خمیر برای پخت استفاده می شود، به آن اوماج آشی اطلاق می شود، این آش با روش ها و مواد مختلفی پخته می شود، اما نکته مشترک همه آنها، خمیری است که با آرد بسیار ورز داده می شود تا به شکل خرده های خمیری درمی آید که در زبان آذری به آن اوماج گفته می شود.

حتی در خود استان اردبیل نیز سلیقه ها و مزاج ها بر تنوع پخت این آش افزوده است، در مناطقی از سبزی های معطر و در برخی مناطق از شیر استفاده می کنند که استفاده از شیر در آش اوماج مخصوص مناطق شمالی استان اردبیل است.

مواد اصلی این نوع آش در اکثر موارد اوماج، عدس، برنج، شیر و یا سبزی های معطر است، اوماج، ماده اصلی این آش، حاصل ورز دادن بسیار آرد گندم، آب و نمک است که به شکل خرده هایی به شکل خمیر درست می شود.

آرد یکی از اجزای مهم در تهیه انواع غذاها است و معمولاً آرد را از آسیاب کردن دانه گندم تهیه می کنند؛ اما از دانه ذرت، گندم سیاه یا (چاودار)، جو، نخود و برنج هم آرد تهیه می شود، این آش در قسمت های مختلفی از ایران با اختلاف اندکی پخته می شود، مانند قم، آذربایجان شرقی، کرمان، اردبیل و حتی افغانستان؛ نکته مشترک و جالب استفاده از نام اوماج و خود اوماج در تمام این آش هاست.

آش اوماج؛ غذای محبوب اهالی کوثر

غذای محلی آش اوماج از غذاهای محبوب اهالی شهرستان کوثر است که مواد اولیه اصلی این آش اوماج، عدس، سبزی های معطر (ریحان، تره، مرزه)، آب و ادویه است و گاهی از آب قلم یا حبوبات دیگر مانند نخود نیز در این آش استفاده می شود که این تنوع به وضعیت مالی و مزاج افراد در تهیه مواد اولیه بستگی دارد.

برای تهیه این آش، در یک ظرف گود آرد را با کمی آب مخلوط می کنند تا به شکل یک خمیر تقریبا سفت در بیاید و به آن کمی نمک و زردچوبه اضافه کرده و ورز می دهند، بعد از خمیر به اندازه گلوله هایی کوچکتر از عدس برداشته و در سینی می چینند تا خشک شود و حتی جلوی بخاری هم اگر قرار بگیرد زودتر خشک می شود.

در ادامه تهیه این آش ابتدا عدس را از چند ساعت قبل خیس کرده و بعد سبزی ها را تمیز کرده و می شویند و وقتی آب سبزی کشیده شد آن را ریز خرد می کنند، پیازها را به دو نیم تقسیم و در یک قابلمه مناسب با کره در حد یک دقیقه تفت می دهند و بعد به آن زردچوبه و نمک اضافه می کنند.

به پیاز آب قلم یا آب معمولی اضافه کرده و بعد عدس های خیس خورده شده را داخل آب و پیاز می ریزند تا آب به جوش بیاید، وقتی آب به جوش آمد سبزی های معطر خرد شده را به داخل مواد آش اضافه می کنند. البته می توان از سبزی خشک هم در این آش استفاده کرد، حرارت را کم کرده تا عدس ها پخته شوند و اگر در حین پخت عدس آب داخل قابلمه کم بود به آن آب جوش اضافه می کنند.

بعد از پخت عدس اوماج ها را کم کم به آش اضافه کرده و مدام هم می زنند تا اوماج ها به هم نچسبند و همین طور به هم زدن ادامه می دهند تا زمانیکه اوماج ها به اندازه کافی باد کنند و در این صورت آش آماده است و می توان آن را در ظرف مورد نظر سرو کرد.

آش اوماج آشی سازگار با محیط و اقلیم منطقه اردبیل است و از خوراک های کهن این منطقه بشمار می رود. این آش نمودی از خوراک های محلی اردبیل و بویژه منطقه کوثر بوده که با تعاملات اجتماعی و مراسمات این مردم پیوند خورده است.

این نوع آش در فصل زمستان به وفور پخت می شود و به دلیل استفاده از پیاز و آویشن در آن معتقدند برای سرماخوردگی بسیار مفید است که در راستای حفظ و احیای مهارت پخت آن، آش اوماج در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است.

غذاهای سنتی به دلیل رواج دستور پخت غذاهای آماده و یا خارجی کمتر مورد توجه نسل جدید قرار می گیرد و چه بسا با از دست دادن بزرگان ممکن است نابود شود و لازم است این گونه غذاها که سالیان بسیاری است مورد استفاده مردم بوده و از محیط جغرافیایی و مواهب طبیعت ساخته شده، حفظ شده و آموزش داده شود.