بازی محلی چیلینگ آغاجی تمرینی برای همبستگی گروهی است

میراث آریا/ براساس آخرین اخبار منتشر شده، بازی محلی چیلینگ آغاجی تمرینی برای همبستگی گروهی است.

بازی های محلی از جمله سرگرمی های گروهی و خانوادگی از گذشته تاکنون بوده که بویژه در مراسم نوروزی همچون سیزده بدر برگزار میشده است. از گذشته تاکنون در برخی از این بازی ها نه تنها تمام افراد از هر گروه سنی که مردان و زنان و دختران و پسران به همراه هم شرکت داشته اند و بازی چیلینگ آغاجی از این دسته است.

این بازی ها و آیین ها سده ها سینه به سینه منتقل شده و در طول زمان تکامل و گسترش یافته اند. بازی محلی چیلینگ آغاجی از محبوب ترین و جذاب ترین بازی های محلی این منطقه بوده که متاسفانه امروزه کم رنگ شده است.

آموزش و انتقال این بازی همچون دیگر بازی های محلی از نسلی به نسل دیگر انجام می پذیرد و افراد از سنین مختلف در کنار هم به بازی می پردازند، بطوریکه در یک بازی ممکن است افرادی از سه نسل در کنار هم بازی کنند که این خود سبب تحکیم ارتباط نوجوانان و جوانان با افراد سالمندتر می شود. در این بازی نه تنها افراد با سنین مختلف در کنار هم به بازی می پردازند که از گذشته تا کنون مردان و زنان و دختران و پسران نیز در یک گروه در کنار هم به بازی می پرداختند و بدین ترتیب حس همکاری و همبستگی خانوادگی و گروهی قوی تری میان افراد خانواده، فامیل و کل روستا ایجاد میشد.

نحوه اجرا و مراحل بازی چیلینگ آغاجی

براساس مقاله بازی محلی چیلینگ آغاجی تمرینی برای همبستگی گروهی است باید بدانید که بازی چیلینگ آغاجی با اختلافاتی در اسامی و مراحل در نقاط مختلف استان اردبیل دیده می شود، این بازی نیاز به فضای باز و دو چوب به نامهای چیلینگ (چوبی به اندازه کف دست و به ضخامت انگشت انسان (دولک) ) و آغاج (چوب دستی به اندازه تقریبا 75 سانتیمتر(الک)) دارد و معمولا دو نفره و گاهی نیز گروهی اجرا می شود.

در شکل دو نفره به قید قرعه نفر اول مشخص می شود، سپس محل شروع بازی را با کشیدن یک خط در روی زمین تعیین می کنند و آن را «مره» می نامند، بازیکن بر سر مره طوری می ایستد که نوک پایش لب گودی قرار بگیرد، سر چوبدستی را با دست راست طوری در مشت می گیرد که تقریبا دو سانتیمتر از سر آن آزاد باشد و بعد چیلینگ را به طور افقی روی دست خود می گذارد و به سر چوبدستی تکیه می دهد.

در این حالت چیلینگ را به هوا پرتاب می کند و موقع فرود آمدن با چوبدستی (آغاج) محکم به آن می زند؛ هر چه دورتر پرتاب کند، حریفان نمی توانند درست نشانه گیری کنند و اگر چیلینگ را یکی از حریفان در هوا بگیرد، طرف می سوزد و دور بازی عوض می شود.

بازیکن پس از زدن اولین توخماقی، چوبدستی را افقی روی مره می گذارد، یکی از بازیکن های طرف مقابل چیلینگ را برداشته و از همانجا آغاج را هدف گرفته و می زند؛ اگر چیلینگ به آغاج بخورد، بازیکن می سوزد و اگر چیلینگ جایی بیافتد که با مره به اندازه طول چوب دستی فاصله داشته باشد، چیلینگ انداز می سوزد و بازی را ادامه می دهد.

در بازی گروهی دو گروه به قید قرعه مشخص می شود که یک گروه به عنوان چوب انداز و گروهی به عنوان چوب گیر هستند، این انتخاب به طریقه قرعه کشی یاتر یا خشک انتخاب می شود. دو چوب در این بازی به اندازه 75سانتی متر تا یک متر به عنوان آغاج و چوبی دیگر به اندازه تقریبی 20 سانتیمتر به نام چیلینگ استفاده می شود.

برای شروع بازی، بازیکنان بر سر مره می ایستند و قسمت انتهایی آغاج را گرفته و چیلینگ را بر روی دست خود می گذارند و آن را به بالا پرتاب کرده و با آغاج به آن ضربه می زنند؛ به این مرحله توخماق می گویند.

افراد گروه مقابل ابتدا سعی می کنند چیلینگ را با چوب های در دستشان و یا با دست بزنند و اگر موفق نشدند یک نفر چیلینگ را با دست به طرف آغاج که بر روی مره خوابانده شده پرتاب می کند، اگر چیلینگ با آغاج برخورد کرد، فرد می بازد و در غیر این صورت، توخماق دو بار دیگر تکرار می شود که در صورت نباختن فرد به مرحله یانی یا آغایانی می رسد.

سوزاندن در مرحله آغایانی با مرحله توخماق فرق می کند، در این مرحله چیلینگ باید به نقطه ای بیوفتد که فاصله اش از مره کمتر از اندازه آغاج باشد، وگرنه فرد چوب انداز لاپ یانی می شود.

یک بخش از بازی که به آن آرزو اورک (آرزو به دل) گفته می شود، مرحله ای است که چیلینگ توسط افراد چوب گیر در هوا گرفته می شود، در این صورت جای گروه چوب گیر و چوب انداز عوض می شود.

هجوم فرهنگ شهری به روستاها مهمترین عامل تهدید بازی های محلی

به گفته افرادی که دارای سنین بین 50 تا 90 سال هستند، این افراد بازی را از پدران و پیرانشان در کودکی آموخته اند اما متاسفانه با توجه به ثبت نشدن و مکتوب نشدن آیین های گذشتگان، اسناد و مدارکی بر جای نمانده است.

انجام بازی چیلینگ آغاجی علاوه بر تقویت مهارت های ذهنی و جسمی پسران و دختران، حس همکاری و همبستگی را در میان آنها تقویت می کند، این بازی مهارت های ضربه زدن، پرش طول، زمانبندی و همکاری گروهی را در نوجوانان و جوانان تقویت کرده و سبب می شود نوجوانان و جوانان اوقات بیکاری خود را در هوای آزاد در کنار بزرگترهایشان به بهترین شکل ممکن سپری کنند و ساعات شاد و مفرحی را داشته باشند.

غنی و بکر بودن این بازی مهمترین شاخصه آن بوده و این بازی سده هاست که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و شادی و هیجان ایجاد شده در بازی تاثیر مثبت بر سلامتی روح و جسم افراد دارد.

مهمترین عامل تهدیدکننده بازی های محلی، هجوم فرهنگ شهری به روستاهاست، بطوریکه کودکان و نوجوانان آرام آرام از فرهنگ غنی و کهن خود فاصله گرفته و با روی آوردن به بازی های کامپیوتری و موبایل، بازی های بومی و محلی خود را به آرامی به دست فراموشی می سپارند.

برای احیا و زنده نگه داشتن بازی چیلینگ آغاجی در کنار اقدامات برای ثبت ملی آنکه در سال 99 انجام شد، برگزاری جشنواره بازی های محلی در برخی مناسبت ها و انجام تحقیقات میدانی در مورد این بازی و تهیه فیلم و مصاحبه با پیران و پیشکوتان روستایی و عشایری توسط پژوهشگران می تواند تاثیرگذار باشد.

بازی های محلی آذربایجان، بازی هایی بکر و غنی هستند که شناسایی و گسترش آنها می تواند گامی در مسیر حفظ هویت ملی و قومی این منطقه باشد و تشویق جوانان و کودکان به انجام مرتب بازی ها علاوه بر تضمین سلامت جسمی و روحی آنان، تمرینی خوب برای آموختن همبستگی، همکاری، روحیه برنده شدن و تلاش و کوشش است.