نگاهی به جایگاه پروژه مهر دماوند در توسعه زیرساخت های جهانگردی شمال شرق پایتخت

مقدمه:

صنعت گردشگری اکنون گسترده ترین صنعت خدماتی و مهمترین صنعت اشتغال زا در دنیا و مهمترین محور توسعه اقتصاد مقاومتی در ایران به شمار می رود. چرا که به اذعان UNWTOصنعت گردشگری در ایران با برخورداری از تمدن و تاریخ کهن، تنوع طبیعی 4 فصل، میراث غنی کهن همراه با آثار ثبت شده کشورمان در فهرست میراث جهانی، صنایع دستی بی نظیر و متنوع، ظرفیت های فرهنگی و هنری و ... در صدر کشورهای توریست پذیر قرار دارد.

شواهد امر موید آن است که اکنون تشکیلات گردشگری ایران در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد جهانی حاصل از گردشگری و همچنین بالابردن سطح اشتغال در کشور بوده و با حمایت از سرمایه گذاران در پی شتاب بخشی به موتور محرکه این صنعت است.

ارتقای ساختار سازمانی صنعت گردشگری و ورود این صنعت به برنامه های کلان توسعه، افزایش سرمایه گذاری بر بستر زیرساخت ها را در پی داشته و نتایج آن را در دوران پساکرونا شاهد خواهیم بود.

توجه به نقش گردشگری به عنوان یک صنعت فرابخشی و مهمترین مولفه تحقق اهداف «اقتصاد مقاومتی» نیز حایز اهمیت زیادی است. رویکردهای اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری شامل عدالت بنیانی، مردمی بودن، دانش بنیانی، درونزایی و برونگرایی بوده و به اعتقاد خود من گردشگری واجد همه این شرایط و رویکردهای مذکور است.

بدیهی ترین و مهمترین دیدگاه رهبر انقلاب در خصوص گردشگری «مورد توجه قراردادن، به رسمیت شناختن و واجد اهمیت دانستن موضوع گردشگری» است، علاوه بر این، توصیه های ایشان به «استفاده از منافع درآمدزایی و اشتغالزایی گردشگری » و «اولویت قرار دادن گردشگری به منظور پیشرفت استانی و توسعه مناطق کمتر برخوردار» ضمن تاکید همزمان بر «بهره گیری از این پدیده برای معرفی فرهنگ غنی کشور» ، «لزوم صیانت از میراث فرهنگی » و «اتخاذ رویکرد و جهت گیری صحیح در این زمینه» حکایت از نگاه همه جانبه ایشان به موضوع دارد.

حمایت های وزارت میراث فرهنگی و گردشگری همراه با حمایت مقامات استان تهران و مسوولین محترم منطقه از جمله آقای سیداحمد رسولی نژاد نماینده عزیز دماوند در خانه ملت، دکتر مهدی حیدری فرماندار محترم دماوند، آقای مهندس مهرداد حنیفی شهردار معزز رودهن و سایر مقامات مرتبط باعث شد تا شرکت اعیان سازان به مدیریت برادران علیزاده، انگیره لازم برای راه اندازی یک مجتمع چندمنظوره گردشگری را در مهرآباد رودهن به دست آورد. از رهاورد همین امر در ابتدا طرح های مطالعاتی فراوانی مورد مطالعه و ارزیابی اولیه قرار گرفتند تا سرانجام با موافقت کلی شهرداری رودهن و حمایت های اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران و دماوند، در نهایت «موافقت نامه اصولی» طرح چندمنظوره مهر دماوند صادر شد که به زودی شاهد مراحل ساخت خواهیم بود.

موقعیت جغرافیایی طرح

هرچند درباره دماوند سخن بسیار رفته است اما دماوند را باید اکنون به عنوان گلوگاه گردشگری شمال شرق استان تهران و به مثابه ورودی مازندران به شمار آورد.

دماوند در ادبیات ایران نیز از جایگاه رفیعی برخوردار است. طوری که در اساطیر ایران به کرات از دماوند یاد شده است. به طور مثال در شاهنامه فردوسی ضحاک در این کوه به بند کشیده شده است. ناصرخسرو قبادیانی بلخی در اوایل سفرنامه خود در باب کوه دماوند مطالبی آورده است. قصیده دماوندیه ملک الشعرای بهار هم درباره این کوه مشهور است.

دماوند، منطقه ای سرسبز و خرم است که نام اسطوره ای کوه دماوند را با خود به همراه دارد. قرار گرفتن رودهن در موقعیت استراتژیک ترانزیتی، اعتدال آب و هوا، تنوع آب و هوایی منطقه، هر ساله عده زیادی گردشگران و مهاجران را از اطراف به این شهرستان جلب کرده و فرصت های زیادی را عاید صنعت گردشگری می نماید.

شهرستان دماوند 73 اثر ملی و 183 اثر شناسایی شده داشته و با توجه به قرار داشتن در محور ترانزیتی شمال استان تهران، با سرمایه گذاری و برنامه ریزی از آینده درخشانی در گردشگری و صنایع وابسته برخوردار خواهد بود. کما اینکه انتخاب دماوند به عنوان شهر نمونه گردشگری ایران طلایه همین مدعا محسوب می شود. نزدیکی به تهران، ویژگی ها و ظرفیت های گردشگری، تاریخ و تمدن کهن و قرار داشتن در محور ترانزیتی تهران به شمال ترکیب کاملی را از یک فرصت سرمایه گذاری نوید می دهند.

توجیهات فنی و سرمایه گذاری و ضرورت اجرای طرح

قرار داشتن شهرستان دماوند و توابع آن از جمله رودهن به عنوان یک منطقه خاص گردشگری در زمره یکی از پرترددترین شهرستانهای استان تهران و برخورداری این منطقه از ظرفیت های بالای طبیعت گردی ما را بر آن می دارد که در چارچوب قوانین و مقررات وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی در جهت تجهیز این منطقه به زیرساخت های گردشگری از جمله بحث اقامت مبادرت ورزیم. در راستای تحقق سیاست های حمایتی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری از جمله گسترش پایدارصنعت گردشگری، همچنین با توجه به نیاز مبرم پایتخت به افزایش سرانه مناطق تفریحی و گردشگری در شهرستان های وابسته، مجموعه مهر دماوند تحقق اهداف اقامتی و سیاحتی در دماوند را به عنوان یک هدف دنبال می کند.

روند جذابیت طبیعت گردی و گردشگری در کشور و بالا رفتن توان رفاهی مردم ساکن در شهرها به ویژه در استان تهران و رشد فزاینده زمینه ها و امکانات و تسهیلات گردشگری در خانواده ها از جمله بالا رفتن سرانه مالکیت خودرو و از همه مهمتر ویژگی های گردشگرپذیری منطقه رودهن باعث شده که ضرورت احداث طرح توریستی مهردماوند در این منطقه بیش از پیش احساس شود. نیازهای فزاینده استان تهران به فضاهای تفریحی و فراغتی، توجه مردم تهران به گردش و گذران اوقات فراغت به ویژه در فضاهای نزدیک به پایتخت، لزوم بسترسازی و ایجاد فرصت های اقتصادی و شغلی جدید در بستر طرح و توسعه درآمدهای بخش گردشگری کشور به خصوص در شهرستان دماوند، ایجاد زیرساخت های مناسب اقامتی-گردشگری و تفریحی، تقویت زیرساخت ها و توسعه اشتغال و اقتصاد بومی و معرفی آن به گردشگران و توزیع درآمدهای ناشی آن در رودهن به صورت اشتغال مستقیم و غیرمستقیم از جمله مشوق های ما برای سرمایه گذاری در این طرح بزرگ هستند.

ماهیت پروژه طرح مجتمع گردشگری مهر دماوند متناسب با خاستگاه این منطقه پیش بینی شده است. به طوری که در کنار رعایت مسایل زیست محیطی در جذب منابع انسانی حتما از نیروهای بومی استفاده خواهد شد ومبنای نگاه کلان ما ایجاد مجموعه ای در خورشان رودهن و تلاش برای ماندگاری گردشگران وبهره گیری از ظرفیت های گوناگون طبیعی و فرهنگی - تاریخی و تقویت امکانات گردشگری دماوند و رودهن است.

هدف نهایی از این پروژه ایجاد مجموعه عملکردی همگن، متعادل و کارآمد در شهرستان با نگرش بر تأثیرات اقتصادی مناسب برای سرمایه گذاران و ساکنان منطقه می باشد. این مجموعه در قالب یک سیستم متعادل شکل می گیرد، به نحوی که می تواند به ایفای نقش فراغتی، گردشگری و فرهنگی کمک نماید.

مجتمع گردشگری مهر دماوند یک مجموعه چند منظوره تعریف شده که در طراحی آن واحدهایی چون مجموعه اقامتی و هتل آپارتمان، بازارچه های صنایع دستی، اقامتگاه بومگردی، امور سیاحتی، مجموعه رستوران ها، سفره خانه سنتی، تالار باغ، هایپرمارکت و ... احداث می شوند.

از اهداف ترسیمی این طرح می توان به مواردی چون توانمندسازی منطقه رودهن در زمینه جذب گردشگران، کمک به تبدیل رودهن جهت تبدیل به مقصد گردشگری، بهبود وضعیت اشتغال، تقویت زیرساخت های سرمایه گذاری، فراهم نمودن زمینه های ماندگاری گردشگران در محیط امن و سالم، ایجاد بازار مناسب برای عرضه صنایع دستی، ایجاد بسترهای جدید توسعه اقتصادی و اشتغال مولد در منطقه، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در زمینه توسعه گردشگری و بهره گیری از نیروها و سرمایه های بومی و محلی در توسعه و مدیریت طرح اشاره داشت.

کمک به توسعه صنایع دستی منطقه

صنایع دستی به عنوان یک حوزه مهم و تاثیرگذار فرهنگی و اقتصادی است که می تواند در صورت بازارسازی و بازارداری سهم مهمی را در حمایت از معرفی و فروش هنرهای سنتی ایفا نماید. مهمترین محور فروش را می توان در ایجاد خلاقیت برای عرضه و ارایه عمومی به شمار آورد. در طرح مهردماوند ما تلاش داریم تا با ایجاد سیاه چادر و خلاقیت در طراحی غرفه های فروش، ویترینی از صنایع دستی تهران و سایر مناطق کشور را ایجاد کنیم.

در این راستا تلاش ما بر برپایی سیاه چادرهای عشایری مختص فروش صنایع دستی و معرفی ظرفیت های فرهنگی و هنری اقوام مختلف نیز خواهد بود.

در کنار این غرفه ها، چایخانه و شربتخانه، سفره خانه سنتی و بوم گردی نیز طراحی شده است.

هم افزایی ناشی از جاگیری این کاربری ها به صورت یک مجموعه با هدف ارائه بسته کامل خدماتی و ایجاد امکانات اقامتی در نظر گرفته تا مهر دماوند را به عنوان یک مجتمع چندمنظوره تعرف نمایند که تلفیقی از طراحی و احداث اماکن مدرن و بومگردی را به نمایش بگذارند.

با توجه به موارد فوق امیدواریم ساخت مجموعه مهر دماوند همچون نگینی در دل جغرافیای شهرستان دماوند درخشش نموده و برایند احداث و توسعه آن، گسترش اقتصاد و اشتغال پایدار بومی و تشویق سایر علاقمندان به سرمایه گذاری در گردشگری این متطقه مهم را دربرگیرد .