گورستان تاریخی بزلر هفشجان؛ مکانی با سنگ قبرهایی دیدنی

یکی از باستانی ترین گورستانهای ایران، گورستان تاریخی بزلر هفشجان است؛ گورستانی که در شهرکرد قرار دارد. طبق تحقیقاتی که در تپه های تاریخی اطراف این قبرستان انجام شده، می توان تخمین زد که انسانها در هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح در هفشجان زندگی می کرده اند. به نظر می رسد اسطوره های ایرانی در شکل گیری قبرستان بزلر هفشجان بی تاثیر نبوده اند و نام و محل قرارگیری آن این را به ما نشان می دهد. با ما در این مقاله جذاب و خواندنی همراه باشید تا بدانید گورستان تاریخی بزلر هفشجان کجاست و پی به اسرارش ببرید.

هفشجان و تاریخچه اش

نام منطقه ای که گورستان تاریخی بزلر در آن قرار گرفته، دشت هوشنگ شاه است. گفته می شود که هوشنگ، پادشاه پیشدادی بوده و آتش و اجرای جشن سده نیز به او نسبت داده شده است. در اسطوره های ایرانی آمده که اژدهای سیاه که نماد اهریمن بوده، به هوشنگ پیشدادی حمله می کند و او برای دفع اژدها سنگی به طرفش می اندازد. سنگی به سنگ دیگری برخورد، جرقه ای ایجاد کرده و آتش کشف شده است. دشت و مکانی که این افسانه در آن اتفاق افتاد، به دشت هوشنگی معروف شده و بعدها شهری به نام هوشنگیان نیز رویش بنا گشت. نام این شهر به مرور زمان به هوشگان و بعد به هفشجان تغییر می کند؛ شهری که تا مدتها در اصفهان قرار داشت.

بعضی از سنگ قبرها در این منطقه به حاکمان بزرگ چهارمحال اصفهان ارتباط دارند. آنها در تختگاه حکومتی خود که هفشجان بوده، به سمت بیگلربیگی مشغول بوده اند. سال 1135 که اصفهان به دست افغانها سقوط کرد و نادر شاه با لشکرکشی به اصفهان سرداران طرفدار صفوی از جمله هفشجان را سرکوب نمود، هفشجان نیز از مرکزیت چهارمحال بیرون آمد. هفشجان بعد از آن، شروع به نزول در تمامی حوزه های سیاسی و حکومتی کرد، در فرهنگ و دین و موسیقی نیز افول قابل توجهی را تجربه نمود و دیگر هیچ وقت به شکوه خود در عصر صفویه نرسید.

گورستان تاریخی هفشجان

شیرتراشی و ساخت مجسمه های شیری یکی از مشاغل مرسوم این منطقه بوده و مردمش به آن شهرت دارند. شیرهای سنگی قبرستان بزلر هفشجان جز زیباترین و تکنیکی ترین مجسمه ها در نوع خود هستند. این شیرها یادگار مادها در این سرزمین بوده و نسل به نسل شیوه ساختشان به یادگار باقی مانده است.

بیشتر از دو هزار سنگ قبر تاریخی در قبرستان بزلر هفشجان وجود داشته که از صفویه تا قاجاریه را شامل می شوند. پرویز تناولی و دیگر پژوهشگران تاریخی دوره اسلامی این قبرستان تاریخی را هم تراز با تخت فولاد اصفهان می دانند و آن را جز گورستانهای تاریخی بی نظیر بشمار می آورند. طبق گفته تاریخ نویسان مشهور، شیرهای سنگی را معمولا روی گور شهدا، جوانان و پهلوانان قرار می داده اند. نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته جقه و سرو خمیده همگی جز نشانه های سنگها هستند.

در بین این شیرهای تراشیده شده سنگی، سنگ قبرهایی به صورت افقی، عمودی، محرابی، صندوقی و تندیس گونه نیز دیده می شوند. همه این سنگ قبرها دارای تزئینات مختلفی بوده و به دلایل نامعلومی، بعضی از آنها افقی و بعضی عمودی کاشته شده اند. روی سنگهای عمودی که شکل محراب داشته اند، نقشهای دو کبوتر به معنای پیک و نامه بر، گل و گلدان، شکلهای اسلیمی و واژه های اسلامی مانند هوالباقی، هوالحی الذی لایموت، بسم الله الرحمن الرحیم و چند خط شعر دیده می شوند.

عدم مراقبت کافی از شیرهای سنگی

این شیرها بیانگر قدرت و سمبل مذهب شیعه دوازده امامی بوده اند. اما، در سی سال گذشته این مجسمه های شیر سنگی توسط افراد مختلف به تاراج برده شده اند. بخشی از این شیرها در سردر پارک ملی هفشجان بوده اند که از این قبرستان به داخل شهر منتقل شده و همچنان باقی هستند. این گورستان تاریخی در تاریخ 8 مرداد 1381 با شماره ثبت 5999 بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.