چرا گردشگران غذای گیلانی را دوست دارند؟

نتایج یک پژوهش نشان می دهد که فرهنگ پذیرایی خاص محلی و عوامل انگیزشی به ترتیب بیشترین اثر را در مصرف غذاهای محلی توسط گردشگران در استان گیلان دارند. غذا همواره از نیازهای اولیه انسانی بوده که با گذر زمان چهره ای فرهنگی یافته است. از این رو تمایل به سفر و تجربه طعم منحصر به فرد و واقعی غذاهای بومی از جمله غذای گیلانی تبدیل به یکی از مهمترین موضوعات صنعت گردشگری شده است. از آنجا که گردشگری همواره معلول حس تجربه گر و کنجکاو انسان بوده، گردشگری غذا نیز در گسترده ترین تعریف تجربه هایی منحصر به فرد و به یادماندنی را برای مخاطبان خود به ارمغان آورده است.

در پژوهشی که طیبه نیک رفتار، الهه کریمی زاده و الهه حسینی از دانشکده کار آفرینی دانشگاه تهران انجام داده، آمده است: «در گیلان طبیعت به وفور همه چیز را در اختیار مردم قرار داده است؛ وقتی دانه ای روی زمین می افتد، سبز می شود و در سایه همین دست ودل بازی طبیعی است که سفره گیلان چنین رنگارنگ شده است. خوشبختانه غذاهای این خطه از کشور جز معدود غذاهایی است که تغییرات چندانی نداشته و اصالتش را حفظ کرده است. روغن زیتون، برنج، فلفل و اسانس های گوناگون گیاهی در فرهنگ غذایی گیلکی شاخصه اصلی است. برگزاری جشنواره ها و فستیوال های غذایی در محیط های روستایی، برگزاری تورهای غذا برای آموزش پخت غذاهای محلی و افزایش گردشگرانی که به دنبال تنوع غذایی در محیط های کاملاً سنتی اند به ایجاد گردشگری غذایی منجر شده است.»

نیک رفتار و همکارانش در بخش دیگری از این پژوهش می گویند: «استان گیلان با داشتن بیش از 170 نوع غذا در آستانه ثبت جهانی یونسکو قرار گرفته است. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف غذاهای محلی در سفر بر اساس تحلیل های صورت گرفته بر روی داده های به دست آمده در استان گیلان است.»

روش این پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل کار آفرینان فعال در زمینه غذاهای محلی استان گیلان است که به وسیله روش گلوله برفی شناسایی شده اند. نمونه گیری گلوله برفی روش زنجیره ای مراجعه است که در آن نمونه با افراد در دسترس شروع می شود و در مرحله بعد از هر فرد خواسته می شود افراد مشابه خود را معرفی کند. این فرآیند تا زمانی ادامه پیدا می کند که نمونه مناسب به وجود آید. در این پژوهش با 18 نفر از کارآفرینان مصاحبه شده تا اشباع نظری حاصل شود.

فرضیه های این پژوهش عبارتند از: 1- فرهنگ پذیرایی خاص محلی بر مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد .2- عوامل شخصیتی گردشگر در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد. 3- عوامل انگیزشی در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد. 4- عوامل سلامت در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد.

در مرحله کمی پژوهش، پرسشنامه ای با توجه به داده های حاصل از بخش کیفی پژوهش طراحی شده است. جامعه آماری در بخش کمی پژوهش شامل کلیه گردشگرانی است که در بهار و تابستان سال 1395 وارد استان گیلان شده اند و غذاهای محلی را میل کرده اند. از آنجاکه حجم جامعه نامعین است، از فرمول کوکران برای جامعه نامعین استفاده شده و حجم نمونه 365 نفر به دست آمده است. از نظر جنسیت 57.6 درصد حجم نمونه را زنان و 42.4 درصد را مردان تشکیل می دهند. هم چنین 56.5 درصد پاسخ دهندگان دارای مدرک کارشناسی ارشد، 33.2 درصد مدرک کارشناسی، 7.1 درصد دارای دکتری و 1.6 درصد آن ها گزینه سایر را انتخاب کرده اند. از نظر نوع فعالیت 86.4 درصد محصل، 72.3 درصد دارای شغل دولتی، 54.9 درصد بیکار و 35.9 درصد دارای شغل آزاد بوده اند.

در بخش دیگری از این پژوهش آمده است: «از آنجا که صنعت گردشگری غذا در بسیاری از کشورها با سیاست های کشاورزی در ارتباط است و غالباً وسیله ای در جهت حمایت از محیط زیست و فرهنگ های بومی است، می تواند عامل مهمی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع باشد. براساس نتایج این پژوهش، فرهنگ پذیرایی خاص محلی (0.84)، عوامل انگیزشی (0.61)، عوامل سلامتی غذاهای محلی (0.72) و عوامل شخصیتی گردشگر (0.19) به ترتیب مهم ترین عوامل مؤثر در مصرف غذاها توسط گردشگران بوده است.»

محققان در این مقاله می گویند: «نتایج این پژوهش نشان می دهد گردشگران از آن جهت به غذاهای گیلانی تمایل دارند که این غذاها با مواد غذایی بومی، سالم و طبیعی تهیه می شوند. هم چنین نحوه ترکیب و طعم آن ها بی نظیر است. با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهادهای کاربردی زیر برای استان گیلان به شرح زیر نیز مطرح می شود:

-ایجاد رستوران هایی با مکان های سرو سنتی غذای گیلانی

-برگزاری جشنواره های غذایی به صورت فصلی، به منظور کمک به شناساندن غذاهای گیلانی

-ایجاد آگاهی و زمینه های تشویقی برای ساکنان بومی در جهت توسعه گردشگری غذایی

-آموزش نیروی انسانی در فعالیت های بخش گردشگری به منظور ارائه خدمات کارآمد

-ایجاد بازارهای روزانه و هفتگی صنایع غذایی اعم از محصولات کشاورزی، باغی و دامی در گیلان»

این پژوهش در چهارمین شماره هفتمین دوره فصلنامه علمی -پژوهشی "گردشگری و توسعه" منتشر شده است.

منبع: ایسنا