ترک گنبد مسجد سید به دلیل شکاف عمیق فرونشستی در زیر این مسجد است

ایرنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر گشته، ترک گنبد مسجد سید به دلیل شکاف عمیق فرونشستی در زیر این مسجد است.

در روزهای گذشته ضمن بازدید شورای فنی استانداری اصفهان و کارشناسان میراث فرهنگی از وضعیت مسجد تاریخی "سید" اصفهان و مرمت های اضطراری این بنای تاریخی از سوی گروه امانی اداره کل میراث فرهنگی، وجود ترک عمیق فرونشستی در زیر کف فرش شبستان این مسجد تشریح شد.

بهرام نادی اظهار داشت: بخش اول آسیب های سطحی ومعماری بنا همانند تخریب کاشی های کف ناشی از نگهداری ناصحیح این بنای تاریخی است اما بخش دوم و اساسی آسیب ها به فرونشست زمین بر می گردد.

وی افزود: نشست نامتقارن زمین، ناشی از فرونشست و برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی سبب ایجاد ترک در زمین می شود و در ادامه، این ترک ها به سازه منتقل می شود، زیرا سازه های مصالح بنایی و تاریخی توان تحمل تنش های شدید ناشی از تَرَک زمین و فرونشست را ندارند.

این متخصص سازه گفت: البته ترک های سازه ای مسجد سید ناشی از فرونشست را نباید در نبود متولی مسجد جست و جو کرد و این ترک ها ناشی از عدم وجود متولی در بخش کنترل و مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی است.

وی افزود: مرمت بنای مسجد سید بدون کنترل منابع آب زیرزمینی ناپایدار خواهد بود و وقوع و بروز مجدد ترک و آسیب های سازه ای و غیر سازه ای دور از انتظار نیست.

نادی گفت: چگونه میتوان امیدوار بود که اسکت سازه مصالح بنایی، بنا شده در منطقه ای با نرخ فرونشست تحمیلی سه تا پنج سانتیمتر در سال ( 30 تا 50 سانتیمتر در 10 سال) بتواند بدون شکست در مقابل این تنش غیر قابل تصور دوام بیاورد.

وی تصریح کرد: نتیجه این است که بدون مطالعه فرونشست شامل تعیین عمق و ابعاد ترک با ابزاری مشابه دستگاه نفوذگر رادار (GPR) و نرخ دقیق نشست نامتقارن با ابزاری مشابه دستگاه موقعیت یاب مکانی (GPS) نمیتوان اقدام به مرمت سطحی کرد.

نادی در ادامه گفت: نکته مهم اینکه در سالهای گذشته بارها در خصوص آسیب های فرونشستی توضیح دادیم و متاسفانه نادیده گرفته یا انکار شد. هم اکنون تعداد زیادی از شاخص های گچی نصب شده در مسجد علی قلی آقا در شمال مسجد سید به سبب فرونشستِ زیاد ریخته و از بین رفته اند و گنبد و ستون های مسجد جامع عباسی نیز به دلیل فرونشست دچار ترک و کچ شدگی شده اند.

وی تاکید کرد: نبود برنامه جامع در کنترل فرونشست زمین و مدیریت صحیح بر منابع آبهای سطحی و زیر زمینی در اصفهان سبب بلعیده شدن سازه ها از جمله میراث فرهنگی و سازه های تاریخی خواهد شد. در نتیجه ضمن لزوم مرمت و نگهداری صحیح سازه های تاریخی لازم است مدیریت صحیح بر منابع آب زیرزمینی جهت کاهش و حذف اثرات مخرب فرونشست انجام شود.

همچنین هادی اللهیاری، مدیر گروه امانی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان گفت: با توجه به بازدیدهایی که از سال گذشته در مسجد سید داشتیم، یک شکاف از بیرون و پشت دیوار شبستان مسجد وجود دارد و به همین دلیل یک سونداژ در کف ایجاد و تقریبا 40 سانتی متر از کف فرش مسجد را باز کردیم.

وی افزود: این شکاف عمیق است و وقتی به این میزان سطح زمین شکاف باز کرده است، مطمئنا تا چند متر ادامه دارد و دلیل آن هم فرونشست است.

اللهیاری تاکید کرد: در اثر این فرونشست نامتقارن در جبهه شمالی مسجد به دلیل بار وارد شده از سمت گنبد عوارض بیشتر بروز پیدا کرده است.

وی اظهار داشت: مطمئن هستیم که اگر برداشتن کف فرش ها را ادامه بدهیم و قسمت بیشتری را باز کنیم، این شکاف ادامه دارد.

وی با بیان اینکه شاخص های گچی در گنبد گذاشته ایم تا حرکت سازه را رصد کنیم، گفت: معضل در رابطه با گنبد است که هم از داخل و هم از بیرون ترک دارد و متاسفانه آسیب جدی به بنا وارد کرده است.

مدیر گروه امانی میراث فرهنگی اصفهان ادامه داد: اولویت ما برای این بنا این است که از بالا گنبد را استحکام بخشی کنیم، چون شکافی که روی بام خورده است به دلیل اینکه در فصل بارندگی هستیم، می تواند موجب آسیب های بیشتر به بنا شود.