نصب کاشی های ترک دوم گنبد مسجد شیخ لطف الله و ساماندهی طبقه دوم میدان نقش جهان

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین اخبار واصله، نصب کاشی های ترک دوم گنبد مسجد شیخ لطف الله و ساماندهی طبقه دوم میدان نقش جهان صورت می گیرد.

قصه میراث فرهنگی در اصفهان سر درازی دارد، قصه ای پر پیچ و خم که در میان آثار و بناهای تاریخی متعدد این پهنه می پیچد و گاهی نغمه ای خوش سر می دهد و گاهی سر ناسازگاری بر می دارد. میراثی که در پوست و گوشت و خون مردمان نصف جهان تنیده و همه شهر دل در گروه آن دارند.

با این حال این قصه بر غصه برای مدیران میراث فرهنگی گاهاً شبیه کلاف پیچیده ای می شود که باز کردن گره از آن بس دشوار و حساس است؛ آن هم در استانی که تعداد بسیار زیادی بناهای ثبت شده دارد. اصفهان مدتهاست چشم انتظار مسائل مختلفی در بین بناها و محوطه تاریخی است بخصوص در میدان نقش جهان که چشم ها خیره به داربست ها مانده است.

از مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله، ترک های فرونشستی و مسائل و مشکلات مرتبط با بافت پیرامونی همه و همه باعث شده تا شرایط میدان نقش جهان بسیار حساس باشد. از این روی علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان گفت و گویی با خبرنگار داشته که به این شرح است:

بتازگی فعالیت هایی روی ترک برداشته شده گنبد مسجد شیخ لطف الله دیده شده؛ عملیات انجام مرمت در چه مرحله ای قرار دارد؟

پیمانکار مرمت ترک دوم این گنبد از قبل انتخاب شده و کارهایی را انجام می دهد، اما ما نظارت خود را قوی تر کردیم. در حال حاضر نیز پوشش هایی برای عدم نفوذ رطوبت و آسیب به لایه های پایینی زده شده را مرتب می کنند. کاشی ها نیز در کارگاه مرمتی در حال چینش و آماده سازی است که در آینده بالا برود و سوار ترک ها شود. از آنجایی که هوا مساعد عملیات است، پس از اطمینان خاطر از چینش آجرها، عملیات انتقال کاشی ها و آجرها بر روی ترک دوم صورت می گیرد.

یکی از انتقادات وارد وضعیت میدان نقش جهان به شرایط فروشگاه ها برمی گردد، مثل اینکه بتازگی برای این موضوع تصمیماتی اتخاذ شده، آنها را می فرمایید؟

در میدان اولویت فعالیتی ما صنایع دستی و فعالیت های مرتبط با حوزه فرهنگ است. هر چند به ناچار برخی از فضاها را باید در اختیار خدماتی برای گردشگران ارائه دهیم تا بازدید کنندگان بتوانند از این خدمات استفاده کنند. خوشبختانه اخیرا فروشگاه های میدان نقش جهان سامان خوبی را پیدا کرده و ساماندهی بخش هایی از جداره های مختلف نظیر تابلوهای اطلاع رسانی نیز در دستور کار قرار دارد که منتظر اعتبار 1401 هستیم.

با این اعتبار هم مرمت هایی در جداره ها صورت میگیرد و هم پاکسازی هایی انجام می پذیرد. با تعامل بین اداره کل میراث فرهنگی و حجره داران و کسبه جداره بیرون میدان امیدواریم بتوانیم منظر بهتری را در اختیار گردشگران قرار دهیم.

یکی از مشکلات همیشگی میدان نقش جهان مساله بافت پیرامونی آن بوده، شما در مصاحبه های اولیه خود به عنوان مدیرکل اصفهان درباره بازگرداندن مردم به بافت تاریخی فرمودید، برای این موضوع چه تصمیمی گرفته شده است؟

میدان نقش جهان ضوابط خاص خودش را دارد، ضمن اینکه از سرمایه گذاری در کوچه های منتهی به میدان و لایه های مختلف میدان نقش جهان استقبال می کنیم، اما خط آسمان در اولویت کار قرار دارد و باید ضوابط آن رعایت شود. باید از خط آسمان حریم میدان نقش جهان حفظ و حراست شود. خوشبختانه این نگاه در بین سرمایه گذار هم پیش آمده است.

اخیراً برای کاروانسرای نخجوانی ها در بافت پیرامونی اطراف مسجد شیخ لطف الله نیز سرمایه گذاری یک طراحی آورده بود که گفتیم با کلیت طرح مخالفتی نداریم، اما ضوابط حریم میدان باید رعایت شود. نابسامانی ها و وضعیت حریم میدان نقش جهان باید سامان یابد، در حوزه مدیریت اجرایی نباید نگاه پیچیده ای داشت، مسئله ساده است در دنیا یک میدان نقش جهان وجود دارد و این تک میدان که امانت به دست ما است باید براساس ضوابط یک نقطه منحصر بفرد با آن برخورد شود. متخصصان مجموعه میراث فرهنگی در استان و کشور هم و غم حفظ و حراست از مجموعه نقش جهان را دارند.

تخریب ها امروز خیلی کمتر شد، اما مشکلات مالی که مترتب بر عملیات های مرمتی ما شده، گاهی اوقات مزید بر علت می شود تا تخریب ها و اتفاقات بد رخ دهد. با فضای تعاملی امروز امیدوار به حضور سرمایه گذاران هستیم، باید انگیزه های جدید ایجاد و کارهای را برای سرمایه گذاری توجیه پذیر کرد.

یکی از دغدغه های من محور تاریخی فرهنگی است، این محور که یکی از بخش های آن میدان نقش جهان است می تواند برای آن تکاپوی اقتصادی رخ دهد و بازآفرینی همراه با توسعه منطقی برای گردشگری ایران داشته باشد.

داخل بخش های مختلف میدان نقش جهان، از سنگ فرش ها، نرده ها، تزئینات و به قول معروف شرایط ظاهری یکسری خدشه ها وارد شده، آیا با متولیان این امر یعنی شهرداری برای ساماندهی به وضعیت برنامه ای وجود داشته است؟

اگر در بازار حسن آباد یا جلفا به سنگ فرش ها، جداره ها، نرده ها و نگاه کنید، متوجه خواهید شد که در همکاری با کسبه به تعامل خوبی رسیدیم. خوشبختانه دستگاه های دیگر از جمله شهرداری اصفهان پای کار هستند و در حوزه مرمت نیز ورود پیدا کردند. در شهرداری منطقه 1 و 3 اتفاقات خوبی در بحث های جداره و کف در بافت ها و بناهای تاریخی رخ داده که دستور کارهای آن از سوی میراث فرهنگی کنترل و نظارت می شود. به این فضای تعاملی بسیار امیدوار هستم و باید این فضا را تقویت کرد.

امروز در این شرایط به نوعی باید فضا را به شکلی مدیریت کرد که در تفاهم و تعامل باشد، مجموعه شهرداری به خوبی پای کار مسائل میراث هستند و مکرر جلسات مختلف خوب و مثمر ثمری با شورای شهر و شهرداری داشتیم. حتی برای مبحث گذر فرهنگی نیز شهرداری پای کار آمده و فازهای مختلف آن را انجام میگیرد. با دفتر یونسکو اصفهان نیز همکاری خوبی برای ثبت های جهانی صورت گرفته که این کار با توجه به حساسیت بالا باید شسته رفته و آرام پیش برود. دستگاه های دیگر نیز تابع نقطه نظرات اداره میراث فرهنگی هستند و در مدیریت ارشد استان نیز نظرات کارشناسان میراث فرهنگی را به عنوان منبع می دانند.

برای ایمن سازی بازار اصفهان اداره کل میراث فرهنگی چه اقداماتی می تواند انجام دهد؟

خطرات حریق و فرونشست در دستور کار قرار گرفته است. در بحث فرونشست برخی دستگاه ها برای بررسی رفتار بناهای تاریخی و لایه های زمینی در ابنیه مختلف از جمله پل ها و مجموعه نقش جهان قرار خواهد گرفت. در مبحث حریق نیز فعالیتی هایی با مجموعه شهرداری و اداره برق جلساتی برگزار شده تا بازنگری مجددی صورت گیرد. فعالیت در فضای بازار اصفهان بسیار دشوار است و مجموعه خدمات رسانی نیز حق دارند، زیرا این فضا نمی تواند برای کار کردن آنها استاندارد باشد؛ اما به هر حال ضوابط میراثی در اولویت است. این بازنگری برای افزایش اطمینان خاطر و جلوگیری از خطرات احتمالی لازم است.

چند سالی است درباره طبقه دوم میدان نقش جهان صحبت زیاد شده، آیا به نظر شما مشخص کردن کاربری برای طبقه دوم میدان درست است؟

تعیین کاربری برای حفظ و احیا واجب است، اعتقاد دارم تا زمانی که از یک بنا استفاده نشود، نه تنها به حراست از آن کمک نکرده، بلکه آرام آرام تصویر آن از ذهن ها پاک و به ویرانی آن کمک می شود. طبقه دوم میدان نقش جهان هم از این قاعده مستثنی نبوده و فضای خوبی است که سالها رها شده و کاربری مناسبی برای آن تعریف نشده است. باید برای طبقه دوم میدان نقش جهان کاربری دارای شأن تعریف کرد، این فضا را نمیتوان به کافه بستنی تبدیل کرد! باید تعریف فرهنگی صورت بگیرد، تاکنون نیز چند سرمایه گذار برای این بخش مراجعه کردند و به آنها اعلام شده که این فضا را برای یک گالری موزه ای می خواهیم.

درباره این گالری موزه ای بیشتر توضیح می دهید؟

پایه فعالیت های فرهنگی ما در طبقه دوم میدان نقش جهان یک گالری موزه است که در درجه اول تبدیل به محلی برای معرفی آثار نفیس و هنرمندان باشد و سپس در بحث حراج های هنری تبدیل به بازارچه ای برای آثار منحصر بفرد، نفیس و فاخر شود. بسیاری از گردشگران خارجی علاقمند به این نوع و شکل از آثار هنری هستند.

پروژه تبدیل کارخانه ریسباف به موزه در چه مرحله قرار دارد؟

کارخانه ریسباف نیز تلاش شده تا به موزه تبدیل شود که امیدوارم یکی از مصوبات سفر رئیس جمهور به اصفهان باشد.