ایران باید همپای ترکیه و امارات و قطر زیرساختهای گردشگری را توسعه دهد

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، ایران باید همپای ترکیه و امارات و قطر زیرساختهای گردشگری را توسعه دهد.

ژاپن امروز یک بازیگر در جهان غرب به حساب می آید که به لحاظ سیاسی وابستگی های زیادی به دنیای غرب دارد، چرا که اساسا ژاپن در زمین بلوک غرب بازی می کند و این بدان معناست که یکی از متحدین و شرکای اصلی غربی هاست. مردم و دولت ژاپن همگی به داشتن رابطه خوب و حسنه با شرکای غربی و روابط اقتصادی و تجاری و فرهنگی که از قرار بسیار هم عمیق است، افتخار می کنند. گرچه هنوز در موضوعات فرهنگی رگه هایی از تفاوت میان آنها باقی مانده است.

اگرچه به لحاظ سیاسی، کشور ژاپن در گروه کشورهای غربی بحساب می آید و متحد استراتژیک آمریکاست اما این کشور به لحاظ برخورداری از سنتهای اصیل و دیرینه، هنوز یک کشور شرقی محسوب می شود. اهمیت خانواده، جایگاه اخلاق در این جامعه شرقی، اهمیت گروههای مرجع، اساتید و معلمان، سنتها، اساطیر، شعر و ادبیات، رمان و تاریخ نمونه هایی از سنتهایی هستند که روزگاری در این کشور زبانزد بودند و هنوز بخشی از جامعه این کشور کشش و تمایلاتی برای نگهداری از این سنتها دارد. از همین رو ژاپن در پی گرایش محض به غرب در سنتهای خود هنوز یک کشور شرقی به شمار می رود؛ سنتهایی که در پاره ای موارد بی شباهت به ایران نیست.

برای بررسی شباهتها و تفاوتهایی که میان ساکنان این کشور با ایران در حوزه فرهنگ و هنر و تمدن وجود دارد، به سراغ علی سعادت آذر (رایزن فرهنگی ایران در ژاپن) رفتیم و با او به گفتگو نشستیم.

با توجه به گردش باز اطلاعات در ژاپن، مردم این کشور تا چه اندازه ایران را می شناسند و این شناخت از چه طرقی صورت می گیرد؟ آیا این شناخت از طریق دولت این کشور به ساکنان این کشور داده می شود یا اطلاعاتی که آنها آزادانه کسب می کنند؟ چه پلتفرم هایی در آشنایی مردم ژاپن با نقاط مختلف دنیا (جاذبه های گردشگری) تاثیرگذار است؟

ساختار اطلاع رسانی در ژاپن دولتی نیست. دولت یک شبکه تلویزیونی، یک شبکه رادیویی و یک یا دو روزنامه را در اختیار دارد که چندان هم پرنفوذ نیستند. در واقع این بخش خصوصی است که با رویکرد جامعه باز وظیفه اطلاع رسانی را بر عهده دارد. رسانه های این کشور اساسا در اختیار دولت نیستند. در نتیجه رسانه به صورت آزاد و بر منطق آزاد اداره می شود. در نتیجه گردش آزاد اطلاعات وجود دارد و مردم می توانند از طریق این رسانه ها از اخبار دنیا مطلع شوند.

باید تاکید کرد که رسانه در جامعه ژاپن جایگاه ویژه ای دارد و مردم از هر گروه و دسته حزبی که باشند به رسانه های متعددی دسترسی دارند. در این کشور هیچ پلتفرمی ممنوع نیست و بیشترین نفوذ در شبکه های اجتماعی از آن «فیسبوک» و «اینستاگرام» است و شبکه اجتماعی «لاین (line)» تقریبا بیشترین نفوذ را در گروه کانالهای گفت و گو و اطلاع رسانی اخبار در این کشور دارد. یکسری پروتکل های حفاظت از اخلاق در حوزه کودکان و نوجوانان رعایت می شود که از طریق سیم کارت هایی که به کودکان و نوجوانان داده می شود، کنترل می شود. اما چیزی به نام فیلترینگ وجود ندارد.

نگاهی که مردم ژاپن به ایران دارند هم به دو بخش تقسیم می شود: یک بخش به حوزه تمدن ایران باز می گردد که شامل تاریخ، شعر، ادبیات، داستان، موضوعات مرتبط با فیلم و همچنین تاریخ و پیشینه ایران است که بسیار مثبت است. ژاپنی ها به غذای ایرانی علاقه بسیار زیادی دارند. همچنین لباس، فرهنگ و ساختارهای فرهنگی ایران مانند نحوه تعامل عناصر اجتماعی برایشان بسیار جذاب است. به ورزش های خانوادگی نیز نگاه ویژه ای دارند اما در بخش های سیاسی و دینی تفاوتهایی وجود دارد.

آنچه که در شبکه های اجتماعی ژاپن درخصوص ایران نفوذ دارد، بخش تمدن ایران و شعر و ادبیات، اسطوره و تاریخ است که مردم ژاپن به آن خیلی علاقمند هستند و دوست دارند بشوند. مردم ژاپن اساسا به دلیل دسترسی هایی که به شبکه های آزاد اطلاعات دارند، اطلاعات خوبی از ایران دارند. به راحتی می توانند سرچ کنند و درباره ایران بخوانند. آنها حقایق خوب ایران و جامعه ایرانی را می شناسند.

نکته مهمی که وجود دارد و باید آنرا بدانیم آن است که نظام بین الملل مبنای تصمیم گیری دولتها حتی ملتها واقعیتهای موجودی که ما با آن طرف حساب هستیم، نیست بلکه قضاوت روی تصویری از واقعیت است. لذا دولتها همیشه تلاش می کنند که تصویر خوبی از خود ارائه دهند در حالی که ممکن است زمینه خوبی وجود نداشته باشد و این هنر ملتهاست که بتوانند تصویری بسیار جذاب، زیبا و رتوش شده از خود به دنیا نشان دهند.

نباید فراموش کرد که شناخت هر کشور، نیازمند مدت زمان طولانی است و همین راحتی محقق نمی شود. مردم بر مبنای تصاویری که از هر کشور در دنیا مخابره می شود اعم از زشتی ها، خوبی ها و…تصمیم می گیرند. تمام اینها مبنای قضاوت است. تلاش ما باید آن باشد که در کنار حقایق خیلی خوب کشورمان و به رغم تبلیغات منفی که اکنون درخصوص و علیه ایران می شود، تصویر جهانی درستی از خود ارائه دهیم و این همان بخشی از فرمایش جهاد تبیین است. باید بتوانیم ایرانی زیبا را به تصویر بکشیم. اگر بتوانیم در این کار موفق باشیم، می توانیم مقصد گردشگری بسیاری از کشورها شویم.

در گذشته نیز جمعیت قابل توجهی از ژاپنی ها به ایران سفر کرده اند. ایران را دیده اند، سفرنامه نوشته اند و خاطرات خوبی از ایران دارد اما طی یک دهه گذشته این تصویر تا حدودی مخدوش شد. ما همپای مقاصد گردشگری دنیا اعم از ترکیه، امارات و قطر امکانات و زیرساختهایمان را توسعه ندادیم و ژاپنی ها اینها را خوب می دانند و برایشان مهم است که امکانات خوبی ما در زیرساختها داشته باشیم. از این روست که ذائقه ژاپنی ها برای سفر به منطقه، تا حدودی از سمت ایران به سمت سایر کشورهای منطقه تغییر کرده و ما جایگاه گذشته خود را در حوزه گردشگری نداریم.

اخبار مخابره شده در رسانه های جهانی چه تاثیری در ژاپنی ها برای انتخاب مقصد گردشگری دارد؟

براساس مقاله ایران باید همپای ترکیه و امارات و قطر زیرساختهای گردشگری را توسعه دهد، باید بدانید که یکی از ویژگی های مردم ژاپن، محافظه کار بودن است. چه در روابط فردی، چه در روابط اجتماعی این محافظه کاری تاثیر دارد. امنیت مهمترین ویژگی جامعه ژاپن است. از آنجا که ژاپن کشوری بسیار امن است، لذا ترس از برخی موضوعات امنیتی به ویژه تحت تاثیر تبلیغات دیگران از محدود بودن آزادی های اجتماعی، وجود شرارتها، احتمال سرقت در کشورها و…تبدیل به عوامل ذهنی می شود که تمام این موارد را در شبکه های اجتماعی مطالعه می کنند و می بینند.

در کل امنیت برای ژاپنی ها خیلی مهم است. امنیت هم دو بخش دارد: بخش ذهنی و بخش عینی. بخش ذهنی عملیات روانی است که در حوزه امنیت ایجاد می شود. ما باید بتوانیم به لحاظ ذهنی شهروندان ژاپنی را اقنا کنیم که در کشور ما امنیت وجود دارد. هرچند به لحاظ محافظه کاری شدیدی که بین این مردم وجود دارد، این کار به راحتی صورت نمی گیرد. باید تلاش کرد و از طرفی بنا را باید بر آن بگذاریم که آن خرده ناامنی هایی که در کشور وجود دارد و محدودیتهایی که در پلتفرم ها هست را باید بتوانیم حل کنیم و بعد انتظار داشته باشیم که یک مقصد خوب برای ژاپنی ها باشیم.

ژاپنی ها اصولا کدام مسیرها و مقاصد گردشگری ایران را ترجیح می دهند؟ کدامیک از گروه ها در ژاپن بیشترین تمایل را برای سفر به ایران دارند و برنامه ریزان سفر و گردشگری برای جذب گردشگر از این کشور باید به کدام موضوعات بیش از پیش توجه کنند؟ تحریم ها و ایران هراسی حاکم بر جهان غرب چه تاثیری در نگاه آنها داشت؟

براساس مقاله ایران باید همپای ترکیه و امارات و قطر زیرساختهای گردشگری را توسعه دهد، باید بدانید که تعداد گردشگران ژاپنی که به ایران سفر می کنند طی 10 سال به شدت کاهش یافت. بخشی از این کاهش به دلیل زیرساختهاست. سالهای گذشته پرواز مستقیم از تهران به توکیو داشتیم اما اکنون این جایگاه را از دست داده ایم. قطری ها روزانه 4 پرواز به توکیو و دو پرواز به اوساکا دارند. در کل 6 پرواز روزانه به ژاپن دارند. ترکیش ایرلاین نیز روزانه 7 تا 8 پرواز به ژاپن دارد. هواپیمایی امارات نیز شرایط مشابهی دارند.

فاصله ای که بین ویزای ایران و ژاپن وجود دارد یعنی سطح پاسپورتهایی که دو کشور دارند نیز سبب شده تا در صدور روادید از سوی طرف ژاپنی به ایرانی ها ملاحظاتی وجود داشته باشد و این یک تنش گردشگری محسوب می شود. روادید برای ایرانی ها به سختی صادر می شود و تحریم هایی که وجود دارد، عامل تاثیرگذار است. همچنین محدودیتهایی که در دسترسی به اینترنت، سرعت و…داریم و ضعفهایی که در زیرساختها داریم، در افکار عمومی ژاپن تاثیرگذار است. باید دقت کنیم تا این کاستی ها جبران شود.

بطور سنتی وقتی ژاپنی ها وارد ایران می شوند از یک الگوی رفتاری خاص پیروی می کنند. یعنی پرواز به تهران انجام می شود و سفرشان به کاشان، اصفهان و شیراز و یزد ادامه پیدا می کند و سپس به تهران باز می گردند. در واقع شناخت دیگری جز این مسیر از ایران ندارند و شناختی از سایر شهرهای ایران ندارند. این یک الگوی سفر سنتی است.

ژاپن یک کشور سرسبز است از این رو دوست دارند از مناطق کویری و شهرهایی شبیه اصفهان و شیراز دیدن کنند شرایط تاکنون به گونه ای بوده که به شهرهای شمالی و غرب کشور ایران کمتر سفر شد. حتی جنوب ایران نیز به خوبی به ژاپن معرفی نشده است.

مدیران گردشگری بسیاری از استانها در ایران کاملا کشوری فکر می کنند و چشم اندازی برای جذب گردشگر خارجی ندارند یا با استانداردها و مفاهیم پایه در حوزه بین الملل آشنا نیستند. ضعف هایی هم در حوزه زیرساختهای گردشگری ایران وجود دارد، چرا که هنوز سامانه جامع هتل ها، سامانه های اطلاع رسانی سامانه جامع پروازها را نداریم و نیازمند آن هستیم که نظامند عمل کنیم. ژاپنی ها آدمهای دقیقی هستند و همه چیز را پیش بینی می کنند.

تحریم ها تاثیر زیادی در بخش های فرهنگی ندارد بلکه در بخش اقتصادی تاثیرگذار هستند. یعنی تجارت بین ایران و ژاپن را تحت تاثیر قرار می دهند فقط مسئله ایران هراسی نیست بلکه تحریم ها مسائل کلان تری را در بر می گیرند که در بخشهای اقتصادی تاثیر دارند.

وضعیت کرسی های ایران شناسی در ژاپن چگونه است؟ آیا بازار ترجمه کتاب بین دو کشور قابل توجه است؟

در حوزه کرسی های ایران شناسی دست برتر را داریم و در دانشگاه های مختلف و متفاوت در پهنای گسترده ژاپن فعال هستند. کرسی های اسلام شناسی، مطالعاتی زبان فارسی، مطالعات خاورمیانه شناسی و…فعال هستند حتی بخش های نیمه خصوصی نیز در این کرسی ها فعال هستند. حدود 10 کرسی ایران شناسی، اسلام شناسی و…در دانشگاه های ژاپن داریم که قابل افزایش است.

به دنبال آن هستیم که نسل جدیدی از اتاق های ایران را در بخش آموزش عالی ژاپن راه اندازی کنیم. مذاکراتی انجام شد. بخش کودکان یکی از کانونهای توجه ماست و سال گذشته دو اتاق ایران را در مجموعه های کودک یکی در کاناگاوا و کتابخانه ملی ژاپن تاسیس و تجهیز کردیم. ایرانی های مقیم نیز ظرفیت خوبی برای تعمیق روابط ایران و ژاپن هستند. سعی شد تا از بچه های ایرانی هایی که در ژاپن زندگی می کنند به بهترین نحو حمایت شود.

ادبیات مشترک از جمله ادبیات صلح، مقاوت و پایداری در حوزه کودکان کارهای خوبی انجام شد. کانون توجه به کودکان یکی از کانون های گسترش روابط فرهنگی است و بخش مورد توجه رایزن فرهنگی و سفارت ایران است.

اصولا ژاپنی که ما امروز می شناسیم با ژاپنی که در فیلم ها و آثار سینمایی دیده ایم چه اندازه متفاوت است و سنت ها و پیشینه این کشور چه اندازه می تواند فضای فرهنگی میان دو کشور را ترمیم کند؟

با توجه به شرایط تحریمی که وجود دارد و تبادلات اقتصادی بین دو کشور به صفر رسیده. فرهنگ، فیلم و سینما و گردشگری تنها پنجره های ارتباطی بین دو کشور است و اگر این پنجره ها هم بسته شوند تقریبا به قطع روابط با ژاپن می رسیم. این حوزه ها باید تقویت شوند. در حوزه تبادلات فیلم باید کارهای جدی تری انجام شود. این بعدها کمک می کند که بتوایم در گفتگوهای سیاسی و اقتصادی نقاط اشتراک بیشتری را پیدا کنیم.

در حال حاضر کمتر ارتباط اقتصادی با ژاپن وجود ندارد اما در حوزه های فرهنگی روابط وجود دارد و سالهاست خوب کار می کنیم و حتی در حوزه سینما، فیلم مشترک ساخته ایم. گفتگوهای بین موضوعات فرهنگی بین دو کشور جاری است و در رویدادهای مشترک همدیگر حضور فعال داریم. هفته فرهنگی ایران و ژاپن داریم و گفتگوهای فرهنگی اسلام و شینتو از مهمترین برنامه های کاری مشترک است. در مرداد هفته فیلم ایران را در ژاپن برگزار کردیم و خیلی مورد استقبال قرار گرفت. حتی توانستیم بخشی از ذائقه مخاطبان را جلب کنیم.

در حوزه فیلم خانگی و سریال هایی که در شبکه های خانگی پخش می شود توافقات خوبی داشتیم و اشتیاق خوبی از طرف ژاپنی ها وجود دارد و حتی از ششمین جشنواره فیلم ایران در ژاپن نیز بسیار استقبال شد.

سعی داریم با کار گروهی خوب در سفارت ایران در ژاپن کارها را پیش ببریم. معتقدیم فیلم می تواند ابزار مستقیم گفتگوی بین ملتها باشد از این رو فیلم فرصتی ایجاد می کند که دو ملت به گفتگو بپردازند که عمیق است. ملتها با فرهنگ هم آشنا می شوند و حتی از طریق فیلم متوجه شدند که چه اشتراکاتی در عمق فرهنگی خودشان با ما دارند. فیلم ابزار و وسیله خوبی است که باید بیشتر روی آن سرمایه گذاری کنیم. اگر بر روی اقتصاد فرهنگ سرمایه گذاری کنیم خواهیم توانست به دست آوردهای سیاسی و اقتصادی بیشتر برسیم.

رویداد اکسپو 2025 اوساکا در ژاپن را پیش رو داریم و باید با تمام توان فرهنگی و قدرتی که داریم شرکت کنیم. یکی از صحنه های نشان دادن قدرت فرهنگی ایران در همین اوزاکا باید باشد که یک سال و چهار ماه دیگر فرصت داریم و باید حساب شده رفتار کنیم. از رفتارهای کاسب کارانه پرهیز کنیم و نگاه عمیق به این حوزه داشته باشیم.