صنعت غذا سهم بسیاری در جذب گردشگر و اشتغال و توسعه استان خراسان رضوی دارد

ایرنا/ براساس گزارشات بدست رسیده، صنعت غذا سهم بسیاری در جذب گردشگر و اشتغال و توسعه استان خراسان رضوی دارد.

صنعت غذا سومین صنعت درآمدزای جهان است که درآمد سالانه آن در ایران تا پیش از شیوع کرونا به بیش از 200 میلیارد دلار می رسید و اگرچه ایران در رتبه بندی غذای حلال در شمار 10 کشور نخست دنیا نیست اما ظرفیتهای بسیاری در این حوزه دارد.

براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) درباره گردشگری غذا، یک مسافر بیش از یک سوم از هزینه سفر خود را صرف غذا و نوشیدنی می کند. این نشان دهنده اهمیت گردشگری غذا در دنیا است. از سفرهای تفریحی گرفته تا سفرهای کاری و تجاری، غذا و نوشیدنی هیچ گاه از سفرها جدا نمی شود و در واقع، کشف و شناخت غذاهای جدید همیشه بخشی از انگیزه سفرها بوده است.

گردشگری غذا تنها به معنای خوردن غذای لذیذ در کشورهای مختلف نیست بلکه به معنای کشف تجربه های جدید و معتبر آشپزی، از بهترین رستوران های محلی گرفته تا ارزان ترین بوفه های غذاهای خیابانی است. این شاخه گردشگری تاثیر بسیاری بر رفتار مصرف کنندگان دارد؛ تا جایی که 62 درصد از پاسخ دهندگان به یک نظرسنجی عنوان کرده اند که پس از امتحان کردن غذا و نوشیدنی در خارج از کشور خود، شروع به خریدن آن غذای خارجی در شهر خود می کنند.

براساس تعریف انجمن جهانی سفر و غذا (World Food Travel Association)، گردشگری غذا (Food Tourism) به معنی سفر برای چشیدن طعم غذاهای یک مقصد با هدف برقراری ارتباطی حسی با آن مقصد است. در واقع گردشگری غذایی که به عنوان «گردشگری آشپزی» (Culinary Tourism) نیز شناخته می شود، نوعی از سفر کردن است که با تجربه های منحصر بفردی از خوردن و آشامیدن همراه می شود.

گردشگری غذایی صرفا به معنای غذا خوردن در مکانهای لوکس و مجلل نیست؛ بلکه بیشتر بر غذا خوردن ماجراجویانه و یادگیری فرهنگهای جدید در طول مسیر سفر تمرکز دارد. گردشگری خوراک تجربه ای است که در آن فرد نه تنها غذاهای محلی و اصیل یک منطقه را امتحان می کند، بلکه با فرهنگ بومی آن نیز آشنا می شود.

برای پی بردن به اهمیت گردشگری غذایی همین بس که تا سال 2020، گردشگری غذا تا 25 درصد برای مقاصد، مزیت اقتصادی به همراه داشت، 53 درصد از مسافران تفریحی یک مقصد در واقع گردشگران خوراک هستند و 63 درصد از مسافران نسل هزاره (متولدان 1980 تا 2000 میلادی) به دنبال رستورانهایی با رعایت مسئولیت های اجتماعی هستند.

این آمارها نشان می دهد که گردشگری غذا بسیار فراتر از سرگرم کردن افراد و چشیدن طعم های مختلف غذا و نوشیدنی است. این شاخه گردشگری، مسیری برای ارائه تجربه های معنادار به گردشگران است؛ تجربه هایی که به طور معمول سر راه افراد قرار نمی گیرد اما مردم در سفرها به آنها تمایل بیشتری دارند.

از سوی دیگر انجمن جهانی سفر و غذا معتقد است که گردشگری غذا می تواند آگاهی جامعه را نسبت به فرهنگ های آشپزی محلی یک مقصد افزایش دهد و از طرفی برای جامعه محلی آن مقصد افتخارآفرین باشد.

این تجربیات و آموخته ها اغلب تاثیرات مثبت و پایداری بر گردشگران دارند؛ به طوری که آمارها نشان می دهد اغلب افرادی که گردشگری غذایی را تجربه می کنند، پس از بازگشت به خانه سعی می کنند آموخته های خود را در زندگی بگنجانند.

این آموخته ها شامل تجربیات و یادگیری فرهنگ غذایی یک منطقه و تنوع زیستی مقصد است که می تواند ارتباط بین مردم و فرهنگ غذایی یک منطقه را افزایش دهد و خاطره ای ماندگار و قابل توجهی برای گردشگر ایجاد کند.

اما اهمیت گردشگری غذا فقط بر گردشگران متمرکز نمی شود؛ بلکه ارائه یک تجربه توسعه یافته و ساختار یافته از گردشگری خوراک می تواند برای کل جامعه و محیط زیست مفید باشد.

صنعت غذا در استان خراسان رضوی قدمت بسیاری دارد و از باسابقه ترین صنایع این بخش در کشور است، این استان پس از تهران و آذربایجان از نظر گستردگی، حجم و تنوع تولیدات غذایی در جایگاه سوم کشور قرار دارد.

بیش از 600 واحد صنعتی در زمینه صنایع غذایی در این استان فعالیت دارند که سهم آن از کل صنایع خراسان رضوی، 13 درصد و ارزش افزوده آنها 22 درصد است، همچنین صنایع غذایی سومین صنعت اشتغالزای بخش صنعت استان به شمار می رود.

بیشتر شرکتهای تولید کننده صنایع غذایی در خراسان رضوی مربوط به بخش خصوصی هستند، یکی از مهمترین ویژگی های صنایع غذایی در استان را میتوان دسترسی آسان به مواد اولیه دانست به طوری که محصولات کشاورزی، دامی و باغی با تنوع خوب و گستردگی بسیار در دسترس است.

غذاهای سنتی در مشهد و ییلاقات اطراف آن را میتوان یکی از 10 جاذبه نخست خراسان رضوی دانست و سالن های غذاخوری متعدد در اطراف حرم مطهر رضوی و مناطق تاریخی و گردشگری این شهر جزو بهترین سالن های غذاخوری شرق کشور هستند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: گردشگری غذا در این استان دارای ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر است که باید از این ظرفیت بهره برد.

سید جواد موسوی اظهار کرد: تنوع اقلیمی و قومی در ایران باعث شده تا غذاهای ایرانی نیز دارای تنوع زیادی باشد و از هر منطقه با غذاهای سنتی آن منطقه یاد شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: گردشگری غذا به نوعی مکمل دیگر انواع گردشگری ها محسوب می شود و معروف ترین غذاهای ایران شامل چلوکباب، قورمه سبزی، فسنجان، دیزی سنگی، زرشک پلو، لوبیا پلو، خورشت قیمه، آش رشته و شیشلیک است.

وی بیان کرد: شیشلیک شاندیز و شله مشهد از غذاهای ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی کشور هستند که متعلق به استان خراسان رضوی هستند.

موسوی با بیان اینکه غذاها نماد فرهنگی جامعه هستند و میتوان از طریق بسط و ترویج آنها به نوعی فرهنگ را نیز انتقال داد، بیان کرد: چلوکباب از جمله غذاهای تاریخی و قدیمی است و در کنار شیشلیک شاندیز و شله مشهدی در این استان بسیار شناخته شده است.

مدیر کل گردشگری خراسان رضوی با بیان اینکه وجود ظرفیت زیاد در فرهنگ غذایی و پخت و پز خراسان رضوی می تواند برای توسعه گردشگری و افزایش مدت ماندگاری گردشگران در این منطقه نقش موثری داشته باشد، ادامه داد: بسیاری از غذاهای بومی استان در عرصه ملی و بین المللی شناخته شده اند که از آن جمله میتوان به شله مشهدی و شیشلیک شاندیز اشاره کرد.

وی تاکید کرد: گردشگری غذا فرصت و ظرفیتی نو در عرصه گردشگری است که میتوان با پر رنگ کردن آن در کنار سایر جذابیتهای موجود، شمار بیشتری از گردشگران را جذب کرد.

شله یکی از غذاهای سنتی مشهد است که به دلیل به کار بردن انواع حبوبات در پخت آن ارزش غذایی بسیاری دارد. این غذا را در مشهد "شله" می گویند و قدمت آن احتمالا به دوران قاجار باز می گردد. از آنجا که شله غذایی سنگین محسوب می شود، میتوان به عنوان یک غذای کامل از آن استفاده کرد.

این غذا در خانواده آش ها قرار دارد و یکی از رایج ترین نذری هایی است که در مشهد پخت می شود و شاید بتوان خوشمزه ترین نوع شله را شله مشهدی دانست.

هر چه گوشت بکار رفته در پخت شله بیشتر باشد غذا خوشمزه تر می شود. همچنین به دلیل وجود حبوبات زیاد، طبخ این نوع شله به زمان زیادی نیاز دارد.

در حالت اصیل، شله با ریختن مقداری قیمه روی آن و همراه با مقداری نان سنگک، پنیر و سبزی عرضه می شود. در شهرهای دیگر استان مانند نیشابور یا قوچان دستور پخت شله اندکی تفاوت دارد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی بیان کرد: گردشگرانی که به مشهد می آیند به شهرستان طرقبه - شاندیز نیز توجه ویژه ای دارند و از جاذبه های غذایی آن آگاهند.

یوسف بیدخوری گفت: اهمیت غذایی شاندیز برای این گردشگران به حدی است که شهر شاندیز توسط گردشگران داخلی و خارجی بیشتر به نام "شهر شیشلیک" شناخته می شود.

وی اظهار کرد: این غذا با قدمتی بیش از 50 ساله و با معرفی مناسب در کشور و عرصه بین المللی به عنوان غذای اصلی مورد تقاضای گردشگران محسوب می شود که در سال 1395 در فهرست معنوی به نام شهر شاندیز ثبت ملی شده است.

بیدخوری گفت: در کنار شیشلیک شاندیز، در شهر طرقبه نیز دیزی سنگی، جوجه کباب، کباب لقمه، ماهیچه و چلوگوشت به عنوان غذای اصلی مورد اقبال گردشگران است، همچنین خوراکی هایی مانند بستنی، سمنو و خشکبار طرقبه نیز در میان گردشگران تقاضای بسیاری دارد.

بیدخوری مزایای گردشگری غذا را بسیار دانست و بیان کرد: توسعه آگاهی اجتماعی و فرهنگی، ارتباط گردشگران با مقصد در سطوح مختلف جامعه، توزیع و ایجاد درآمد اضافه در زنجیره ارزش محصول و ایجاد فرصت برای اقلیت گروه های جامعه از جمله مزایای شاخه گردشگری غذایی است.

معاون گردشگری خراسان رضوی بیان کرد: افزایش تنوع زیستی و حفظ میراث فرهنگی، اشتغالزایی و توسعه کارآفرینی، کاهش مهاجرت روستایی، حفظ آداب و رسوم، تاریخ و سنتهای جامعه محلی و افزایش پراکندگی حضور گردشگران در نقاط مختلف کشور از دیگر مزایای توسعه گردشگری غذاست.