ثبت جهانی یزد دروازه ای از تاریخ و هنر ایران است که به روی جهان گشوده شد

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، ثبت جهانی یزد دروازه ای از تاریخ و هنر ایران است که به روی جهان گشوده شد.

چراغ ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در سال 1389 با بسته شدن قرارداد مشاوره ای در این زمینه روشن شد و در سال 1394 با ارسال پرونده به یونسکو، این مهم شکل جدی و رسمی به خود گرفت، محدوده بافت تاریخی شهر یزد با 743 هکتار وسعت به عنوان نخستین بافت تاریخی زنده برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد تا به عنوان نخستین شهر تاریخی جهان توسط جمهوری اسلامی ایران به دنیا معرفی شود.

18 تیر 1396 محدوده بافت تاریخی شهر یزد در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث بشری یونسکو با حمایت قاطع نمایندگان کشورهای جمهوری آذربایجان، کویت، ترکیه، ویتنام، تونس و لبنان و اجماع اعضای کمیته در فهرست سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسید و به عنوان میراث مشترک بشری به جهانیان معرفی شد.

آنچه در این میان اهمیت دارد، توجه ویژه به حفظ این میراث و دستاوردهای قابل استفاده از ثبت جهانی آن است؛ باید متولیان امر به گونه ای عمل کنند که ثبت جهانی یزد دچار تزلزل نشود و با بی توجهی این افتخار از کشور سلب نشود، زیرا ثبت جهانی یزد مشروط است.

بررسی روند تحولات 6 سالی که از ثبت جهانی یزد گذشته، امری مهم و ضروری است و بهره برداری از مزایای آن برای رونق صنعت گردشگری انتظاری است که مردم استان از مسئولان و متولیان این بخش دارند، چرا که افتخار کردن به ثبت جهانی یزد مزیتی برای این شهر و استان ایجاد نمی کند.

برخی رویکردها مانند ایجاد تاسیسات گردشگری و بومگردی ، رعایت حریم قناتهای تاریخی، مدیریت امور فرهنگی، اجتماعی و امنیتی بافت تاریخی از جمله ملاحظاتی است که مسئولان امر باید به آن توجه ویژه داشته باشند تا ثبت جهانی یزد به خطر نیفتد.

فراموش نکنیم که یکی از مهمترین دلایل جهانی شدن بافت تاریخی یزد از سوی یونسکو، زنده بودن این بافت و سکونت در آن است و این در حالی است که برخی ساکنان این بافت مهاجرت کرده اند و در برخی از ساختمان های آن نیز اتباع بیگانه سکنا گزیده اند، بلاتکلیفی برخی بناهای فرسوده که مالک آنها شناسایی نشده، تخریب برخی بناها، انباشت زباله، نبود تاسیسات آتش نشانی و آمبولانس و فقدان رغبت در میان نسل جوان برای زندگی در خانه های این بافت از دیگر معضلاتی است که این گنجینه ارزشمند را تهدید می کند و اگر دیر بجنبیم شاید یونسکو را هم به واکنش وادارد.

یزد از غنی ترین شهرهای جهان است که شاهد آن معماری خشتی و گلی و سازگار با اقلیم گرم و خشک کویر، آثار منحصر بفردی مانند آب انبارها، مساجد، حمام ها، قنات ها و بادگیرها است که فرهنگ ها و ادیان مختلف را در دل خود جای داده و در کنار هم زندگی مسالمت آمیز دارند.

یزد همچنین دارای ترکیبی از بناها از جمله خانه ها، مساجد، آتشکده ها، کنیسه ها، مقبره ها، حمام ها، آب انبارها، مدرسه ها، بازارها و صنایع دستی و جشن های سنتی است که هویت فرهنگی این شهر را از دیگر مناطق کشور متمایز می کند.

یزدی ها با استفاده از خاک بناهایی را ساخته اند که الهام بخش معماری جدید در مواجهه با چالش های اقلیمی امروز است و این میراث گرانبها که جهان به احترامش کلاه از سر برداشته باید به بهترین نحو ممکن برای نسل های بعدی حفظ شود.

استان یزد در کنار استانهای فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است و استقبال گردشگران خارجی از این شهر تا پنج برابر افزایش داشته و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داده است.

این استان 2270 هکتار بافت تاریخی دارد و شهر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت عرصه 743 هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، شهر کار و کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه ها، شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب شناخته می شود.

فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در بافت تاریخی شهر یزد بیانگر زنده بودن و حیات اجتماعی این محوطه تاریخی است که اهالی آن با پایبندی به سنتها و ارزشهای گذشتگان روزگار می گذرانند.

نویسنده: محمد حسین فلاح