نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور

ایسنا/ این خبر پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

نیم ور شهری در بخش مرکزی شهرستان محلات و در 250 کیلومتری جنوب تهران است و در مسیر محلات به دلیجان قرار دارد. این شهر از لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی استان مرکزی واقع شده و از اطراف به رودخانه قم رود (لعل بار)، کوه های آتشکوه، پناهگاه حیات وحش موته، معدن آتشکوه و معدن عباس آباد محدود شده است.

نیم ور با بیش از 7500 نفر جمعیت، یکی از شهرهای تک صنعتی استان مرکزی محسوب می شود که بر پهنه تاریخ و در کنار رودخانه لعل بار شکل گرفته و با صنعت سنگ توسعه یافته ولی جایگاه کشاورزی همچنان در آن حفظ شده است که تبلور آن در آئین سنتی پهلوانی بیل گردانی مشاهده می شود و از آثار تاریخی این شهر میتوان به قدمت آن پی برد.

نیم ور؛ سرزمینی سرشار از افتخارات تاریخی

هرگاه که سخن از نیم ور به میان بیاید، سه عبارت "بیل گردانی"، "بند تاریخی نیم ور" و "معادن سنگ" خودنمایی می کند. سه شاخصی که به گونه ای در هم تنیده شده اند تا تاریخ کهن نیم ور را فراهم کنند. بند تاریخی نیم ور از سنگ و ساروج ساخته شده و قرن ها مسئولیت تامین آب دشت نیم ور را بر عهده داشته است. این سازه تاریخی، ابتدای مسیر 18 کیلومتری لایروبی رودخانه تا دشت نیم ور قرار دارد و در نهایت به آئین کهن "بیل گردانی" ختم می شود.

از اینجا به بعد آب رودخانه از طریق سیستم جالب و شگفت انگیز توزیع آب، بین مزارع و دشت نیم ور تقسیم می شود. در واقع این چهار عامل دست به دست هم داده اند تا احیاگر حیات در نیم ور شوند. ارزش این فرآیند و تاسیسات آبیاری زمانی بیشتر روشن می شود که بند نیم ور، بیل گردانی و این سیستم آبیاری به ثبت ملی رسیده و سنگ نیم ور شهرت جهانی پیدا کرده است.

نگاهی به مسیر انتقال آب از بند تاریخی تا دشت نیم ور، سختی فرآیند لایروبی را نمایان می کند و به آن ارزش دوچندان می بخشد. بی دلیل نیست نیم وری ها که با پایان لایروبی، به جشن و پایکوبی می پردازند و بیل گردانی، نماد این جشن است. بدون شک همین موارد رمز ماندگاری این آئین است.

خودنمایی بند نیم ور در طول تاریخ

در سیر و سفر ناصرالدین شاه قاجار به سراسر ایران در کتاب "سفرنامه عراق عجم"، نام بند نیم ور نیز به میان آمده است. آنجا که پنجم ذی القعده سال 1309 هجری قمری (مطابق با 12 خرداد 1271 خورشیدی) پس از ترک محلات به قصد اراک کنونی، از این بند نیز یاد می شود:

"...خلاصه به کالسکه رسیده، سوار شدیم و رو به جنوب غربی رانده، از دره ای گذشتیم که مزرعه ای در آنجا بود موسوم به کُندآب. از این مزرعه هم که گذشتیم، طرف دست چپ، کوه های اسب رو خوب داشت که عرض کردند شکار زیاد دارد و اینجاها شکارگاه ظل السلطان است. رودخانه قم هم از این نزدیکی ها می گذرد و سد محکمی در اینجا به رودخانه بسته اند که معروف به سد نیم ور است. اما ما به تماشای سد نرفتیم. اعتمادالسلطنه و شاهزاده منوچهر میرزا رفته، عکس سد را انداخته، به حضور آوردند."

در "تاریخ و جغرافیای راه عراق عجم" به قلم "محمدحسن خان اعتمادالسلطنه" که تاریخ آن سی ام شوال 1309 قمری ذکر شده، نیز آمده است:

"خلاصه یکی دیگر از علائم و دلایل اینکه نیم ور شهر بزرگی بوده است، سد و پلی است که منسوب به اینجا است، اما سد نیم ور که معروف به بند نیم ور است، از محلات تا اینجا تقریبا یک فرسنگ است. امتداد سد از مشرق شمالی به سمت مغرب جنوبی است و روی سد به طرف شمال غربی است، اما در زاویه طرف غربی تقریبا انحرافی پیدا می کند. جریان آب رودخانه از جنوب غربی به شمال شرقی است.

تقریبا پنجاه ذَرع پایبن تر از سد حالیه در طرف غربی رودخانه، آثار پایه یک پلی است از سنگ های بسیار بزرگ تراشیده که خیلی قدیمی تر از بنای سد است و معلوم است که به واسطه یک طاق از این سمت رودخانه به آن طرف عبور می شده است. اما سد چندین مرتبه تعمیر شده است. بنای اول از سنگ تراشیده بوده و بعد از سنگ های نتراشیده و پس از آن، دو سه مرتبه با آجر مرمت شده است. جهت ساختن این بند تنها آب بردن به نیم ور نبوده، بلکه از دو طرف سد، آب جریان داشته است.

از جانب مشرق رودخانه تا مسافت هزار قدم یک نوع قنات بسیار بزرگی در میان دج (سنگ و سن هایی که به طور طبیعی به هم چسبیده اند) حفر کرده که آب را از میان قنات به طرف نیم ور می برده اند. بعد از هزار قدم، آب به رو افتاده، نهر عظیمی تشکیل می دهد و تقریبا به مسافت یک فرسنگ و نیم جلگه را طی کرده، به مزارع نیم ور می رود.

از طرف غربی رودخانه نیز به واسطه زیرزمینی که مشابه قنات است، اما در زمین نرم و خاک ساده حفر شده است، تا مسافت دو هزار قدم، آب از زیر زمین می گذشته و بعد آفتابی میشده است.

قلعه جون آباد که یقیناً گون آباد بوده و تخریب شده است، طرف جنوب سد واقع بوده. می گویند مرحوم آقاخان محلاتی آنجا را خراب کرده است و هنوز خرابه آن موجود است. اما در حوالی آن قلعه قریب به سد، در فضای وسیعی، آجر پاره و کوزه شکسته زیادی ریخته است که دلالت بر آبادی قدیم عظیمی می کند."

بند نیم ور؛ شاهکاری تاریخی با شاخص های علوم مهندسی امروز

مهدی لعل بار، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری محلات با اشاره به استفاده از علوم مختلف مهندسی در ساخت بند نیم ور اظهار کرد: اولین نکته، انتخاب محل ساخت آن است. مکانی که برای ساخت بند انتخاب شده، با زمین های کشاورزی حدود 18 کیلومتر فاصله دارد و این سوال پیش می آید که آیا امکان انتخاب محلی نزدیکتر وجود داشت یا خیر.

وی پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور گفت: موقعیت بند بر رودخانه باید دو ویژگی اساسی را داشته باشد. با توجه به اینکه بند بایستی فشار آب زیادی را که در زمستان و بهار پشت آن قرار میگیرد تحمل کند، بنابراین طول زیاد بند و دو تکه ساختن آن نیاز به منطقه ای داشت که رودخانه عرض مناسب را داشته باشد و هم دیواره رودخانه محکم و از جنس سنگ باشد.

وی پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور ادامه داد: منطقه احداث سد باید از لحاظ ارتفاع به زمین های کشاورزی مشرف باشد. تاسیسات جانبی بند نیز به کمک عوامل طبیعی، صخره ها و حفره های ایجاد شده در کنار بند، احداث شده است. بدیهی است که ساخت این تاسیسات کارآمد که بتواند برای هزاران سال در کنار بند، آب 500 هکتار زمین کشاورزی را تأمین کند، بدون کمک گرفتن از عوامل طبیعی محل در زمان ساخت غیرممکن به نظر می رسد.

وی افزود: این بند مهندسی ساز دارای چندین تکنولوژی دیگر از جمله سیستم تنظیم فشار آب برای جلوگیری از تخریب آن، سیستم تنظیم دبی آب خروجی، سیستم تصفیه آب و سیستم جلوگیری از مسدود شدن مسیر آب است.

وی پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور تصریح کرد: ساخت این بند را در دوران ساسانی می دانند و برخی از اهالی نیز بنا بر نقل قول ها، ساخت آن را به سلسله پیشدادیان از جمله جمشید شاه یا سلسله کیانیان در زمان همای نسبت می دهند.

ساختار بند نیم ور

لعل بار پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور گفت: بدون شک یکی از مهم ترین آثار و سازه های نیم ور که در طول تاریخ این شهر باعث آبادانی و رونق کشاورزی شده، بند نیم ور است. این بند در فاصله 18 کیلومتری نیم ور در مسیر رودخانه لعل بار بسته شده است. عمق رودخانه در این قسمت حدود 10 متر بوده و دیواره دو طرف رودخانه در این قسمت صخره ای و سنگی است.

وی اظهار کرد: بند بصورت دو تکه یا به عبارتی متشکل از دو بند کوچک و بزرگ است و در حدود 90 متر طول دارد. بند بزرگ 65 متر و بند کوچک کمتر از 25 متر طول دارد. بند بزرگ در طول رودخانه و بند کوچک تقریباً به موازات آن قرار دارد و میان این دو بند یعنی در محل اتصال آنها، سکویی با ارتفاع 40 سانتیمتر بالاتر از آبریز بند قرار دارد.

وی ادامه داد: به نظر می رسد، سکو در قسمت پائین مانند یک ستون نگهدارنده عمل می کند و در قسمت بالا، تقسیم کننده آب بر روی دو بند، برای جلوگیری از تخریب احتمالی بند بر اثر فشار آب است.

وی پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور افزود: پهنای بند از 10 متر در قسمت شمالی شروع می شود و در قسمت جنوبی به 12 متر می رسد. خاک این قسمت ها به مرور زمان سفت شده است و هم اکنون نیز به عنوان پل مورد استفاده وسایل نقلیه سنگین قرار می گیرد! بند از دو طرف با دو گوشواره به دیواره رودخانه متصل شده است.

وی تصریح کرد: گوشواره بند بزرگ در بخش جنوبی، سکویی به ارتفاع 60 سانتیمتر و طول 10 متر است و گوشواره شرقی نیز به ارتفاع 90 سانتیمتر، بند کوچک را به دیواره رودخانه پیوند داده است.

این پژوهشگر تاریخ نیم ور پیرامون نگاهی به وضعیت بند تاریخی نیم ور گفت: بدنه بند، دیواری از جنس سنگ دارد که به صورت نامنظمی کنار یکدیگر چیده شده اند. آب داخل رودخانه از سمت جنوب بند ابتدا وارد یک جوی کوچک و بعد از آن وارد کانال سرپوشیده ای می شود که در دل سنگ حفر شده است. آب مورد نیاز دشت کشاورزی نیم ور از همین جا وارد جوی می شود.

چاگور؛ حفره ای با معماری و کارکردی عجیب و منحصر بفرد

وی اظهار کرد: در فصل پائیز و زمستان که آب زیادی در رودخانه جاری است، بخشی از آب، و از فصل بهار به بعد و با کاهش آب رودخانه، تقریباً تمامی آب به داخل جوی می آید. آب از پشت بند و از جایی که آب وارد جوی و سپس وارد این کانال می شود، بعد از مسافتی 10 متری به "چاگور" می رسد.

وی ادامه داد: چاگور مجرای ورودی عمودی است که آب به داخل آن وارد شده و به سمت پائین حرکت می کند و بعد از آن، وارد کوره ای افقی به طول حدود 50 متر شده و آب در دهانه "وره ما" دیده می شود. دیواره کناری رودخانه، سنگی است و بالای چاگور نیز تخته سنگی برآمده قرار دارد که هر چند بخشی از دیواره رودخانه محسوب می شود اما مانند حفاظی از ورود هر چیزی به داخل چاگور جلوگیری می کند.

وی افزود: احتمال اینکه این لبه برآمده در ساخت چاگور که به آن "گال" می گویند، اتفاقی باشد، کم است و به طور حتم با طرح و برنامه به این شکل ساخته شده است. دهانۀ چاگور به شکل مستطیل ناقص و در حدود 2 متر در یک متر است آب در داخل چاگور به سرعت می چرخد و به پایین می رود.

افسانه ها از چاگور چه می گویند؟

در کتاب "فرهنگ یاری گری" از "مرتضی فرهادی" آمده است: "کشاورزان نیم ور و باقرآباد حکمت چاگور را در قدرت خردکنندگی فوق العاده آن می دانند و آن را تضمینی می بینند برای اینکه هیچ چیزی نتواند جلوی جریان آب را در کوره، سد کند. همچنین افسانه ای می گوید که داخل چاگور چرخی به نام چرخ الماس کار گذاشته شده که هرچه از دهانه چاگور فرو رود، از آن سوی متلاشی شده، خارج خواهد شد. حتی اگر لاشه گاو و یا تنه درخت باشد.

البته برخی چنین خاصیتی را به تیغه های سنگی و پیش آمده چاه و فشار زیاد آب نسبت می دهند. به هر حال همگان به خاصیت خردکنندگی چاگور معتقدند و آن را از خردمندی طراح یا طراحان آن بشمار می آورند.

دهانه وره ما؛ کانالی استراتژیک برای هدایت و کنترل آب

لعل بار گفت: کانالی افقی زیر چاگور حفر شده که مانند غار وسیعی است که چند نفر می توانند در آن بایستند و لایروبی جوی را انجام دهند که آن را " کار کارا " می گویند. آب پس از خروج از این کانال، وارد دهانه وره ما می شود.

وی افزود: در وره ما امکان هرز کردن آب از جوی و برگرداندن آن به داخل رودخانه وجود دارد، چرا که در فصل لایروبی که 20 روز به طول می انجامد، آب باید از جوی انداخته شود تا امکان لایروبی برای کشاورزان مهیا گردد و بعد از پایان لایروبی نیز آب به جوی انداخته شود. در اینجا از اختلاف سطح جوی در دو طرف وره ما و همچنین خروجی آن به طرف رودخانه استفاده کرده و آب را هرز می کنند.

وی تصریح کرد: جوی از بخش غرب وارد وره ما می شود. اگر دهانه، وره ما که در سمت شمال و به طرف رودخانه قرار دارد، بسته باشد آب به حرکت خود و خروج از سمت شرق دهانه ادامه می دهد و به سمت دشت حرکت می کند.

وی گفت: اما اگر دهانۀ وره ما را باز کنند، چون سطح آن پائین تر از قسمت خروجی است، آب به داخل رودخانه برگشته و دیگر به جوی نمی رود. باز و بسته کردن دهانه وره ما خود داستان پیچیده ای دارد.

خروجی اضطراری برای جلوگیری از خسارت های سیلاب

وی اظهار کرد: در گذشته، هرز کردن آب از طریق بریدن تیرهای چوبی انجام می شد که مانند بندی، دهانه وره ما را می بستند. اما در سال های اخیر، این دهانه کشویی شده است و کار را بسیار آسان تر کرده است.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری محلات ادامه داد: جوی در حدود 2 کیلومتر پائین تر به بخشی از رودخانه می رسد که عمق کمی دارد و در معرض طغیان و سیلاب ارتفاعات مجاور نیز قرار دارد. به این قسمت از رودخانه "لام کشان" می گویند.

وی افزود: جوی از طریقی کانال زیرزمینی از این مسیر عبور می کند تا علاوه بر آنکه سطح پائین رودخانه را جبران کند، در زمان سیلاب نیز دچار تخریب نشود. ورودی این کانال را "در چاه بالا" می گویند.

سیستم های کنترلی برای جلوگیری از مسدود شدن تاسیسات آب رسانی

وی تصریح کرد: آب از "در چاه بالا" وارد کانال زیرزمینی می شود که همانند لوله ای در دل کوه حفر شده و دارای تأسیساتی به ظاهر ساده اما کارآمد است که به دلیل نوع شکل ساختمان آن، نام "شتر گلو" را برای آن به کار می برند. ابتدا آب با شیبی تند، رو به پائین حرکت کرده و پس از طی مسافتی در حدود 15 متر، به محلی می رسد که کوره از طریق تیغ های سنگی و صیقل داده شده، دو شاخه می شود.

لعل بار گفت: به نظر می رسد این ساختار برای جلوگیری از مسدود شدن کوره باشد، چرا که اشیایی مثل تنه درخت در صورت برخورد به این تیغه، بر اثر فشار آب شکسته و خرد می شوند و کوره دچار گرفتگی نمی شود. پس از سه متر مجدداً کوره یکی می شود.

چرخه آبیاری دشت نیم ور از تاسیسات تصفیه آب نیز بهره برده است

وی اظهار کرد: 8 متر پائین تر به محوطه ای می رسیم که "آشغال گیر" نام دارد. آشغال گیر اتاقکی است با ابعاد سه در سه متر که کف آن با سطح آب در تماس است و هر شی سبک تری از آب به داخل آن هدایت و در آنجا انباشته می شود.

وی ادامه داد: پس از آن، آب وارد چاهی به نام "تنوره خشکه" می شود که عمقش یک و نیم متر است و پس از آن، وارد کوره شده و از در چاه پایین، بیرون می آید. به غیر از چاه بالا و چاه پایین، دو چاه دیگر نیز در مسیر لام کشان وجود دارد. یکی "چاه بغله" با 10 متر ارتفاع و دیگری "چاه گرده" با عمق 15 متر، که از این چاه ها برای لایروبی و بیرون بردن گل و لای استفاده می شود. کلیه تأسیسات شتر گلو از طریق کندن سنگ های دل کوه ایجاد شده است.

وی افزود: هماهنگی بین "چاگور" و "در چاه بالا" نیز باعث تنظیم میزان آب در زمان هایی می شود که آب بسیار زیادی وارد جوی می شود. هر چند مشخص نیست که بعد از سیمانی کردن جوی هنوز هم این تکنولوژی آن گونه که از طراحی اولیه آن انتظار می رود عمل کند.

بند نیم ور؛ سازه ای سرشار از انواع علوم مهندسی

لعل بار تصریح کرد: بند نیم ور علی رغم اینکه نزدیک به 2 هزار سال از گزند تخریب کلی در امان مانده است اما گاهی نیز دچار خرابی هایی شده است که طبیعی به نظر می رسد. اگر آب به درستی کنترل نشود، دارای انرژی زیادی است که می تواند باعث تخریب شود چنانکه در برخی از سال ها آب به قدری زیاد بوده است که خسارت هایی نیز به بار آورده که حداقل دو نمونه از آن در کتاب های تاریخی آمده است.

وی گفت: چند متر پائین تر از بند نیم ور، بقایای سنگی یک پل دیده می شود که کارکرد دقیق آن به دلیل تخریب مشخص نیست. برخی اهالی هم از آنچه شنیده اند نقل می کنند که این پل بر سر راه جاده ابریشم قرار داشته است. هر چند با بررسی مسیرهای اصلی جاده ابریشم میتوان گفت که این فرضیه به بررسی بیشتری نیاز دارد.

بند نیم ور گرفتار تهدید و نیازمند مرمت

اگرچه بند نیم ور قرنها است که در مسیر جریان پرتلاطم آب قمرود (لعل بار) قرار دارد اما طی تقریبا دو دهه اخیر به دلیل حرکت به سمت کاهش بارندگی، احداث سد در مسیر سرشاخه های رودخانه و قطع حقابه، در بیشتر روزهای سال با خشکی مواجه است. همین مسئله در کنار عریض و ناهموار بودن بستر رودخانه در اطراف بند باعث شده است که این سازه که در طول سالها دچار آسیب شده، به محلی برای تردد بین دو سمت رودخانه تبدیل شود که این کار باعث افزایش خطر برای این سازه شده و سلامت آن را به شدت تهدید می کند.

اگرچه در زمانی که آب در بستر رودخانه جریان پیدا می کند، ترددها از روی بند کاهش پیدا می کند و هرچه حجم آب بیشتر شود، تردد غیرممکن تر می شود اما نفوذ آب به بخش هایی از بند که ترک خورده است، استحکام بنا را به مخاطره می اندازد. چرخه بی توجهی به بازسازی بند و ترمیم بخش های ترک خورده همچنان ادامه دارد و اگر اینگونه پیش رود، یکی از آثار ارزشمند اما کمتر شناخته شده کشور به تاریخ خواهد پیوست.

آژیر خطر برای بند نیم ور به صدا درآمده است

مهدی لعل بار، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان محلات پیش از این در ارتباط با وضعیت نامطلوب بند نیم ور گفته بود: مشکل بند نیم ور ترددهای غیرمجاز از آن است. چندین بار با کمک معادن، مسیر دسترسی به بند نیم ور مسدود شده است، اما چون دسترسی و نظارت به بند نیم ور سخت است، مجددا توسط افراد بازگشایی و تردد صورت می گیرد.

وی اظهار امیدواری کرده بود تا با جذب منابع و با همکاری جهاد کشاورزی، کشاورزان و معادنی که در منطقه مستقر هستند، اقدام به بازسازی و مرمت این اثر شود.

سجاد صفری، شهردار نیم ور با بیان اینکه بند تاریخی نیم ور مهمترین بنای تاریخی شهر است، گفته بود: این بنا که مربوط به دوره ساسانی است، نیاز به توجه ویژه ای دارد که برای بازسازی آن مکاتباتی از سوی شورای شهر با میراث فرهنگی صورت گرفته است. این سازه در حال حاضر با وجود ثبت در فهرست آثار ملی شرایط بسیار نامساعدی دارد و در معرض خطر است.

وی همچنین در جشن بیل گردانی که 8 اردیبهشت سال جاری در نیم ور برگزار شد، گفت: بند نیم ور به عنوان یکی از آثار تاریخی این شهر، در معرض خطر است و از مسئولان استانی و شهرستان خواست تا نگاه ویژه ای به این اثر تاریخی داشته باشند. اگرچه به جز دو نفر از معاونان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مسئول نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان محلات، هیچ مسئول استانی یا شهرستانی در مراسم حضور نداشت تا شنوای این صحبت ها باشد.

اگرچه سازه اصلی بند، ساختار خود را حفظ کرده است اما قطعا بخش های دیگری نیز در کنار این سازه آبی وجود داشته است که اکنون تخریب شده یا ممکن است در همان منطقه مدفون باشند که نیازمند بررسی های بیشتر کارشناسی است. در بدنه بند نیم ور حفره ای وجود دارد که کاربرد و اصالت آن را نمیتوان را تائید کرد. ممکن است این حفره به تدریج و در اثر فرسایش آب به وجود آمده باشد که در این صورت خطری بالقوه برای بنا است. یا شاید حفره ای برای تخصیص حقابه روستا یا دشتی در پایین دست بند در زمان کم آبی بوده است. این احتمال را نیز میتوان در نظر داشت که این حفره به صورت هوشمندانه برای مرطوب ماندن بدنه بند در قسمت های پایین سازه برای جلوگیری از تخریب در اثر خشکی بوده است.

اگرچه این سازه یک بند بوده که با سد تفاوت دارد اما اگر این فرضیه را در نظر بگیریم که در دورانی کارکردی شبیه سد داشته است، میتوان سازه ای مانند "تخلیه نیلوفری" در سدهای امروزی را در بند نیم ور تصور کرد که این حفره، خروجی این سازه بوده است.

برای رسیدن به بند نیم ور می توان از جاده های دسترسی به معدن عباس آباد یا دشت های ضلع جنوبی باقرآباد استفاده کرد که مسیری دشوار است. راه دسترسی دیگر به این بند، از جاده زیراب و با حرکت از مسیر خاکی است که در نهایت به ضلع شمالی بند خواهد رسید. مسیر دسترسی دشوار به بند، شمشیر دولبه ای برای سد است، زیرا ترددها به سمت بند را کاهش می دهد، از طرفی، به دلیل نبودن پل برای تردد بین دو سمت رودخانه، این بند به عنوان پل عمل می کند و از طرفی به دلیل نبود امکانات نظارتی، در حال حاضر نمیتوان اقدام موثری برای نگهداری بند و جلوگیری از تردد بر روی آن انجام داد

بند چند هزار ساله نیم ور در محاصره تهدیدها

اگرچه به گفته مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنابع دستی و گردشگری شهرستان محلات، مسیر تردد از روی بند چندین بار مسدود شده است، اما متاسفانه توسط افرادی مجددا بازگشایی شده است. اولین اقدام برای محافظت از این بنای تاریخی و تاسیسات آن، ایجاد موانع مستحکم و غیرقابل تخریب برای جلوگیری از تردد است.

فراهم کردن زمینه نصب دوربین های نظارتی برای شناسایی آسیب زنندگان به این بنا و برخورد با افرادی که از روی بند تردد می کنند، اقدام مهم دیگری است که ضرورت آن احساس می شود.

اگرچه این بند برای آبیاری دشت نیم ور به مساحت 500 هکتار بوده است اما دانش فنی بی نظیر به کار برده شده در آن، بیانگر قدرت و دانش فنی ایرانیان از گذشته های دور بوده است. به همین دلیل ضرورت حفظ این بنا، دوچندان است و حتی می تواند درسهای خوبی برای دانشجویان معماری در حوزه سازه های آبی داشته باشد.