نگاهی به مهمترین کشفیات در کاوشهای باستان شناسی تپه قلعه کش

ایسنا/ این خبر پیرامون نگاهی به مهمترین کشفیات در کاوشهای باستان شناسی تپه قلعه کش برای شما نوشته شده است.

ابراهیم امیرکلایی، باستان شناس مطرح مازندرانی درخصوص نتایج منتشر شده از کاوش های تپه باستانی قلعه کش آمل توسط دانشگاه پکن اظهار کرد: در سال 1387 حریم تپه باستانی در روستای قلعه کش به مساحت حدود 100 هکتار تعیین شد که در حال حاضر با توجه به گسترش زمین های کشاورزی متاسفانه حدود هشت هکتار از آن تپه باستانی کاوش شد.

وی افزود: اکنون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران در تلاش برای راهکاری به منظور تملک زمین های از دست رفته این تپه باستانی است.

سرپرست تیم کاوش تپه باستانی قلعه کش آمل ادامه داد، با توجه به کاوش هایی که داشتیم، داده های بسیار خوبی بدست آمد که نشان می دهد که آمل از نظر لایه های زیرین عصر مفرغ البته یافته هایی از دوره عصر آهن در این منطقه بسیار غنی است.

امیرکلایی با اشاره به اینکه محدوده قلعه کش یکی از شاخص ترین تپه های باستانی در بخش مرکزی مازندران محسوب می شود، تصریح کرد: حتی لایه هایی از دوره اسلامی و ساسانیان نیز در این منطقه بدست آمد که پس از حدود سه سال فعالیت خوب و دستاوردهای ارزشمند، از سال 91 به بعد متاسفانه به علت کمبود بودجه کاوش ها در این منطقه متوقف شد.

این باستان شناس مطرح مازندران در ادامه گفت: کاوش های انجام شده در تپه باستانی قلعه کش آمل با یافته های سفال، معماری، تدفین و دیگر یافته ها و مواد فرهنگی از جمله ابزار سنگی، دو پیکرک حیوانی به شکل گاو، سردوک های سفالی و چند شی مفرغی همراه بود.

امیرکلایی افزود: از مهمترین شاخصه های عصر مفرغ در ایران ظهور و رواج سفال خاکستری و سیاه است، سفال هایی که از طریق حفاری های تپه حصار شناسایی شده اند، از این دست سفال های خاکستری در کاوش های قلعه کش نیز بدست آمد.

وی با اشاره به اینکه هر چند برخی از باستان شناسان فرضیه گسست بین عصر مفرغ و آهن را بیان می کنند، خاطرنشان کرد: با توجه به کاوش های انجام شده در قلعه کش، میتوان این فرضیه را عنوان کرد که فرآیند گذار از دوره مفرغ به آهن به صورت تدریجی و پیوسته صورت گرفته، با این وجود این فرضیه قطعی نیست.

این باستان شناس آملی به یافته های دیگری از تپه باستانی قلعه کش آمل اشاره کرد و ادامه داد: در لایه های باستانی که در عمق 14 متری تپه باستانی قلعه کش آمل قرار داشتند، آثاری از وجود شن و ماسه مشاهده شده که براساس گفته جغرافیدان ها این احتمال داده می شود که پیش از این، منطقه در دریا وجود داشت یا آنکه دریا تا آن منطقه پیشروی کرده بود.

به گفته امیرکلایی، کشف دانه های گیاهی مانند جو و عدس در این منطقه نیز از دیگر یافته های باستان شناسان بوده است.

وی همچنین با اشاره به اینکه تاکنون از لایه های عصر مفرغ محوطه باستانی قلعه کش در مجموع 12 تدفین از گمانه لایه نگاری شناسایی شده، گفت: بیشتر این تدفین ها حدود هشت تدفین از آن کودکان و خردسالان و مابقی که 4 تدفین متعلق به بزرگسالان است که به صورت چمباتمه ای و بیشتر در کنار اجاق ها انجام شده است.

سرپرست تیم باستان شناسی قلعه کش آمل افزود: در بین پنج تدفین شناسایی شده، همراه با هدایای تدفینی ازجمله ظروف سفالی، کوزه و تنگ از نوع خاکستری تیره و بدون نقوش و همچنین زیورالاتی از جمله گوشواره آویزهای تراش خورده سنگ لاجورد و صدف بوده که پیدا شده است.

امیرکلایی درباره مهمترین کشفیات در کاوش های باستان شناسی تپه قلعه کش عنوان کرد: شاید بتوان از کشف ظرف پیکرک سفالی که تقریبا شکل زنانه دارد، به عنوان یکی از شاخص ترین اشیای کشف شده در این تپه باستانی یاد کرد.

وی افزود: این یافته ظرفی توخالی است که نمای بیرونی آن به صورت الهه ای است که دست هایش را به دو طرف باز کرده و یک تدفین دیگر که حدود 500 متر با تپه قلعه کش فاصله داشت نیز بدست آمد که براساس مطالعات انسان شناسی متوجه شدیم متعلق به یک جوان 25 ساله است که بر اثر وارد شدن ضربه به جمجمه فوت کرد ضمن آنکه کمبود کلسیم نیز داشته است.

این باستان شناسی آملی همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به آنکه چند گور کودکان و نوزادان نیز پیدا شده و پژوهش های بدست آمده نشان از نوع بیماری این کودکان در عصر مفرغ و آهن بوده، گفت: هرچند نمی توانیم در خصوص آنچه که در هزاره های گذشته اتفاق افتاده است به صراحت مطلبی را عنوان کنیم اما میتوان گفت بیشتر این کودکان با کمبود ویتامین روبرو بودند و بر اثر بیماری هایی که به این واسطه ایجاد میشد، فوت کرده اند.

امیرکلایی درخصوص داد و ستد فرهنگی میان شمال و جنوب فلات ایران نیز یادآور شد، براساس یافته های بهشهر و آمل میتوان گفت یک تقابل فرهنگی میان شمال مرکز و جنوب به فلات ایران وجود داشت و به نوعی سفال های خاکستری فرهنگ وارداتی به شمال فلات ایران بود. هر چند بیان این مسائل نیازمند به مطالعات بیشتری است.