گردشگران اروپایی به دنبال نام اسماعیلیه به الموت می آیند

ایسنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های بدست آمده، گردشگران اروپایی به دنبال نام اسماعیلیه به الموت می آیند.

رسول زارعی، یک راهنمای گردشگری درخصوص قلعه های معروف استان قزوین اظهار کرد: استان قزوین چهل قلعه دارد که «قلعه حسن صباح»، «قلعه الموت» یا «قلعه گازرخان» از جمله معروف ترین آنهاست.

وی ادامه داد: «قلعه حسن صباح» از لحاظ جذب گردشگر داخلی و خارجی به قزوین سهم بسزایی را به خود اختصاص داده است؛ علاوه بر آن «قلعه لمبسر» با وسعت 6 برابری نسبت به قلعه الموت و با برخورداری از فضایی بکر در دل کوهستان از دیگر جاذبه های گردشگری منطقه الموت محسوب می شود.

این راهنمای تخصصی کوهستان و طبیعت رشته کوه البرز خاطرنشان کرد: اسماعیلیه جز جدانشدنی از الموت است و گردشگران بویژه اروپاییان به دنبال نام اسماعیلیه به الموت می آیند، چون غالب قلعه ها توسط اسماعیلیه بنا یا فتح شده است. حسن صباح از فرقه اسماعیلیه بود که از مصر برخاسته بود.

وی تصریح کرد: در مورد اسماعیلیه در ایران منابع موثق بسیار محدودی وجود دارد که به رمانهای تاریخی همچون «خداوند الموت» یا رمانهای تخیلی که تنها به بخشی از واقعیتهای اسماعیلیه پرداخته است، ختم می شود و جز کتاب «تاریخ اسماعیلیه» از فرهاد دفتری؛ مورخ و اسماعیلی شناس ایرانی منابع موثق چندانی در مورد این فرقه در دست نیست.

تحریف اسماعیلیه توسط اروپاییان

زارعی پیرامون اینکه گردشگران اروپایی به دنبال نام اسماعیلیه به الموت می آیند، اظهار کرد: در منابع مختلف مطالب متضادی در مورد اسماعیلیه می خوانیم که اغلب مربوط به دوران بعد از روی کار آمدن حسن صباح است. پدر و مادر حسن صباح اهل یمن بودند که به قم مهاجرت کردند و سپس در شهر ری ساکن شدند. آن زمان شهرهای ری و خراسان قطب ترویج اسماعیلیه در ایران بود. ترویج اسماعیلیه در ایران هم زمان با دوران سامانیان اتفاق افتاد و در زمان خلافت سلجوقیان هم ادامه داشت.

وی گفت: اسماعیلیه شیعه هفت امامی بودند، سلجوقیان ترک و سنی مذهب بودند و اجازه نمی دادند کسی به تبلیغ فرقه شیعه اسماعیلیه بپردازد و آنان به دعوت مخفیانه روی آوردند و در جستجوی جایی بودند تا حکومت خود را ایجاد کرده و طرفدارانشان بتوانند در برابر حکومت سلجوقی از خود دفاع کنند. حسن صباح در قرن یازدهم و در سال 1050 میلادی وارد ایران شد که در نهایت منطقه الموت را به عنوان مقر حکومت خود انتخاب کرد.

این راهنمای گردشگری عنوان کرد: در مورد قلعه الموت یا قلعه حسن صباح و یا قلعه گازرخان روایات مختلفی وجود دارد؛ عده ای معتقدند که این قلعه به فرمان حسن صباح بنا شد، برخی دیگر نقل می کنند که از بازماندگان ساسانیان خریداری شده و روایت سوم از فتح این قلعه توسط اسماعیلیه حکایت دارد.

وی ادامه داد: جالب است بدانید که اسماعیلیان توسط گروههای مختلف به اسامی متعددی نامیده می شدند که از جمله آنها میتوان به «غرامته»، «مُلاحِد»، «باطنی»، «سبعیه» و «حشاشیون» اشاره کرد که از پس هر یک از این نامگذاری ها دلایلی وجود داشت.

زارعی گفت: حقیقت و واقعیات در مورد اسماعیلیه و آداب و سنن و فتوحات و منش آنها تحریف شده است، چون هم زمان با حمله مغول به الموت، تمامی تاریخ و کتبی که اعتقادات اسماعیلیه در آنها نوشته شده بود را به آتش کشیدند و آنچه از اسماعیلیه به جهان شناخته شد آثاری بود که توسط دشمنان و مخالفان اسماعیلیه به نگارش درآمده بود.

وی خاطرنشان کرد: وقتی مارکوپولو جهانگرد معروف به ایران رسید هیچ علاقه و انگیزه ای برای یافتن طرفداران فرقه اسماعیلیه نداشت و به سمت پیدا کردن اسماعیلیه و تاریخ معتبر آنها نرفت و آنچه را که دهان به دهان شنیده بود و افسانه هایی را که در مورد این فرقه وجود داشت را با خود به اروپا برد تا خمیرمایه رمانهای تخیلی متعددی شود که از عقاید اسماعیلیه به چاپ رسید.

این راهنمای گردشگری افزود: مارکوپولو فرقه اسماعیلیه را با نام «حشاشیون» به اروپا معرفی کرد، که بعدها به «اساسیون» تغییر کرد و امروزه واژه Assassination یا ترور کردن را برای این فرقه و در منطقه الموت به کار می برند و بر همین مبنا افسانه ها و دروغ ها را دامن زدند و کتابهای بسیاری در مورد آن نوشتند.

وی در ادامه بیان کرد: در زمان اسماعیلیه بالغ بر چهل قلعه در الموت وجود داشت که برخی از آنها همچون «قلعه لمبسر» جنبه سکونتی داشتند و برخی دیگر همچون قلعه های موجود در «زَوارک» یا «کَنگرین» از جهت نظامی مورد استفاده قرار می گرفتند و از جنبه نگهبانی و دیده بانی حائز اهمیت بودند.

زارعی اظهار کرد: مهمترین قلعه های الموت لمبسر و حسن صباح است که با فاصله 90 کیلومتری از هم بنا شده است. قلعه اصلی را حسن صباح به عنوان محل زندگی خود انتخاب کرده بود و قلعه لمبسر را بعدها با لشکرکشی تسخیر کرد و از دست بومی های الموت که قوم «روشا موج» بودند درآورد و «کیابزرگ امید رودباری» را به نگهداری و رسیدگی به امور لمبسر منسوب کرد که بعدها جانشین حسن صباح شد.

حضور خواجه نصیرالدین طوسی در قلعه الموت

وی خاطرنشان کرد: حسن صباح در سال 1050 بالغ بر 40 سال سن داشت که به الموت آمد و در نهایت هم در سال 1090 میلادی و در همان جا عمرش به پایان رسید. از دیگر افراد شاخصی که در قلعه الموت حضور داشت می توان به «خواجه نصیرالدین طوسی» اشاره کرد که از دانشمندان بزرگ آن دوران بود و بالغ بر 23 سال در قلعه الموت زندگی کرد که حضورش با حمله مغول و پس از مرگ حسن صباح رقم خورد.

این کارشناس گردشگری یادآور شد: اسماعیلیه لشکر نداشتند اما دشمنان بسیاری داشتند و بارها از حکومت مرکزی در اصفهان به سمت الموت لشکرکشی شد تا اسماعیلیه را نابود کنند اما اکثر اقداماتشان با ناکامی روبرو شد و دست خالی به اصفهان بازگشتند. علاوه بر این دشمنان داخلی، خلفای عباسی سنی مذهب عراق نیز اسماعیلیه را دشمن بزرگی برای خود قلمداد می کردند و در صدد نابودی آنها برآمدند.

وی ادامه داد: نام دیگر اسماعیلیه «باطنی» است به این معنا که پیروان فرقه هفت امامی اسماعیلیه معتقد بودند که ظاهر آیات قرآن مطلبی برای ارائه ندارد و باید پی به باطن آیات برد و مطالب عمیق آن را استخراج کرد. بطور مثال در مورد دین هم ضرورتی به انجام نماز و روزه نیست و ایمان باطنی به آن کفایت می کند و همواره در تلاش بودند تا از شدت عمل در دین فاصله گرفته و سهل انگارانه با آن برخورد کنند به بیانی دیگر بیشتر به مباحث درونی و عرفانی می پرداختند و از اصول دین غافل بودند.

این کارشناس گردشگری افزود: همزمان با حکومت سلجوقیان، اسماعیلیه 230 سال در الموت و در نقاطی همچون جنوب ایران و نیز البرز، سمنان، زنجان و اردبیل حکومت کردند اما در حال حاضر بازمانده ای از اسماعیلیه در الموت وجود ندارد ولی در جنوب کرمان و در استان یزد، به صورت انگشت شمار هنوز طرفدارانی از آنان باقی مانده است.

وی بیان کرد: ولایت «بَدَخشان» افغانستان بیشترین اسماعیلیه را در خود جای داده است. همچنین طرفداران این فرقه در شمال پاکستان، هند، تاجیکستان، یمن، سوریه، کنیا و شرق آفریقا هم زندگی می کنند.

زارعی در پایان به «قلعه سمیران» هم اشاره کرد و گفت: از دیگر قلعه های معروف قزوین «قلعه سمیران» است که مربوط به دوران ساسانی است. این قلعه در مرز استانهای قزوین و زنجان و در روستای بهرام آباد در نزدیکی سد منجیل و رود قزل اوزن واقع شده و 150 کیلومتر با قلعه های الموت فاصله دارد که این قلعه هم توسط اسماعیلیه فتح شده و بیش از هزار و 250 سال قدمت دارد.