پخت سمنو در قزوین با آیین های خاصی همراه است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، پخت سمنو در قزوین با آیین های خاصی همراه است.

در این روزهای پایانی سال از شلوغی و ازدحام خیابان ها که بگذریم، درون خانه های برخی از قروینی ها بوی سمنو پیچیده است. «سمنوپزان» میراث معنوی قزوینی هاست که در سال 1389 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید. آیینی که در دهه های پیش با شکوه ویژه ای در کهنه دیار مینودری برگزار میشد. در ادامه به سراغ مژده عباسی، پژوهشگر و کارشناس ارشد مردم شناسی رفتیم تا درباره این آیین بیشتر بدانیم.

عباسی با بیان اینکه سمنوپزان آیینی نفیس و میراثی است که در گذشته علاوه بر خیر و برکت به معنی واقعی کلمه اتحاد و دوستی ها را پر رنگ میکرد، گفت: پخت سمنو در هر استان و منطقه شرایط و آیین خاص خود را دارد اما این امر در قروین با آداب و رسوم خاص خود همراه است. سمنو خاصیت فراوانی دارد و خوردن آن شادی آور است و این نشاط و شادابی زمانی که به صورت گروهی پخت می شود، بیشتر خواهد بود.

وی اظهار کرد: همانطور که اشاره کردم، قزوینی ها برای پخت سمنو به صورت گروهی اقدام می کردند. در هر محل یک بانوی کهنسال قزوینی بانی پخت میشد و گندم ها را در خانه خود سبز میکرد. قزوینی ها معتقد بودند که سمنو باید در خانه کسی پخت شود که اهالی آن نمازخوان و پاک هستند و ثواب سمنو نذر بانو فاطمه زهرا (س) میشد.

این کارشناس مردم شناسی با بیان اینکه برای پخت سمنو از گندم نکوبیده استفاده میشد، تصریح کرد: گندم نکوبیده باید یک روز در آب خیس میخورد و پس از یک روز در ظرف یا سطحی پهن میشد. سپس پارچه ای روی آن قرار میگرفت و هر از چندگاهی پارچه معطر میشد تا گندم ها به اصطلاح قزوینی «شوش» یا همان جوانه بزند.

وی گفت: پس از سبز شدن جوانه ابتدا آنها را می کوبیدند به طوری که صدای کوبیدن ها به قدری زیاد بود که اهالی محل را دور خانه بانی جمع میکرد. در ادامه چند زن قزوینی جوانه های کوبیده شده را با دست فشار می دادند تا آب آن گرفته شود و مقدمات برای پخت آغاز شود.

عباسی ادامه داد: قزوینی ها به دیگچه فلزی تیام می گویند. پس از آب گیری جوانه های گندم، آب جوانه ها را درون تیام می ریختند به آن کمی آرد گندم اضافه می کردند. همچنین قسمت بیرونی تیام را گل مالی می کردند تا سیاه نشود.

وی عنوان کرد: سمنوپزان قروینی ها همیشه با سلام و صلوات همراه بوده و از همین رو برای زنان قزوینی آیینی مقدس تلقی می شود. زنان قزوینی معتقدند که با هم زدن سمنو با ملاقه ای آهنین، از آیین سمنوپزان حاجت می گیرند. یکی دیگر از رسومات قزوینی ها آیین و آداب پخش سمنو بوده است. زنان قزوینی پیش از تقسیم کردن سمنو، ابتدا سهم فقرا و سادات را کنار می گذاشتند.

این کارشناس مردم شناسی اشاره ای به فال سمنو کرد و گفت: چون تمام مقدمات پخت سمنو به صورت دستی توسط زنان صورت می گرفت، بنابراین یک روز کامل وقت گیر بود و در این فاصله زنان قزوینی با خواندن نماز صبح و در دهان گذاشتن یک عدس روزه سکوت می گرفتند تا برداشتن درب دیگچه فرا رسد.

وی بیان کرد: زمانی که درب دیگچه را بر می داشتند، عدس ها را از دهان خود در می آوردند و هر عدسی که جوانه زده بود، نشانه خوش یمنی برای آن خانواده بود.

عباسی در پایان اظهار کرد: سمنوپزان یک آیین مشارکتی بوده و به احترام گندم، زنان قزوینی در این رسوم کینه ها و ناراحتی هایی که از یکدیگر داشتند را کنار می گذاشتند. به همین خاطر از آن به عنوان یک خاطره جمعی و میراث معنوی یاد می شود.