گردشگری داوطلبانه سفری همراه با اهداف انسان دوستانه است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، گردشگری داوطلبانه سفری همراه با اهداف انسان دوستانه است.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران گفت: گردشگری داوطلبانه به صورت هدفمند و بطور داوطلبانه در راستای رفع نیازهای جامعه مقصد که عمدتا کشورهای توسعه نیافته و عقب مانده است، صورت میگیرد.

فرید جواهرزاده پیرامون اینکه گردشگری داوطلبانه سفری همراه با اهداف انسان دوستانه است، اظهار کرد: گردشگری داوطلبانه از ادغام دو کلمه کار داوطلبانه و گردشگری گرفته شده است. در واقع نوعی از گردشگری است که پس از دهه 80 میلادی به سبب تخصصی شدن و موضوعات متنوع دیگر شکل گرفته و رواج پیدا کرد و به تعبیری به محبوبیتی نسبی دست یافت. اغلب افرادی که به گردشگری داوطلبانه می پردازند، علاقه مند به مسائل انسان دوستانه بوده و معمولا از دانشجویان و افراد فرهنگی به این نوع از گردشگری می پردازند.

وی ادامه داد: این نوع از گردشگری، شکل خاصی از گردشگری است که به صورت هدفمند و به طور داوطلبانه برای رفع نیازهای جامعه مقصد که عمدتا کشورهای توسعه نیافته و عقب مانده است، شکل میگیرد. در واقع هدف از گردشگری داوطلبانه حمایت از افراد نیازمند در جوامع مختلف، با بهره گیری از گردشگری است.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران بیان کرد: در این نوع از گردشگری اغلب افراد فقیر با توجه به اینکه از امکانات آموزشی، بهداشتی و خدماتی بی بهره اند، مخاطب قرار می گیرند، لذا گردشگری داوطلبانه شامل طیف وسیعی از فرصت ها می شود که فعالیت های بسیار متنوعی را در خود جای می دهد.

جواهرزاده خاطرنشان کرد: طیف وسیع فعالیت های گردشگری داوطلبانه در گروه های مختلفی قرار می گیرد. به عنوان مثال میتوان به فعالیت هایی مانند مراقبت از سالمندان، مراقبت از کودکان، معلولین و مسائل حقوق بشری اشاره کرد. دسته دیگری از فعالیت های گردشگری داوطلبانه شامل فعالیت های آموزشی می شود. بخش دیگری از فعالیت ها نیز دربرگیرنده فعالیت های محیط زیستی مانند حفاظت از گونه های مختلف حیات وحش، حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی مانند تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و ... است.

وی افزود: فعالیت های سلامتی و پزشکی، مانند حمایت هایی مانند حضور در بالین بیماران دسته دیگری از فعالیت های گردشگری داوطلبانه را شامل می شود. فعالیت هایی در زمینه ساخت و ساز نیز از جمله گروه بندی های فعالیت های این نوع از گردشگری است که از جمله آن میتوان به ساخت یا بازسازی منطقه یا فعالیت های کشاورزی اشاره کرد.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اضافه کرد: همچنین برخی از فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی آزمایشگاهی و محیطی نیز در راستای گردشگری داوطلبانه انجام می شود. بنابراین شاخه های مختلفی از گردشگری می تواند در زمره اهداف گردشگری داوطلبانه قرار گیرد. اکوتوریسم، گردشگری پایدار، گردشگری جایگزین که تعامل با جوامع محلی، هدف آن است، گردشگری مسئولانه و مسئولیت های اجتماعی مردم که امروزه مورد توجه قرار گرفته است و همچنین گردشگری خیرخواهانه نیز از جمله فعالیت های گردشگری داوطلبانه محسوب می شود.

تعامل با جامعه محلی یکی از نکات مهم گردشگری داوطلبانه است

جواهرزاده عنوان کرد: بنابراین تعامل با جوامع محلی یکی از مهمترین موضوعاتی که در گردشگری داوطلبانه وجود دارد، است. در واقع در گردشگری داوطلبانه به دنبال ایجاد توسعه پایدار در مقاصد گردشگری هستیم. حفظ مشاغل محلی، کمک به اشتغال محلی، ارتقای سطح دانش افراد بومی و محلی و دانش آموزان از جمله اموری است که در گردشگری داوطلبانه انجام می شود.

وی تصریح کرد: به عبارتی توسعه اقتصادی محلی و تقویت فرهنگ های بومی و محلی، تنوع بخشیدن و تعامل با برخی جوامع، افزایش کیفیت سوغاتی و محصولات محلی و ... نیز از دیگر اهداف گردشگری داوطلبانه به شمار می رود که در یک یا دو دهه اخیر نیز در ایران رشد پیدا کرده است، درحالیکه در خارج از کشور و کشورهای مختلف نمونه های بسیار خوبی از توجه به این نوع گردشگری وجود دارد.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران گفت: متاسفانه بر خلاف بسیاری از کشورها این نوع از گردشگری در ایران و به ویژه در سطوح بومی به شکل شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. با این وجود در جزیره قشم اتفاقات خوبی رقم خورده است اما در سایر نقاط ایران گردشگری داوطلبانه کمتر مورد توجه قرار دارد.

جواهرزاده بیان کرد: از جمله دلایل توجه کم نسبت به این نوع از گردشگری را میتوان کمبود سازمان های مدیریت داوطلب برای هدایت، برنامه ریزی، بازاریابی و حتی بازارسازی چنین اقداماتی دانست. به تعبیری علیرغم وجود سازمان های مختلف تأثیرگذار در حوزه های داوطلبانه مانند حفظ محیط زیست، میراث فرهنگی، موضوعات اجتماعی و ... گردشگری داوطلبانه، بخش مهجور مانده ای در بازار گردشگری کشور است و در واقع این سازمان ها تعامل کمی با بخش گردشگری ایجاد می کنند.

وی اظهار کرد: استرالیا، نمونه موفق در زمینه گردشگری داوطلبانه است که در این زمینه بسیار خوب اقدام کرده است. بگونه ای که در خارج از کشور، سازمان هایی با عنوان اختصاری VSA در زمینه امور داوطلبانه فعالیت می کنند و معمولا امکان تعامل و همکاری گردشگران با جوامع محلی را بررسی و فراهم می کنند. برخی از این سازمان ها برنامه ریزی کرده و مشارکت مردم به صورت داوطلبانه را تبلیغ می کنند.

فعالیت های گردشگری داوطلبانه اغلب از سوی کشورهای غنی به سمت کشورهای فقیر حرکت می کنند

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران افزود: عمدتا گردشگری داوطلبانه در مقاصد فقیر و مناطقی که با مشکلات اجتماعی، زیست محیطی و حتی سیاسی مواجه هستند، اتفاق می افتد و گاهی مواقع برخی اقدامات مانع از توسعه اقتصادی آنها می شود، اما بطور کلی فعالیت های گردشگری داوطلبانه معمولا از سوی کشورهای غنی به سمت کشورهای فقیر حرکت می کند و سازمان های فعال در این حوزه نیز عمدتا خدمات پشتیبانی خود را از کشورهای توسعه یافته دریافت می کنند.

جواهرزاده عنوان کرد: متخصص نبودن و عدم مهارت یا زمان کافی برای آشنایی کامل با فرهنگ جوامع و درک عمیق نیازهای آنها از جمله عواملی است که ممکن است عوارضی ایجاد کند، اما بطور کلی برآیند آسیب ها و اثرات مثبت گردشگری داوطلبانه نشان می دهد که مزیت گردشگری داوطلبانه بیشتر از آسیب ها و عوارض آن است.

وی تصریح کرد: از این رو گاهی مواقع برخی از فعالیت های گردشگری داوطلبانه مورد انتقاد قرار می گیرد، زیرا این نوع از گردشگری گاهی اوقات تأثیرات منفی در جامعه محلی ایجاد می کند، زیرا در برخی مواقع ممکن است افراد کم توان تر یا غیرمتخصص در این نوع از گردشگری شرکت کنند و شرایط و محدودیت هایی در مقصد ایجاد کنند.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران خاطرنشان کرد: معمولا پروژه هایی از این دست در مدت زمان محدود انجام می شود، لذا اثرات آن بلافاصله نخواهد بود. بنابراین ممکن است عوارضی ایجاد کند، با این وجود مسلما طبق مطالعاتی که در حوزه اهمیت توسعه پایدار در گردشگری داوطلبانه انجام شده است، گردشگری داوطلبانه می تواند فرصتی برای تعامل فرهنگی با مقاصد مختلف و رفع نیازهای جوامع مقصد باشد و به توسعه پایدار کمک کند، بر این اساس هرروزه بر تعداد علاقمندان آن افزوده می شود.