سفر به توکتویاکتوک | آخرین روستای قطبی کانادا

یک میلیون شاخ گوزن در افق آسمان های شمالی دیده می شد یا حداقل از موقعیت مناسب تاثیر اتوبان بر بومیان قطب شمال در امتداد دشت قطبی این گونه به نظر می رسید. حدود 3000 گوزن شمالی در افق جمع شده بودند و شاخ های چند شاخه آن ها به طور یکپارچه ای با نوار بی پایان شاخه های درخت های بید و صنوبر سیاه مخلوط شده بودند. ما در 60 کیلومتری جنوب اقیانوس منجمد شمالی در مناطق دور افتاده شمالی قلمرو شمال غربی کانادا بودیم و شاهد چشم اندازی باشکوه که برای هزاران سال از دسترس و تاثیر انسان ها دور مانده بود. دو روباه پشمالو بر روی لایه منجمد زمین جست و خیز می کردند و با این کار، گله گوزن ها را به سمت پایین تپه و روی دریاچه یخ زده پراکنده می نمودند. سکوت زمستانی قطب شمال شکسته شده بود و گله گوزن ها به طوفانی پر سر و صدا از سم و پوست قهوه ای رنگ تبدیل شده بودند. نوئل کاکنی Noel Cockney، راهنمای اینوییت های کانادای غربی در حالی که اسنوموبیل خود را متوقف می کرد به من گفت : "گوش بده !" دمای هوای 25 درجه سانتیگراد پایین تر از صفر بود و صدای او به سختی از ماسک محافظ ضخیم روی صورتش رد می شد. سپس گفت : "وقتی گوزن های شمالی می دوند، صدای دویدن آن ها به صدای بارش باران روی برف شباهت دارد. این صدای طوفان ناگهانی توندرا است." با همگردی همراه باشید تا در مورد سفر به توکتویاکتوک، آخرین روستای قطبی کانادا در شمالی ترین نقطه این کشور و سبک زندگی در توکتویاکتوک بیشتر بدانید.

اینوویت ها و سبک زندگی سنتی آن ها در سفر به توکتویاکتوک

در اعماق سفر به توکتویاکتوک، بزرگ ترین گله گوزن شمالی، سالیان سال است که در انزوا و تنهایی زندگی می کنند. هر سال بهار، این جانوران به سمت غرب و سرزمین زادگاه خود در جزیره ریچاردز Richards مهاجرت می کنند تا بچه های خود را پرورش بدهند اما این روزها به غیر از روباه های مکار و گله های گرگ با چیزهای بیشتری می بایست دست و پنجه نرم کنند و مهم ترین آن ها رسیدن انسان هاست. در دو هزاره اخیر، تنها انسان هایی که توانسته اند این سرزمین را درک کنند و خود را به آن وقف بدهد، اینوویت ها هستند. متولیان شمال که در خانه های خود در امتداد دلتای مکنزی، جایی که طولانی ترین رودخانه کانادا به اقیانوس منجمد شمالی می ریزد، زندگی می کنند. اینوویت ها که تعدادشان به حدود 5700 نفر می رسد، سبک زندگی در توکتویاکتوک را حفظ کرده اند. آن ها بسته به فصلی که در آن قرار گرفته اند، به خاطر تهیه گوشت و پوست مورد نیاز برای خوراک و پوشاک خود، به خصوص در ماه های سرد تر برای خرگوش ها، روباه ها و سیاه گوش های قطبی تله گذاری می کنند. در فصل تابستان نیز در امتداد سواحل توکتویاکتوک Tuktoyaktuk به شکار نهنگ سفید می پردازند تا غذا و موادی که در طول زمستان طولانی نیاز دارند به دست بیاورند.

تاثیر اتوبان بر بومیان قطب شمال دیدنی

افتتاح اتوبان اینوویک-توکتویاکتوک Inuvik-Tuktoyaktuk Highway در ماه نوامبر سال 2017 همه چیز را برای این طبیعت یخ زده تغییر داده است. این اتوبان دولاینه 137 کیلومتری که با نام جاده یخی قطبی و با هزینه 300 میلیون دلار کانادا ساخته شده است، اولین جاده چهار فصل به سواحل قطبی کانادا می باشد که این بخش منزوی و دور افتاده را به دو قسمت تقسیم کرده است. این اتوبان همچنان می تواند با عنوان سرسخت ترین و مقاوم ترین جاده جهان نیز خوانده شود. ساخت این جاده چهار سال طول کشیده که سه سال آن برای به وجود آوردن یک لایه بسیار ضخیم از شن فشرده شده برای دوام آوردن در زمستان های سخت و یک لایه برای پوشاندن سطح خارجی آن صرف شده است. در واقع این جاده طوری طراحی و ساخته شده است که دما های متفاوت، از منفی چهل درجه سانتیگراد در زمستان تا بیست درجه سانتیگراد در شب های تابستانی که خورشید هرگز غروب نمی کند را تاب بیاورد. اما با وجود این که این جاده، یک خط زندگی بخش برای اینوویت های بومی توکتویوکتاک Tuktoyaktuk، آخرین روستای قطبی در قلب حیات وحش یخ زده کشور کانادا به شمار می رود، خاصیت تفرقه انگیزی پیدا کرده است. از آنجایی که این اتوبان به عنوان جاده ای به سوی کشف نفت و گاز توسط نخست وزیر قبلی کانادا، استفن هارپر Stephen Harper ساخته شده است، بعضی ها آن را جاده ای به طمع استخراج منابع می دانند. سایرین تاثیر اتوبان بر بومیان قطب شمال را یک پروژه خودبینانه و نخوت انگیز می دانند که جامعه شکننده اینوویت ها را یک قدم به نابودی سبک زندگی در توکتویاکتوک نزدیک تر کرده است.

اتوبان جدید و آثار احتمالا مثبت آن

اما به نظر حامیان دو آتشه این پروژه، از جمله نوئل کاکنی Noel Cockney که بومی توکتویاکتوک Tuktoyaktuk به شمار می رود و دو سال روی تاثیر اتوبان بر بومیان قطب شمال کار کرده است، این اتوبان به منزله تولد دوباره سبک زندگی در توکتویاکتوک می باشد. باز شدن یک پایگاه مرزی چهار فصل برای بازدید کنندگان که برای اولین بار اتفاق افتاده است، فرصتی برای پیشرفت و ظهور امکانات جدید است. در تابستان، گردشگرانی که با خودرو سفر می کنند می توانند به دریاچه ها و رودخانه هایی که قبلا غیر قابل دسترس بودند و بسیاری از آن ها هرگز مورد جستجو و بازدید قرار نگرفته اند، دسترسی پیدا کنند. در زمستان نیز هیجان فوق العاده تماشای گله گوزن های شمالی و رانندگی در سفر به توکتویاکتوک که نام آن در زبان محلی به معنی "شبیه به یک گوزن کانادایی" می باشد، تجربه ای جالب خواهد بود. و برای بومیان منطقه، این جاده جدید پتانسیلی برای جذب کردن سرمایه گذاری ها و شغل های جدید به نظر می رسد. قبل از ساخته شدن اتوبان اینوویک توکتویاکتوک Inuvik-Tuktoyaktuk Highway، ارتباط بومیان با دنیای خارج در زمستان، یک مسیر یخ زده ابتدایی و موقتی بود که هر بهار آب می شد. کاکنی Cockney در حالی که اسنوموبیل خود را در زاویه مناسبی مشرف به اتوبان جدید پارک می کرد، در این مورد گفت : "در گذشته، رسیدن به توکتویاکتوک Tuktoyaktuk فوق العاده سخت بود. در زمستان مسیر رفتن از روی زمین ناپدید می شد و در تابستان دو راه برای طی کردن مسیر وجود داشت: پرواز کنیم یا با قایق و از راه رودخانه به آنجا برویم." اما از زمانی که این جاده افتتاح شده است، شرکت حمل و نقل هوایی Aklak Air، خدمات روزانه خود را معلق نموده است. شخص دیگری که از فرصت های به وجود آمده توسط این جاده استقبال می کند، کیلیک کیسون تیلور Kylik Kisoun Taylor یک اینوویت نسل دومی است که نسل بعدی شمالی ها را نمایندگی می کند. تیلور Taylor که عضو هیات مدیره سازمان گردشگری بومی کانادا Indigenous Tourism Association of Canada و مالک یک آژانس مسافرتی در روستای اینوویک Inuvik در جنوبی ترین نقطه جاده است، در اونتاریوی جنوبی دوران کودکی و نوجوانی خود را گذرانده است اما از لحظه ای که در 16 سالگی به این منطقه برگشته، صدای شمال را احساس کرده است. وقتی از اینوویک بیرون می آمدیم و رانندگی در جاده به سمت شمال را آغاز می کردیم، او به من گفت : "سبک زندگی در توکتویاکتوک یکی از منابع این منطقه است و گردشگری قدرت مهار کردن آن را دارد. چه تله گذاری برای یک اردک باشد، چه کشتن یک گوزن شمالی. ارزش زنده نگاه داشتن این سنت های فرهنگی نباید دست کم گرفته شود. مردم بومی در حال فراموش کردن این مهارت های قطبی هستند اما این مهارت ها با گردشگری و دنیای مدرن سازگار هستند. و من می خواهم در این مورد به بازدید کنندگان آموزش بدهم."

رانندگی در جاده افسونگر به سمت قطب شمال در سفر به توکتویاکتوک

با این که این اتوبان به گفته برخی تفرقه انگیز است و مردم بومی را به دو گروه با نظرهای متفاوت تقسیم می کند، رانندگی کردن در آن افسون کننده است. این جاده اصلا به اتوبان های مستقیم و کسل کننده شباهت ندارد بلکه پر از پیچ و خم است و آبگیرهای یخ زده شمالی و دریاچه های اسکیمویی را در بر می گیرد. در کناره جاده، کوه های ریچاردسن Richardson و جنگل شمالی کم کم دور و سپس از نظرها محو می شوند تا پنجره جلوی ماشین را به صفحه نمایش بزرگی از منظره زمین های یخی بدون آب و علف تبدیل کنند. آسمان نیز به انواع سایه های رنگ سفید با یک درخشش کمرنگ در می آید. وقتی از کنار یک فلات بزرگ از یخ رد می شدیم، تیلور گفت : "اگر در زمستان به اینجا نیایی، در حقیقت قطب شمال را ندیده ای."کمی آن طرف تر، برف و بوران به جاده می زد و شن ریزه ها را مانند یک شبح به حرکت در آورده بود. وقتی از تعدادی پینگو که نشان های ملی کانادا هستند رد شدیم، سفر به توکتویاکتوک به تدریج خودش را نشان داد. این روستا درست مانند این که از کشور خودش طلاق گرفته باشد، به صورت کاملا مجزا روی یک تکه زمین جزیره مانند درون اقیانوس منجمد شمالی قرار گرفته است. هیچ درخت افرا یا صنوبر یا هر گونه درخت دیگری به چشم نمی آمد. تنها اقیانوس بی نهایت بود و موج های یخ زده و سرد طوسی رنگ.

صدای بارش باران روی برف

دو ساعت و نیم بعد از شروع سفر به توکتویاکتوک، ما بالاخره در نزدیکی یک اسکله مدفون شده در یخ پارک کردیم. خیابان های توکتویاکتوک Tuktoyaktuk از سرما خالی بودند. کلبه های سگ های هاسکی که سگ ها شب ها آنجا سر به بالین می نهادند برای شب بسته شده بودند. هیچ کس در آن حوالی نبود. البته به غیر از مسافرخانه Tuktu B&B که در آنجا با مارین پوکیاک Maureen Pokiak ملاقات کردم و در هنگام صرف شام در مورد تاثیر جاده با هم گفتگو کردیم. شوهرش جیمز James به شکار شبانه رفته بود و مارین Maureen بخاطر غیابش عذرخواهی کرد. او در حالی که یک چاقوی سنتی اولو را تیز می کرد تا از آن برای آماده کردن یک غذای بومی درست شده از گوشت نهنگ بلوگا یا موکتوک muktuk استفاده کند، گفت : "این جامعه و فرهنگ آن در گوشت و خون ما تنیده شده است. بنابراین انتظار ندارم تغییرات زیادی اتفاق بیفتد. ما عاشق سختی ها و دشواری های این محیط هستیم و سنت و رسم و رسوم را زندگی می کنیم و تنفس می کنیم. این جاده ممکن است زندگی را در دراز مدت برای مردم اینجا ساده تر کند اما ما همواره با سرزمین مرتبط خواهیم ماند. همیشه این گونه خواهد بود."تنها زمانی که در تاریکی در حال برگشتن به سمت جنوب به اینوویک Inuvik بودیم و چراغ های جاده، نور درخشنده ای روی برف ها انداخته بودند، متوجه شدم مارین چه می گفت و چه منظوری داشت. وقتی جاده به تعدادی تپه پر فراز و نشیب رسید، خورشید قطبی طلوع کرد و زیبایی همیشه در حال تغییر آن منطقه را به نمایش گذاشت. کمی دورتر در روشنایی قبل از طلوع خورشید، گله گوزن های قطبی در حال حرکت بود و صدای بارش باران روی برف نشانه ای بود برای این که زندگی در این منطقه ادامه خواهد داشت. همانطوری که همیشه همین گونه بوده است.