عود با 1500 سال قدمت از ایران به کشورهای عربی رفته است

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست آمده، عود با 1500 سال قدمت از ایران به کشورهای عربی رفته است.

به دنبال ثبت «هنر ساختن و نواختن ساز عود» در هفتدهمین کمیته بین الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو، بهروز وجدانی، پژوهشگر حوزه مردم شناسی و هنرهای سنتی درباره تاریخچه ساز عود که به گمان برخی سازی عربی محسوب می شود، توضیح داد: تاریخچه پیدایش ساز عود به حدود 1500 سال پیش بر میگردد، منتهی این ساز در ایران «بربت» (بربط) نام داشت. پس از مدتی که این ساز به مناطق اسلامی نشین عرب رفت، نام آن تغییر کرد و «عود» نام گرفت.

او ادامه داد: صفحه رویی این سایز از جنس پوست است و در کشورهای عربی صفحه رویی ساز را از جنس چوب ساختند و برای همین نامش را هم عود (چوب) گذاشتند. از سویی ساز عود در کشورهای عربی تحول بیشتری داشته و به همین خاطر ایرانی ها فکر می کنند این ساز، سازی عربی است در صورتیکه اینطور نیست.

عضو هیأت علمی پژوهشی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: شیوه نواختن عود کم کم باب شد، عود عربی، عود ترکی، عود ایرانی. انواع عود از نظر ظاهری با هم تفاوتی نداشتند، بجز حجم کاسه آنها. شیوه نواختن و سیم هایشان یکی است. عرب ها با عود موسیقی عربی، ترک ها موسیقی ترکی و ایرانی ها نیز موسیقی ایرانی را با استفاده از این ساز اجرا می کردند. مرحوم منصور نریمان این ساز را ایرانی کرد و چند کتاب نیز درباره عود با نام های «42 قطعه برای عود» و «ردیف موسیقی ایرانی برای بربت» نوشت.

عضو هیأت مدیره کانون پژوهشگران خانه موسیقی افزود: در حال حاضر این ساز در گروه نوازی و تک نوازی در همه نقاط ایران رواج کامل دارد و در کلاس ها و دانشگاه ها نیز تدریس می شود.

او در پاسخ به این پرسش که معرفی ساختن و نواختن عود و ثبت جهانی آن در یونسکو چقدر می تواند در رونق آن تاثیر داشته باشد؟ بیان کرد: همیشه این موضوع را مطرح کردم که ثبت هر پدیده ای به صورت جهانی ارزش بالایی دارد و تفاوتی هم ندارد کدام اثر باشد. اگر ما مدعی این هستیم که صاحب فرهنگی غنی هستیم، می توانیم نمونه هایی را در حوزه موسیقی به ثبت برسانیم؛ چرا که در حوزه موسیقی برای خودمان وزنه ای بودیم.

این پژوهشگر موسیقی همچنین گفت: وقتی وزارت میراث فرهنگی پرونده ثبت جهانی را تهیه می کند، این پیام را به ما می دهد که این اثر ارزشمند است. مردم هم معرفی جهانی را پذیرفته اند، از سویی همه ارگان های خصوصی و دولتی نیز قبول کردند تا از ثبت ساز عود حمایت کنند. پس از این، ساز عود ارج و قرب بیشتری دارد و باید بپذیرند و مجریان این ساز را حمایت کنند تا بتوانند تکثیر شوند.

وجدانی افزود: اینها دستاوردهایی است که پس از ثبت جهانی شدن یک اثر، در بعد جهانی و بین المللی به آن ارزش داده می شود. ثبت جهانی هر اثری ارزشمند است و باعث حفاظت از آن اثر می شود. ممکن است بسیاری ندانند و بگویند ثبت فقط ثبت است، در صورتیکه اینطور نیست. در نتیجه ما باید برای حفاظت از هر اثری که ثبت جهانی می شود برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باید داشته باشیم.