تسلط استعمار بر کشورهای شرق سبب شده از رواج فارسی کاسته شود

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، تسلط استعمار بر کشورهای شرق سبب شده از رواج فارسی کاسته شود.

در دوره جدید که از 254، سال تأسیس دولت صفاری آغاز می شود، از زبان های متعددی اطلاع داریم که مهمترین آنها پشتو، کردی، آسی، بلوچی و فارسی دری است.

زبان پشتو یکی از زبانهای رسمی افغانستان است. این زبان به الفبای فارسی نوشته می شود و قدیمی ترین اثر بازمانده از آن از سده شانزدهم میلادی است. از پشتو در دوره باستان و میانه اثری بجای نمانده است.

زبان های کردی در کردستان ایران و عراق و ترکیه و سوریه و در ارمنستان رواج دارند. برای نوشتن زبان های کردی، در ایران و عراق الفبای فارسی و عربی، در سوریه الفبای لاتینی و در ارمنستان الفبای روسی بکار برده می شود، از زبان کردی در دوره باستان و میانه اثری بجای نمانده است.

زبان آسی بازمانده زبان سکاهای غرب است. زبان آسی که به الفبای روسی نوشته می شود، در شمال قفقاز رایج است. سرزمین آس ها به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است. بخش شمالی آن جز فدراسیون روسیه است و بخش جنوبی آن جز جمهوری گرجستان. گویندگان آسی حدود 500 هزار نفرند.

زبان بلوچی در بلوچستان ایران و پاکستان و در افغانستان رایج است. این زبان به الفبای فارسی نوشته می شود. از زبان بلوچی در دوره باستان و میانه اثری بجای نمانده است.

زبان فارسی دری (دری یعنی رسمی) دنباله فارسی میانه زردشتی است. این زبان که از زمان یعقوب لیث صفاریان زبان رسمی ایرانیان مسلمان شده، بتدریج جانشنین دیگر زبان های ایرانی، یعنی سغدی، خوارزمی و بلخی، گردید و در منطقه وسیعی از هندوستان تا اروپا و از دریای خوارزم تا خلیج فارس رایج شد.

سید اسماعیل جرجانی در ذخیر خوارزمشاهی (چاپ سعیدی سیرجانی، ص 1) که در سال 504 به نام قطب الدین محمدبن نوشتگین، نخستین پادشاه خوارزمشاهی تألیف کرده، گفته است:

این کتاب را ذخیره خوارزمشاهی نام کرد... و به پارسی ساخت، تا به برکات او، منفعت این کتاب به هر کسی برسد و خاص و عام را بهره باشد.

ابن بطوطه (سفرنامه، ترجمه دکتر محمدعلی موحد، تهران 1359، ج 2، ص 750) از رواج شعر فارسی در نیمه اول سده هشتم هجری در چین خبر داده است.

تسلط استعمار بر کشورهای شرق سبب شد که از رواج فارسی کاسته شود. فارسی دری امروزه در افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان هم رایج است. در هر چهار کشور ایران و افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان از اوایل ده بیستم مسیحی وضعی برای فارسی پیش آمده که فارسی رایج در هر یک از آن کشورها به راهی افتاده که بتدریج آنها را از هم جدا کرده است. در فارسی رایج در تاجیکستان و ازبکستان که به الفبای روسی نوشته می شود، واژه های زیادی از روسی وارد شده یا از آن زبان ترجمه شده است. در فارسی رایج در افغانستان واژه های زیادی از پشتو وارد شده است و در فارسی رایج در ایران لغات زیادی از فرانسه به عاریت گرفته شده و لغات جعلی زیادی هم ساخته شده است.