کلیسای وانک شهر اصفهان، مشهورترین کلیسای ایران در بین گردشگران

کلیسای وانک شهر اصفهان بنایی تاریخی بوده که سالهاست مسافران بدون بازدید از آن نصف جهان را ترک نمی کنند؛ کلیسایی که از لحظه ورودتان شما را سر به هوا می کند؛ بنایی با نقاشی های رویایی که داستان هایی از کتاب انجیل را به تصویر می کشند. معماری متفاوت کلیسای وانک در همان نگاه اول و هنگامی که از پیچ کوچه به داخل می پیچید، هوش از سرتان می برد؛ کلیسایی ساخته شده از خشت و نه سنگ. نمای خارجی این بنا شباهت بسیاری به بناهای مذهبی دارد اما پاسخ چرایی این مساله را باید در کتاب های تاریخی پیدا کرد هر چند که خشت به خشت کلیسای وانک خود تاریخی در دل دارد. با ما در این مقاله همراه شوید تا برایتان از مفهوم نقاشی های کلیسای وانک و همچنین معماری کلیسای وانک شهر اصفهان بگوییم.

اگر دوست دارید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های دیدنی اصفهان بدانید، می توانید سری هم به راهنمای سفر به اصفهان زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.

کمی بیشتر درباره کلیسای وانک

هر چند که کلیسای وانک شهر اصفهان به علت اهمیت تاریخی و مذهبی خود، معماری جذاب و نقاشی های بی نظیرش در بین توریست ها شناخته شده است، اما نباید از موزه آن نیز غافل شد. در واقع موزه کلیسای وانک با داشتن آثار تاریخی ارزشمند، نسخ های خطی قدیمی و اشیای تاریخی توانسته به اهمیت این مجموعه بیفزاید. جالب است بدانید که کلیسای وانک علاوه بر اینکه بزرگترین کلیسای اصفهان است، مشهورترین کلیسای ایران در بین گردشگران ایرانی و خارجی نیز هست.

نقاشی های زیبا و اهمیتی که این نیایشگاه در زمان های قدیم داشته، همه و همه آن را به یکی از جاذبه های گردشگری اصفهان که بازدیدش را نباید از دست داد، تبدیل کرده است. مجموعه وانک دارای کلیسای اصلی بوده که به نقاشی های بی نظیر و معماری داخلی جذاب خود مشهور است. همین طور دارای اتاق های اقامتی مخصوص اسقف، ناقوس خانه، برج ساعت، موزه، کتابخانه، چاپخانه، تالار اجتماعات، فضای سبز و باغ هست.

معماری متفاوت و پلان کلیسای وانک

در همان نگاه اول میتوان کاملا متوجه شد که کلیسای وانک شهر اصفهان معمای متفاوتی از سایر کلیساهای ایران دارد. این کلیسا دارای دو گنبد بزرگ و کوچک است که جزو ارکان اصلی معمای ایرانی در آن زمان بود. در واقع، شرط شاه عباس برای ساخت کلیسا، شبیه نبودن آن به معماری معمول سایر کلیساها بوده است. شاه عباس با این کار هم ساکنین ارامنه منطقه جلفا را به خواسته خود رساند و هم از بروز اختلافات مذهبی بین ارامنه و مسلمانان جلوگیری کرد.

اما جدا از داستان گنبد و خشت ها، داستان نقاشی های داخل کلیساست که به گوش تمام جهان رسید. در آن دوران نقاشی کردن دیوارهای داخلی کلیسا آنچنان مرسوم نبود و تمرکز تزئینات و حجاری ها بر روی دیوارهای خارجی بود. درباره کلیسای وانک اما گویی هنرمندان ارامنه اصفهان برای جبران نمای ساده گنبدها و روح بخشیدن به فضای داخلی محراب دست به قلم شدند. علاوه بر نقاشی اما کاشی های لعاب کاری شده با طرح های جذاب نیز زینت بخش قسمت های تحتانی دیوارهای داخلی شده اند. ناگفته نماند که داستان تمامی این نقاشی ها و کاشی کاری ها داستان هایی از انجیل است.

بازدیدی مجازی از مجموعه کلیسای وانک

همیشه در نگاه اول برج ناقوس کلیساست که توجه ها را به خود جلب می کند اما جالب است بدانید که وانک در ابتدا ناقوس خانه و ناقوسی نداشته و صدای ضرباتی با کوبیدن بر چوبی به نام کوچناک اهالی را برای ادای فرایض مذهبی خبر میکرد. دیوارهای آجری کلیسا با ارتفاعی نزیک به 12 متر، کاشی هایی در گوشه و کنار که نقش فرشته های بالدار را بر تن دارند و گنبدهای کوچک و بزرگ همگی معماری اصیل ایرانی را یادآور می شوند.

کلیسای وانک اصفهان دارای دو درب ورودی بوده که درب اصلی آن چوبی هست و بر سردر آن تصویری از نمای داخل دیر وجود دارد و در بالای آن نیز به زبان ارمنی نوشته شد "دیر ناجی همگان محلی برای راهبان". بعد از طی کردن مسیر دالان شکل ورودی و اتاق نگهبانی و تماشای مغازه ای کوچک که سوغات می فروشد، به محوطه اصلی و فضای باز کلیسا خواهید رسید. به برج ناقوس یا برج ساعت در سمت راست پلکان ورودی که سه طبقه ارتفاع دارد و ساعتی بزرگ که به وزن سیصد کیلوگرم در طبقه دوم آن جای گرفته، می رسید. در همان نزدیکی نیز کتیبه ای با متن نیز مشاهده می شود:

"این برج و ساعت آن را ماردیروس گوورگ هوردانانیان در سال 1931 میلادی به یادبود برادر مرحومش که در سال 1924 میلادی فوت کرده، ساخته و هدیه کرده است."

ساختمان اصلی کلیسا

نمازخانه ساختمان اصلی کلیساست. همان جایی که تماشای نقاشی ها بی نظیرش هوش از سر همه برد. نمازخانه اصلی شکلی متوازی الاضلاع دارد و دو قسمت چهارگوش که یکی از آنها شبستان نام داشته و دیگری که زیر گنبدخانه قرار گرفته نیز محلی برای اجرای مراسم و خواندن سرودهای مذهبی است. نقاشی های زیبا از کتاب مقدس و کاشی های خشتی زیبایی فوق العاده ای را به آن بخشیده اند. تمامی مسافران بعد از وارد شدن به ساختمان نمازخانه، سر به هوا می شوند برای تماشای داستان خلقت آدم و حوا، تصاویر حضرت مسیح و داستان های انجیل مانند داوری روز رستاخیز و بهشت و دوزخ که همگی توسط هنرمندان ارمنی کشیده شده اند.

چاپخانه و کتابخانه کلیسای وانک

در سال 1638 میلادی و به همت خاچاطور کساراتسی، زبور داوود به عنوان اولین کتاب در اولین چاپخانه جلفا یعنی چاپخانه کلیسای وانک چاپ شد. کتابخانه وانک پناهی برای برای کتاب هایی شد که ارامنه از سرزمین خود برای حفظ تاریخ، فرهنگ و تمدن در کوله بارهایشان به ایران آوردند؛ کتابخانه ای که با داشتن اسناد و مدارک تاریخی باارزش به عنوان یکی از مهمترین مراکز ارمنی شناسی شناخته می شود.

موزه کلیسای وانک

یکی از جذاب ترین و مهمترین بخش های مجموعه وانک، کلیسای این موزه است. موزه کلیسای وانک در سال 1905 میلادی و با تلاش فردی به نام طاطاوس هونانیان (نویسنده کتاب تاریخ جلفای اصفهان) برای نگهداری از اسناد و آثار تاریخی احداث شد. علاوه بر تابلوهای نقاشی زیبای اثر دست هنرمندان اروپایی و ارمنی که در تمامی راهروها دیده می شود، آثار هنری از کاخ های صفوی، ظروف تاریخی چینی و سفالی، ساعت، شمعدان، تابلوهای منبت کاری، جعبه های نقره، صنایع دستی و...در آن نگهداری می گردد. معروف ترین شی که در موزه دیده گشته هم تار مویی است که فرازی از کتاب تورات به زبان ارمنی و به وسیله قلمی از جنس الماس بر روی آن توسط واهرام هاکوپیان نوشته شده است.

بنای یادبود شهدای نژادکشی ارامنه

بنای یادبود شهدای نژادکشی ارامنه برای بزرگداشت و زنده نگه داشتن یاد شهدای نسل کشی ارامنه است که در سال 1915 میلادی به دست دولت عثمانی ترکیه جان باختند. این بنای یادبود در محوطه ای مربعی شکل ساخته شده و در مرکز آن میتوان چهار ستون که در بالا به شکل یک برج به هم می رسند را دید. در اطراف ستون ها تخته سنگ هایی حکاکی شده و طرحی به نام چشمه جاویدان را میتوان دید.

کمی بیشتر درباره تاریخچه کلیسا

هر چند که ما آن را با نام وانک می شناسیم، اما در اصل نام این کلیسای کهن و تاریخی آمنا پرکیچ مقدس است و در زمان حکومت شاه عباس دوم در یکی از محله های اصفهان که هموطنان ارامنه در آن زندگی می کردند، ساخته شد. البته، تمام داستان تنها این نیست. در سال 1603 شاه عباس برای آزادسازی سرزمین های تبریز، قفقاز و...با سپاه عثمانی و در ایروان در جنگ بود؛ جنگی که نتیجه اش پس گرفتن خاک کشورمان بود و پایانی خوش داشت.

سپاه شاه عباس به دستور او تمامی شهرها و روستاهای سر راه خود را تا نزدیکی مرز کشورمان تخریب کردند و ساکنان آن را با خود همراه. ارامنه ای که به ایران رانده شدند نیز در منطقه جلفا اسفهان ساکن گشتند. در این میان نیز ماجراهای بسیاری رخ داد که در نتیجه آن، شاه عباس برای فراهم کردن رفاه مورد نظر ارامنه، امتیازاتی را برایشان قائل شد؛ امتیازاتی مانند ساخت کلیسا که البته حق طبیعی آنان بود. در نتیجه، ساکنین ارامنه اصفهان سیزده کلیسا و جامعه ای کوچک اما مختص به خود را ساخته و شکل دادند که میتوان شروع تمامی آنها را ساخته شدن کلیسای وانک دانست.

دسترسی به کلیسای وانک

مجموعه وانک در محله جلفای اصفهان و در کوچه ای به اسم خودش قرار گرفته است. زمان بازدید نیز همه روزه از ساعت 08:30 تا 18:15 هست. توجه داشته باشید که تعطیلی کلیسا با تقویم میلادی هماهنگ است. بنابراین، حتما قبل از راهی شدن برای بازدید با مراجعه به سایت یا از طریق تماس تلفنی از باز بودن آن مطلع شوید. تنها نکته ای که باقی می ماند، توجه به این مورد است که کلیسا همانند مساجد ما مکانی مقدس بوده و رعایت آداب مربوط به آن در هنگام ورود ضروری هست. از طرفی، در تمام طول بازدید باید به نکاتی که راهنمایان گوشزد می کنند، توجه کامل داشت تا با رفتاری ناخواسته باعث رنجش هموطنان ارامنه نشویم.