آداب و رسوم قزوینی ها در شب چهارشنبه سوری

ایسنا/ این خبر پیرامون آداب و رسوم قزوینی ها در شب چهارشنبه سوری برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

یک قزوین پژوه گفت: درگذشته باغداران قزوینی شب چهارشنبه سوری کله پاچه می خوردند، استخوان های آن را در باغستان دفن میکردند و معتقد بودند که این کار باعث افزایش برکت باغستان می شود.

محمدحسین سلیمانی بیان کرد: آیین چهارشنبه سوری در قزوین به «کله چهارشنبه» معروف بود، در این شب علاوه بر رسم آتش افروختن و پریدن از روی آتش، رسوم دیگری نیز مختص قزوین اجرا میشد.

وی افزود: در ایام گذشته در این شب، قزوینی ها رشته پلو و خورشت شش انداز می خوردند، خورشت شش انداز قزوین از آب، پیاز، رب، ادویه و تخم مرغ درست میشد و به نوعی غذای دم دستی و سریع مانند اشکنه بود، رشته پلو نیز به این دلیل مصرف می شد که مردم قزوین باور داشتند با خوردن رشته پلو در چهارشنبه سوری می توانند در سال جدید رشته امور زندگی خود را در دست بگیرند.

این قزوین پژوه اظهار کرد: اما باغداران قزوینی در این شب کله پاچه می خوردند، خوردن کله پاچه در محلات باغدار نشین مانند محله مغلواک، راه چمان، راه ری و دباغان رایج بود، آنها بعد از خوردن کله پاچه، استخوان آن را می سوزاندند و خاکسترش را به نیت برکت گرفتن زمین در باغستان می ریختند، برخی نیز استخوان را همانطور در باغ دفن میکردند.

وی بیان کرد: یکی دیگر از آداب مرسوم در قزوین، خرید آینه بود، چرا که معتقد هستند خرید آینه در این شب خوش یمن است، خریدن آینه حرکت رو به جلویی است که تصویر تازه ای در سال آینده را نشان می دهد.

سلیمانی اظها کرد: برای تهیه آتش نیز عموماً از بوته بیابانی ورک استفاده می کردند، این بوته را به صورت فرد یعنی سه یا پنج تایی می چیدند و داخل حیاط خانه یا کوچه قرار می دادند و آنها را به آتش می کشیدند، سپس مقداری اسپند که به آتل و باطل معروف بود روی این بوته ها می ریختند و با خواندن شعر «سرخی تو از من و زردی من از تو» از روی آتش می پریدند.

وی خاطرنشان کرد: پسران نوجوان و جوان نیز چادر به سر می انداختند و یک کاسه فلزی، مسی یا روحی و یک قاشق به دست می گرفتند سپس به خانه هایی می رفتند که در آن به سمت قبله باز می شد، در این حین با قاشق روی کاسه می زدند تا صاحب خانه بیاید و به آنها عیدی بدهد، معمولاً آجیل، شیرینی و شکلات می دادند گاهی نیز برای تفنن از بالا ظرفی آب را به روی پسران می ریختند، این رسم در استانهای مختلف به نام قاشق زنی معروف است اما در قزوین به آن کمچه زنی می گفتند.

این قزوین پژوه بیان کرد: یکی دیگر از رسوم آخر سال در محلات جنوبی قزوین گرفتن فال تخم مرغ بود، به این ترتیب که تخم مرغ سفیدی را داخل پوست پیاز قرمز قرار می دادند و آن را با نخ می بستند سپس تخم مرغ را در قابلمه ای که برنج در حال دم کشیدن بودن قرار می دادند، بر اثر بخار داخل قابلمه اشکال مختلفی بر پوست تخم مرغ شکل می گرفت و همانند فال قهوه آن را تعبیر می کردند، این کار بیشتر جنبه تفریحی داشت.

وی گفت: یکی دیگر از رسم هایی که دیگر خبری از آن نیست رسم بخت گشایی دختران بود، این رسم قبل از دهه 50 در محلات جنوب شهر قزوین انجام می شد، بطوریکه مادران، دختران جوان را در روز چهارشنبه سوری و هنگام اذان مغرب با جارو بیرون می کردند تا پایان اذان باید همان جا صبر می کردند و معتقد بودند با این کار شانس دختر برای ازدواج افزایش پیدا می کند و سال بعد به خانه بخت می رود.

سلیمانی اظهار کرد: دیگر باور قزوینی ها این بود که خانه تکانی باید قبل از چهارشنبه سوری تمام شود، آنها معتقد بودند که خانه تکانی آثار کهنگی و غبار را از بین میبرد و اگر فردی مصیبت دیده باشد غبار غم از خانه پاک می شود اما باید قبل از چهارشنبه سوری این اتفاق بیفتد.

وی یادآور شد: فالگوش نشینی، شکستن کوزه کهنه، انعام مستمندان نیز از دیگر رسوم این شب بود، در واقع دختران جوان نیت می کردند، پشت دیواری می ایستادند و به سخن رهگذران گوش می دادند، سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می گرفتند؛ همچنین اگر در خانه ای کوزه آب شکسته بود شب چهارشنبه سوری آن را از بالای پشت بام به زمین می انداختند و می شکستند.