آبغوره گیری مهارتی سنتی در دشمن زیاری است

میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، آبغوره گیری مهارتی سنتی در دشمن زیاری است.

طبیعت تپه ماهوری و جنگل های وسیع سبب شده تا مردم باغات دیم انگور وسیعی را بر روی تپه ها و شیب آنها بوجود بیاورند و از درختان جنگل هم برای ساخت ابزار مورد نیاز باغداری و کشاورزی خود استفاده کنند.

غوره و آبغوره برای مردم دشمن طیاری بسیار با اهمیت است، چرا که ممسنی بزرگترین تاکستان های دیم کشور حدود 30 هزار هکتار باغات دیم انگور دارد که به دلایل خاصی در محصول غوره برداشت می شوند. نوع خاصی از انگور به نام شیرازی (لرکُش) وجود دارد که در نیمه تیر تا نیمه مرداد بصورت غوره برداشت می شود. باغات غوره بر روی تپه های شیب دار قرار دارند و کومه های سنگی بر بلندی تپه ها در میان باغات خودنمایی می کنند.

باغات در حالت ترکیب با جنگل بلوط منظره بسیار خاصی دارند بویژه که انتهای باغ ها به کوه ها کشیده می شوند و باغاتی که در نزدیکی جنگل و کوه قرار دارند در معرض خطر گراز هستند. گله های گراز انگورها را می خورند و این یکی از دلایلی است که انگور در زمان غوره برداشت می شود. قدمت باغات غوره و شیوه آبغوره گیری سنتی حدود 200 تا 250 سال هست.

آبغوره گیری سنتی به دو شیوه دستی و پایی انجام می شود که هر شیوه خود به دو صورت متفاوت است، ابتدا با الاغ که حیوان اهلی بومی منطقه هست به باغ رفته غوره ها را در سبدهایی به نام کَهلو چیده و سپس سبدهای کوچک را در سبد بزرگتری به نام گیرَه که به صورت دو لنگه گذاشته به خانه آورده در حوضی سنگی ریخته و می شورند سپس غوره ها را در تویزه آبکش کرده سپس به شیوه های مذکور آب غوره را می گیرند.

شیوه دستی آبغوره گیری سنتی: شیوه دستی با استفاده از سنگ و سرکو (هاون)

در این شیوه غوره ها را به صورت خوشه ای یا دانه کرده در قدح ریخته و با سنگی گرد له می کنند این شیوه را برای تلیت کردن و استفاده فوری انجام می دهند. در حالت دوم غوره ها را در هاون ریخته و با هاون می کوبند.

شیوه پایی آبغوره گیری سنتی: استفاده از چکمه و شلنادن (له کردن)

این شیوه به صورت استفاده از چکمه بوده که غوره ها را در حوضی سنگی ریخته و فرد تنومندی با چکمه به له کردن غوره ها می پردازد. در بعضی جاها از لگن های بزرگ رویی بجای حوض استفاده می شود. وقتی غوره ها در حوض له می شوند آب غوره از طریق سوراخ کوچکی که با لوله طراحی شده از آن خارج می شود. زیر لوله مربوطه یک قدح گذاشته و آب غوره جمع میشد.

در حالت دوم که غوره ها را در لگن ریخته و له می کنند لگن غوره له شده را کامل بر صافی که بر دیگ دیگر گذاشته خالی کرده و سپس خوشه های لخت را فرد دیگری با دست جدا گرده و در گونی می گذارد.

سپس با پارچه ای توری مانند آب غوره ها را صاف کرده و در شیشه های خرطومی شکل نگهداری می کردند. بعضی افراد برای کمتر شدن اسید آب غوره حبه ای سر موسیر و کمی پونه کوهی که در فروردین از کوه های منطقه جمع می کنند در آب غوره ها ریخته که این کار سبب کمتر شدن اسید غوره و خوش طعم شدن آن می شود. تفاله های غوره را بر روی پشت بام ها ریخته تا خشک شوند سپس با کاه مخلوط کرده و برای خوراک دام استفاده می کردند.

آش غوره، سالاد آب غوره ای که به سالاد شیرازی معروف است، شربت آب غوره، رب غوره، ترشی غوره از محصولات خوشمزه و ترش مزه ای هستند که از غوره و آبغوره تهیه می شوند و همچنان جایگاه خود را در میان نسل قدیم و جدید حفظ کرده است.