آشنایی با علل ایجاد مزه فلز مانند در دهان

تبیان/احساس مزه فلزمانند در دهان به نام دیسگوسیا یا اختلال چشایی معروف است. تعدای از عوامل گوناگون می توانند بر پرزهای چشایی اثر بگذارند. ضمنا اختلالات چشایی در میان افراد بزرگسال شایع است. اگر شما هم دچار اختلال چشایی باشید، دریافت تان از مزه های ترش و شیرین و تلخ تغییر می کند و حتی مزه فلزمانند در دهانتان احساس می کنید.

احساس طعم فلز در دهان می تواند نشان دهنده یک بیماری جدی باشد

مشکلات کلیوی یا کبدی، دیابت تشخیص داده نشده یا برخی سرطان ها باشد؛ اما این دلایل خیلی رایج نیست و معمولاً با علائم دیگر همراه است. اگر علامت دیگری ندارید علت این مشکل معمولاً خوش خیم است. در این مطلب به بررسی شایع ترین علت های احساس مزه فلزمانند یا مزه ای ناآشنا در دهان می پردازیم:

بیماری لثه و بهداشت نامناسب دهان

بیماری لثه مانند التهاب لثه یا پریودنتیت، یک آبسه یا پوسیدگی دندان می تواند موجب مزه ناخوشایند در دهان شود. جریان خون نامناسب، عفونت ها و پسمانده های غذا در دهان می تواند بر تولید بزاق و جریان آن اثر بگذارد و سبب مزه ی ناخوشایندی در دهان شود. رعایت بهداشت دهان و دندان که شامل روزی دو بار مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک جهت چکاپ، بهترین راه پیشگیری از هر تغییری در مزه است که به خفظ سلامت دهان و دندان نیز کمک می کند.

داروهای تجویزی

برخی از داروها می توانند تغییر در حس چشایی را در لیست عوارض جانبی خود داشته باشند. این داروها شامل موارد زیر می شوند:

پزشکان مدت هاست که می دانند از دست دادن چشایی و بویایی از عوارض کووید – 19 است اما برخی از افراد مزه ی فلزمانند در دهان را نیز گزارش کرده اند. معمولا این عارضه بعد از درمان علت اصلی برطرف می شود اما مزه ی فلزمانند ناشی از کووید – 19 ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها بعد از بهبودی نیز وجود داشته باشد

. مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE ) که برای فشارخون بالا تجویز می شوند (کاپتوپریل و پریندوپریل) می توانند مزه ی فلزمانند یا تلخ در دهان ایجاد کنند.

. آنتی بیوتیک ها مانند مترونیدازول و کلاریترومایسین.

. متفورمین که برای درمان دیابت به کار می رود.

. لیتیوم که برای درمان اختلال دو قطبی تجویز می شود.

. داروهای ضدافسردگی و آنتی هیستامین ها، این داروها می توانند دهان را خشک کرده و بر حس چشایی اثر بگذارند.

. کاربی مازول که برای درمان پُرکاری تیروئید استفاده می شود.

درمان های سرطان

رادیوتراپی یا شیمی درمانی در درمان سرطان می تواند بر حس چشایی اثر بگذارد. خوردن غذاهایی که طعم قوی دارند، مانند غذاهای تند، مکیدن آبنبات سفت یا جویدن زنجبیل می تواند به کنترل این عارضه جانبی کمک نماید.

بیماری های مزمن

تعدادی از بیماری ها می توانند حس چشایی را تغییر دهند از جمله بیماری پارکینسون، آسیب عصب، دیابت، زوال عقل و سکته مغزی. اگر نگران هستید که ممکن است دچار عارضه ای باشید حتما به پزشک مراجعه کنید.

مکمل های ویتامینی

مکمل های ویتامین که حاوی فلزاتی مانند مس، زینک (روی)، کرومیوم و منیزیم هستند می توانند سبب مزه ی فلزمانند در دهان شوند که بعد از پردازش مکمل ویتامین توسط بدن و دفع فلز از بدن، رفع خواهد شد.

داروهای سرماخوردگی و آنفلوانزا

داروهای معمولی سرماخوردگی و آنفلوآنزا حاوی ویتامین C و زینک هستند و می توانند مزه فلزمانند در دهان ایجاد کنند، خصوصا اگر قرص مکیدنی یا جوشان باشند.

عفونت سینوس ها، بینی یا حلق

عفونت سینوس ها می تواند بر حس چشایی و بویایی تان اثر بگذارد. التهاب در سینوس ها در شیوه ی دفع موکوس از حفره های بینی و کُند کردن حس چشایی اختلال ایجاد می کند. در نتیجه مزه ی مانده ای را در دهان احساس خواهید کرد، خصوصا اگر داروهایی هم برای پاکسازی سینوس ها مصرف می کنید.

اوایل بارداری

احساس ناخوشایند پیدا کردن نسبت به برخی از غذاها و تغییر در حس چشایی می تواند از علائم اولیه بارداری باشد. هورمون ها در بدنتان طی بارداری نوسان دارند که می تواند بر حس بویایی و چشایی اثر بگذارد. تغییرات حس چشایی موقتی بوده و با پیشرفت بارداری از بین می روند.

بد هضمی/ سوزش سردل

ریفلاکس اسید یا بد هضمی می تواند مشکلاتی برای چشایی ایجاد نماید که معمولا به صورت مزه ای تلخ یا احساس سوزش در انتهای دهان توصیف می شود. دلیل این وضعیت ناشی از بالا آمدن اسید و آنزیم های گوارشی از مری است که در صورت ضعیف شدن عضله اسفنکتر در بالای معده رخ می دهد. خوردن وعده های غذایی کوچک تر و مکررتر و استفاده از دارو برای درمان ریفلاکس اسید می تواند این علامت را نیز کنترل کند.

تب یونجه یا آلرژی

علائم معمول تب یونجه اغلب شامل گرفتگی یا آبریزش بینی می شود و این علائم می توانند همراه با مزه فلزمانند در دهان باشند که دلیل آن التهاب راه های هوایی بینی است. برای پیشگیری از چنین حالتی باید تا جایی که امکان دارد از آلرژن ها دوری کنید.

زوال عقل

در همه ی افراد با افزایش سن پُرزهای چشایی از بین می روند و ضعیف می شوند؛ اما برای کسانی که زوال عقل دارند، این تغییرات ممکن است به دلیل تغییراتی در مغز با سرعت بیشتری روی دهد. گاهی مزه ی غذا متفاوت با مزه ای می شود که قبلا احساس می کردید که پزشکان به آن «ناهنجاری های چشایی» می گویند. پرزهای چشایی با عصب هایی به مغز مرتبط اند و ناهنجاری های چشایی می توانند زمانی رخ دهند که بخشی از مغز که مربوط به چشایی است به درستی کار نمی کند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

استنشاق مقادیر زیادی از برخی مواد می تواند طعم فلزی را به دنبال داشته باشد.

حشره کش ها: طعم فلزی در دهان شما می تواند نشانه مسمومیت با آفت کش ها باشد.

سرب: اغلب در رنگ های سربی، گرد و غبار رنگ و خاک آلوده به رنگ یافت می شود، این عنصر شیمیایی دارای منابع دیگری نیز می باشد، از جمله آب، سفال و برخی لوازم آرایشی.

جیوه: این فلز سمی که معمولاً با ماهی و سایر غذاهای دریایی همراه است، می تواند در محل های ساخت و ساز و دماسنج های قدیمی نیز یافت شود.

این مواد شیمیایی می توانند نگرانی های قابل توجهی برای سلامتی ایجاد کنند، بنابراین اگر در معرض آن ها قرار گرفتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

مزه ی فلزمانند در دهان و کووید – 19

پزشکان مدت هاست که می دانند از دست دادن چشایی و بویایی از عوارض کووید – 19 است اما برخی از افراد مزه ی فلزمانند در دهان را نیز گزارش کرده اند. معمولا این عارضه بعد از درمان علت اصلی برطرف می شود اما مزه ی فلزمانند ناشی از کووید – 19 ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها بعد از بهبودی نیز وجود داشته باشد.

نکاتی برای جلوگیری از طعم فلزی

. بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن منظم دندان ها و زبان و نخ دندان کشیدن را رعایت کنید تا دهانتان را سالم نگه دارید.

. برای جلوگیری از خشکی دهان، که می تواند طعم فلزی ایجاد کند، هیدراته بمانید.

. قاشق، چنگال و بطری های آب فلزی، که موجب تشدید طعم فلز در دهان می شوند، را عوض کنید. در عوض مدل های شیشه ای یا سرامیکی را امتحان کنید.

. قبل از غذا دهانتان را با محلول جوش شیرین و آب گرم شستشو دهید. این کار می تواند تعادل pH دهانتان را تنظیم کرده و به خنثی سازی اسید و طعم فلز کمک کند.

. سیگار را ترک کنید؛ زیرا سیگار می تواند طعم فلز را تشدید کند.

. مکیدن یخ نیز یکی از راهکارهای کمک کننده است.

. آدامس نعنایی بدون قند بجوید تا مزه ی دهانتان بهتر و تازه شود.

. غذاهایی بخورید که طعم فلز را مخفی می کنند؛ مانند:

مرکبات، به ویژه آب لیمو و لیمو

غذاهای ترش مانند ترشی و سایر اقلام مبتنی بر سرکه

شیرین کننده ها مانند شربت افرا (که باید به مقدار کم استفاده شود)

با این حال ، هر کاری که انجام می دهید، از اصل موضوع غافل نشوید. اگر دائم مزه ی فلزمانند را در دهانتان حس می کنید، سعی نکنید آن را ندیده بگیرید. به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن را پیدا کرده و کمکتان کند تا بیماری را درمان نمایید.