آیا صنایع دستی کرمان را می شناسید؟

از صنایع دستی کرمان چه می دانید؟ چقدر با آن ها آشنا هستید؟ آیا فقط فرش، خورجین و حصیر، از صنایع کرمان هستند یا موارد بیشتری نیز وجود دارد؟ صنایع دستی این شهر تاریخی، همانند قدمتش، خیلی بیشتر از سه موردی است که نام بردیم. جالب است که تاریخچه بسیاری از این وسایل، به دوران اولیه تاریخ ایران برمی گردد؛ کرمان شهری است با انواع صنایع دست ساز، با قدمتی بسیار زیاد.

معرفی صنایع دستی کرمان

فرش و قالی

قالی کرمان نیازی به معرفی ندارد. نه تنها در ایران، بلکه در جهان، این قالی شهرت خاصی دارد؛ اما چرا؟ تفاوت قالی ها در دو چیز خلاصه می شود: جنس مواد به کار رفته در ساخت و همچنین طرح و رنگ آن. پشم های مرغوبی که در بافت قالی کرمان به کار می روند، چنان کیفیتی دارند که باعث شده تا قالی این شهر، به داشتن عمر طولانی معروف باشد. در تعریف قالی کرمان همین بس که می گویند با گذشت زمان، درازمدت، قدرت و عیار خود را بیشتر نشان می دهد. همچنین این قالی ها در طرح هایی با سبک خاص طراحی می شوند که نقطه تمایز آن ها با دیگر قالی های کشور است.

گلیم کرمان

گلیم کرمان، چنان ارزشمند است که سازمان یونسکو، روستای دارستان کرمان را به عنوان دهکده گلیم در جهان ثبت کرده است. این امر نشان از قدرت گلیم بافی این استان پهناور در خطه جنوبی کشور دارد.

جاجیم

جاجیم در حقیقت یکی از زیراندازهای دو رویه و بدون پرز است که در نقاط مختلفی از کشور درست می شود؛ اما تفاوت جاجیم کرمان با سایر موارد، همانند همان گلیم و فرش کرمان، در جنس و کیفیت اشک و پنبه ای است که در آن به کار می رود.

گبر دوزی

گبر دوزی یکی از هنرهای بسیار قدیمی و مخصوص کرمان است که در آن، با استفاده از نخ های ابریشمی، طرح هایی روی پارچه دوخته می شود. این طرح ها، در شکل های گوناگونی دوخته می شوند، اما در گذشته، بیشتر از طرح های پرندگان و طبیعت استفاده می شد. در حال حاضر گبردوزی نه تنها در تزیین لباس عروس، بلکه در دوخت رومیزی، کوسن و روبالشی نیز به کار می رود.

شال بافی

شال بافی کرمان یکی دیگر از هنرهای معروف این شهر است. این هنر به حدی معروف است که پادشاهان ایرانی، آن را بسیار می ستودند. دوران قاجار، دوران اوج استفاده از این هنر بوده است و از صنایع دستی شال بافی، بیشتر از سایر صنایع استفاده می شده است. محصولات شال بافی از بهترین سوغاتی های کرمان به شمار می روند.

خورجین بافی

خورجین هنوز هم در کشور و توسط عشایر استفاده می شود و اگر حتی گذرتان هم به کرمان یا استان های همجوار آن خورده باشد، کیسه های دوخته شده از پشم های رنگی و گاهی موی بز را پشت حیوانات دیده اید. برای کسانی که به دنبال داشتن کیسه های متفاوت در خانه خود هستند، خورجین می تواند یک انتخاب منحصربه فرد باشد.

آجیده دوزی

حتی اگر اهل هنر و صنایع دستی هم نباشید، محال است که بتوانید آجیده دوزی را نادیده بگیرید. این یک هنر بسیار قدیمی ایرانی است که قدمت آن به زمان هخامنشیان برمی گردد. در آجیده دوزی، از پارچه های نخی، پنبه ای، مخمل، ساتن و کتان برای دوخت محصولات مختلفی از جمله کلاه، بقچه، کوسن و رومیزی استفاده می شود.

پته دوزی

پته دوزی کرمان یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین هنرهای بافتنی در کرمان است که باید گفت فقط در همین شهر و استان می توان اصل آن را پیدا کرد. این هنر به نوعی سوزن دوزی ایرانی به حساب می آید که در آن با استفاده از نخ های پشمی یا کرکی رنگی، طرح هایی روی پارچه هایی به نام عریض دوخته می شود. این طرح های دوخته شده می توانند برای تزیین وسایل از جمله رومیزی، سجاده و جانمازی استفاده شوند. نکته جالب توجه این است که روی مقبره شاه نعمت الله ولی هم از روپوش پته دوزی استفاده شده است.

هنر دیگری به نام عریض بافی نیز وجود دارد که در حقیقت همان دو خطه پته دوزی روی پارچه های عریض است. این هنر فقط مخصوص به کرمان بوده و در هیچ یک از شهرهای دیگر، نمی توانید همانند آن را پیدا کنید.

قلم زنی

قلم زنی یکی از دیگر هنرهایی است که کرمان هم توانسته در آن، حرفی برای گفتن داشته باشد. قلم زنی شامل ایجاد طرح هایی روی ظروف مسی و نقره است. البته باید گفت که این هنر در کرمان، نسبت به سایر شهرها از جمله اصفهان، قدمت بیشتری دارد.

سایر صنایع دستی کرمان

صنایع دستی در کرمان فقط مختص به فرش و جاجیم و پته دوزی نیست. بسیاری از این صنایع دستی، در خانه های روستایی بافته و تولید می شوند؛ به همین علت، شاید کمتر مورد توجه دیگران قرار بگیرند. ترمه بافی یکی از هنرهای اصیل و قدیمی است که بعضی از مورخان، مهد آن را شهر کرمان می دانند. حصیر بافی، هنری دیگر از صنایع دستی است که با استفاده از شاخه های خشک و در هم تنیدن آن ها، کلاه یا زیر اندازهایی تولید می شوند. سیس بافی نیز هنر دیگری است که در تهیه محصول آن، ازگیس خرما استفاده می شود. بیشتر محصولات مانند پادری، زیرانداز و سبد، به نوعی سیس بافی هستند.

مشبک کاری هم هنر دیگری است که در آن، طرح هایی را روی چوب یا دیگر محصولات، به صورت شبکه ای از سوراخ ها ایجاد می کنند. خوس دوزی هم دیگر هنر قدیمی کرمان است که در آن، با استفاده از الیاف طلا و نقره، طرح هایی روی پارچه ایجاد می شوند.

جمع بندی

مواردی که تا اینجا معرفی کردیم، تنها بخشی از مهم ترین صنایع دستی کرمان بودند. کرمان حتی در صنعت خوراکی هم محصولات فراوانی در بازار دارد. اگر می خواهید با تمامی محصولات و صنایع دستی کرمان به طور کامل آشنا شوید، می توانید در بلاگ وچری؛ اطلاعات بسیار جامعی را از هر صنعت شامل قدمت، تاریخچه و چگونگی ساخت آن ها، پیدا کنید.

همچنین اگر به دنبال محصولات اصیل کرمان، بدون نیاز به سفر به این شهر هستید، وچری این امکان را برای شما فراهم کرده است. وچری یکی از کامل ترین فروشگاه های آنلاین صنایع دستی است که چنین محصولاتی را از تمامی شهرهای ایران، با ضمانت اصالت و بهترین قیمت، به فروش می رساند.