آیا پای صنایع دستی به حراجی ها باز می شود؟

ایسنا/ بدنبال آخرین گزارش های بدست آمده، این پرسش مطرح می گردد که آیا پای صنایع دستی به حراجی ها باز می شود؟

ورود به زنجیره فروش و پویایی بازار صنایع دستی و هنرهای سنتی دغدغه هنرمندان این حوزه است. اگرچه همواره عنوان شده که ساخت صنایع دستی از سر ذوق و علاقه فردی است اما نمیتوان از بازار هنر که راهی برای گذران زندگی فعالان این حوزه است غافل شد؛ فعالانی که تعداد قابل توجه شان از قشر ضعیف و آسیب پذیر جامعه اند.

متولیان صنایع دستی و هنرهای سنتی عقیده دارند که پویاسازی این بازار باید از دو زاویه صورت گیرد؛ نخست ورود صنایع دستی به سبد کالای خانواده و به تعبیری افزایش فروش خرد و دیگری اتصال و ورود صنایع دستی به بازار سرمایه و به تعبیری توسعه صادرات و فروش کلان.

هدف نهایی هر یک از این چشم اندازها توانمندسازی هنرمندان صنایع دستی است به طوری که فعالان این حوزه از جایگاه قابل قبولی در زنجیره فروش برخوردار باشند و به سطح درآمدی قابل پذیرشی نیز دست پیدا کنند.

با این حال، اگر چه هر دو راه افزایش فروش خرد صنایع دستی و اتصال به بازار سرمایه به توانمندسازی هنرمندان فعال در این حوزه منجر خواهد شد اما هر کدام از این دو مسیری متفاوت را در پیش خواهد داشت و چالش های متفاوتی را پیش روی هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی و متولیان این حوزه خواهد گذاشت.

چندی قبل در نشست جشنواره سرو سیمین (فجر)، مریم جلالی معاون صنایع دستی حضور در حراجی ها را یکی از راههای جذب سرمایه در این حوزه برشمرد و در این زمینه اعلام کرد که تاکنون مجوز برگزاری حراج برای پنج داوطلب صادر شده که نتوانستند کار را به پایان برسانند.

به گفته وی، معاونت صنایع دستی به شدت پیگیر برگزاری چنین رویدادی است. جلالی گفت که یکی از داوطلبان تا مرحله چاپ کتاب حراجی نیز پیش رفته اما در نهایت به دلیل تنوع رویکرد و محصولات امکان برگزاری حراج برقرار نشده است.

اتصال هنرمندان صنایع دستی به بازار سرمایه هدفی نهایی است که راههای پیش روی آن مورد استقبال هنرمندان و متولیان این حوزه است. با این حال ایجاد و نگهداری از سلسله مراتبی مشخص و مدیریت زنجیره ها برای رسیدن به این هدف نهایی لازم است؛ چرا که در صورت مدیریت نامناسب، هنرمندان صنایع دستی، ذی نفعان درجه چندم این حوزه خواهند شد؛ چرا که توانمندسازی آنها فقط در بازار مالی شفاف ممکن است؛ بازاری که با جذب سرمایه گذاران حقیقی، برای فروش و صادرات آثار زمینه سازی کند.

معاون صنایع دستی در سخنان خود در زمینه ایجاد چنین بازاری به برگزاری جلساتی با حراج تهران اشاره کرد. او با یادآوری برگزاری نشستی با مسئولان این حراج گفت که این نشست به منظور اختصاص بخشی در حراجِ تهران به آثار صنایع دستی برگزار شده است و در این رابطه برنامه ریزی هایی نیز صورت گرفته است.

او نیز بر لزوم حفظ شفافیت در این زمینه تاکید کرد و همچنین قول داد که در نهمین جشنواره بین المللی صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر «جشنواره سرو سیمین 9» حتما حراج آثارِ فاخر نیز در نظر گرفته شود. جلالی گفت: «شاید هم موفق شدیم و این رویداد زودتر برگزار شد؛ در هر صورت وابسته به سرمایه گذاران خواهد بود و شفافیت خود را حفظ خواهد کرد.»

مطرح شدن موضوع همکاری با حراجی ها یا ایجاد سازوکارهایی از این دست راهی است که احتمالا منجر به ایجاد بازاری برای صنایع دستی خواهد شد اما باید این مسئله را نیز در نظر گرفت که حراج ها اغلب با فرضیه هایی همچون احتمال پیروی از باندبازی و نداشتن شفافیت کافی حتی اتهاماتی همچون پولشویی روبرو بوده اند. هر چند تاکنون این موضوع به طور علنی به مرحله اثبات و استناد نرسیده است اما اگر شفافیت لازم در این زمینه ایجاد نشود، ورود صنایع دستی و هنرهای دستی به حراجی و گالری ها هم با برچسب هایی اینچنین همراه خواهند شد.

محمود نورائی، روابط عمومی حراج تهران درباره جزئیات برگزاری نشست با معاونت صنایع دستی و ورود بخشِ صنایع دستی به حراج تهران با خبرگزاری گفت و گو کرد.

او رویکرد حراج تهران را برگزاری حراجی برای هنرهای سنتی آنتیک و خاص عنوان کرد و در این زمینه گفت: حراج تهران از مدتی قبل تصمیم بر برگزاری حراجی برای آثار هنرهای کلاسیک داشت اما از سویی برگزاری چنین حراجی نیاز به تایید اصالت آثار دارد که برای تحقق این هدف نیز نیاز به بحث و نشستهای بیشتری وجود دارد.

نورائی با تاکید بر رویکرد حراج تهران در زمینه فروش آثار آنتیک گفت: همه صنایع دستی و هنرهای سنتی امکان و ظرفیت شرکت در حراجی را ندارد؛ چرا که کار حراج اساسا عرضه آثاری با نمونه های بسیار کم است. در صورتی که شرایط لازم ایجاد شود در حراج هنرهای کلاسیک شامل آثاری همچون فرش، نقاشی، میناکاری و...خواهد بود. آثار مورد نظر باید تک اثر باشد یا اندک نمونه مشابهی از آن موجود باشد؛ در میان بعضی صنایع دستی آثاری وجود دارد که با وجود ارزشمندی اما نمونه های زیادی از آن وجود دارد و نمیتوان بهترینش را برای حراج انتخاب کرد.

نورایی پیرامون اینکه آیا پای صنایع دستی به حراجی ها باز می شود؟ اظهار کرد: حراج تهران از این امکان برخوردار است که تجربیات خود را به داوطلبانی که قصد برگزاری حراج دارند انتقال دهد؛ حتی اگر امکان برگزاری حراج هنرهای دستی و کلاسیک با معاونت صنایع دستی نیز محقق نشود امکان انتقال تجربیات این چند دوره حراج را داریم.

او در پاسخ به سوالی درباره فرضیات و حواشی مطرح شده درباره باند بازی و نبود شفافیت کافی در حراج تهران نیز گفت: اساسا حاشیه های حول حراج تهران به دلیل ناآگاهی است. اساس کار حراج شفاف سازی است و نه پنهان سازی؛ اثر عرضه شده و مورد تایید قرار گرفته شده در حراج جلوی چشم عموم مردم فروخته می شود. همچنین اصالت اثر فروخته شده در حراج نیز از پیش تایید شده و خریدار از اصالت اثر مطمئن است.

نورائی در پایان گفت: این نکته حائز اهمیت است که اگر حراجی برای هنرهای سنتی و آنتیک ایجاد شود، از خروج غیر قانونی بسیاری از این آثار جلوگیری خواهد شد. در حال حاضر آثار آنتیک در بازار زیرزمینی معامله می شود و برگزاری چنین حراجی می تواند از فروش غیر قانونی و زیرزمینی جلوگیری کند. امروزه بازار زیرزمینی آثار سنتی و کلاسیک به شدت وجود دارد و حراج می تواند باعث توجه به این آثار شود. حتی فروشندگان و خریداران هم می توانند از قیمت واقعی آثار با خبر شوند. حراج هم شفاف سازی کرده و هم از معاملات پشت پرده جلوگیری می کند.