هر آنچه باید درباره روزاسه بدانیم؛ از علل ریشه ای تا درمان های خانگی

روزاسه بیماری شایعی به شمار می رود و بر اساس گزارشی از مرکز اطلاعات زیست فناوری آمریکا، مجموعا 1 الی 20 درصد از جمعیت کره زمین به آن مبتلا هستند.

دکتر رکسانا دانیالی - روزاسه نوعی بیماری التهابی مزمن پوستی است که به طور معمول صورت را هدف قرار می دهد و در بسیاری از موارد با آکنه، اگزما و یا واکنش های پوستی آلرژیک اشتباه گرفته می شد. با این حال روزاسه یک عارضه کاملا متفاوت است و علائم اصلی آن شامل برافروختگی صورت، تحریک پوست و جوش هستند. از جمله دیگر نشانه های غالب این بیماری می توان به سرخ شدن سریع پوست و مشکلات چشمی اشاره کرد.

آشنایی با بیماری

روزاسه بیماری شایعی به شمار می رود و بر اساس گزارشی از مرکز اطلاعات زیست فناوری آمریکا، مجموعا 1 الی 20 درصد از جمعیت کره زمین به آن مبتلا هستند. از آن جایی که تعداد زیادی از بیماران روزاسه به درستی تشخیص داده نمی شوند، احتمال می رود که آمار واقعی بسیار بیشتر از رقم مذکور باشد. همچنین در حال حاضر هیچ درمان قطعی و 100 درصدی برای روزاسه وجود ندارد و پزشکان اکثرا با استفاده از داروهای خوراکی و فرآورده های موضعی بر علامت درمانی بیماری تکیه می کنند. در این میان به نظر می رسد که برخی از مواد غذایی و حتی نوشیدنی ها مانند محصولات لبنی، غذاهای پر ادویه، کافئین و الکل منجر به تشدید علائم شوند. دیده شده که قرار گیری طولانی مدت در معرض آفتاب هم یکی دیگر از عوامل افزایش وخامت بیماری محسوب می شود.

روزاسه در بانوان شیوع بیشتری از مردان دارد و به طور معمول پس از 30 سالگی خود را نشان می دهد. تصاویری که مشاهده می کنید، نمای ظاهری روزاسه در افراد مبتلا است:

انواع

طبق طبقه بندی ارائه شده از جانب آکادمی پوست آمریکا، 4 نوع اصلی از بیماری روزاسه وجود دارد:

- روزاسه اریتماتوز تراژنتیک: علائم این مدل شامل تغییر رنگ پوست، گر گرفتگی و رگ های خوبی قابل مشاهده هستند.

- روزاسه پاپولوپوسچولار: نشانه ها متشکل از برافروختگی، تورم و بیرون زدگی هایی مشابه آکنه هستند.

- روزاسه فیماتوس: در این نوع از روزاسه پوست ضخیم می شود و ظاهری برجسته به خود می گیرد.

- روزاسه چشمی: در این مدل نیز چشم ها تحریک و قرمز می شوند و پلک ها هم احتمال تورم دارند.

حالتی تحت عنوان روزاسه استروئیدی نیز مد نظر قرار می گیرد که به دنبال مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها به خصوص در درمان بیماری های پوستی درماتیت و ویتیلیگو رخ می دهد.

نشانه ها

علائم روزاسه از هر فرد به فرد دیگر دستخوش تغییرات مختلفی می شود. با این حال در افرادی که پوست روشن دارند معمول تر است. لازم به ذکر است که تشخیص روزاسه در این افراد به خاطر رنگ پوست و تضاد واضحی که ایجاد می شود، آسان تر خواهد بود. اما مواردی که در ادامه ذکر می شوند، شایع ترین نشانه های روزاسه به شمار می روند:

- تغییر رنگ مزمن پوست: مانند آن که فرد رژگونه دائمی زده و یا دچار آفتاب سوختگی شده باشد.

- افزایش ضخامت پوست: این وضعیت غالبا بینی را تحت تاثیر خود قرار می دهد و آقایان را بیش از بانوان درگیر می کند.

- گر گرفتگی: این علامت مربوط به زمانی است که صورت به طور موقتی تیره تر می شود و ممکن است از صورت تا گردن و یا حتی قفسه سینه را هم در بر بگیرد. در مجموع فرد احساس ناخوشایندی از گرمای شدید پوست خود خواهد داشت.

- برجستگی ها و جوش های پوستی: برجستگی های کوچک، قرمز و آکنه مانند که شاید چرکی نیز باشند.

- رگ های خونی قابل مشاهده: این رگ ها که رگ های عنکبوتی یا عارضه تلانژکتازی (گشادشدگی مویرگی) نامیده می شوند، اکثرا گونه ها، پل بینی و بخش های دیگر از قسمت مرکزی صورت را درگیر می سازند.

- تحریک و سوزش چشم ها: فرد ممکن است دچار تحریک چشم، آبریزش و یا حتی خونریزی از چشمان شود. پلک ها قرمز و متورم می شوند (بلفاریت) و در نهایت این حالت ناخوشایند فرد را بسیار اذیت خواهد کرد. به ندرت دید تار خواهد شد. گفتنی است که روزاسه حدودا 50 درصد از افراد مبتلا را با عارضه چشمی نیز آزار می دهد.

علل ریشه ای

متخصصین همچنان نتوانسته اند به علت مشخصی در راستای تفسیر عوامل اثرگذار در بروز روزاسه دست یابند. با این حال بسیاری بر این باور هستند که فاکتورهای زیر در اکثر موارد تعیین کننده وقوع بیماری خواهند بود:

- ناهنجاری در رگ های خونی: شمار زیادی از پزشکان متخصص پوست و مو معقتد هستند که گر گرفتگی و ایجاد رگ های عنکبوتی در ناحیه صورت به واسطه ناهنجاری های عروقی رخ می دهند. البته معلوم نیست که چه چیزی باعث التهاب رگ های خونی می شود.

- مایت پوستی به نام دمودکس فولیکولاروم: این مایت که یک انگل میکروسکوپی است، معمولا بدون هیچ مشکلی روی پوست انسان زندگی می کند. با این حال به نظر می رسد که مبتلایان به روزاسه تعداد بیشتری از این مایت ها را روی سطح پوست خود داشته باشند. مشخص نیست که مایت ها باعث روزاسه می شوند و یا روزاسه سبب افزایش تعداد آنها!

- باکتری هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری روده ای تولید موادی که سبب گشادی رگ های خونی می شوند را تحریک می کند و به همین دلیل کارشناسان احتمال می دهند که در ایجاد روزاسه دخیل باشد.

- سابقه خانوادگی: از آن جایی که اغلب مبتلایان به روزاسه سابقه خانوادگی از این بیماری دارند، ممکن است یک مولفه ژنتیکی یا ارثی نیز وجود داشته باشد.

درمان های دارویی و خانگی

هرچند در حال حاضر درمان قطعی برای بیماری روزاسه وجود ندارد اما بدون علامت درمانی نیز نشانه ها به مرور زمان بدتر می شوند. از این رو ترکیبی از درمان های دارویی و خانگی در کنار تغییر سبک زندگی بهترین رویکرد ممکن خواهد بود:

- کرم های پوستی از جمله آنتی بیوتیک های موضعی، بنزوئیل پروکساید، ترتینوئین و آزلاییک اسید به کاهش التهابات و تغییر رنگ پوست کمک می کنند و ممکن است یک الی دو بار در روز استفاده شوند. البته باید توجه داشته باشیم که مصرف خودسرانه این داروها به هیچ عنوان مجاز نیست و حتما باید به صلاح دید پزشک معالج استفاده شوند.

- آنتی بیوتیک های خوراکی یکی دیگر از درمان های رایج در روزاسه متوسط تا شدید هستند. به نظر می رسد که این شیوه از درمان در مقایسه با دارو درمانی پوستی در مدت زمان کوتاه تری پاسخ دهد. از جمله این آنتی بیوتیک ها می توان به تتراسایکلین، مینوسایکلین و ارتیرومایسین اشاره کرد.

- گاها از درمان لیزری به منظور کمک به کاهش رگ های خونی و تلانژکتازی استفاده می شود. هرچند این پروسه مقداری دردناک است اما بیشتر بیماران بدون نیاز به مواد بی حس کننده از پس آن بر می آیند. روش مذکور می تواند لایه اضافه تشکیل شده پوست را بردارد و طی زمان ظرافت از دست رفته را جبران کند.

درمان های خانگی و تغییرات سبک زندگی شامل موارد زیر خواهند بود:

- پرهیز از مالش و یا لمس مکرر صورت

- شست و شوی صورت با شوینده های ملایم فاقد الکل و مواد محرک دیگر

- پرهیز از مصرف فرآورده های آکنه زا. این محصولات با انسداد غدد عرق و منافذ پوست سبب تشدید روزاسه می شوند

- استفاده از ضد آفتاب های با طیف گسترده هنگام خروج از خانه

- پرهیز از قرار گیری در آب و هوای بسیار سرد و یا بسیار گرم

- دوری از غذاهایی که خیلی تند یا تحریک کننده هستند

- خودداری از مصرف کرم های استروئیدی بدون تجویز پزشک