غبار فراموشی بر مسجد نقشینه آران و بیدگل نشسته است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، غبار فراموشی بر مسجد نقشینه آران و بیدگل نشسته است.

جریان چیست؟

مسجد نقشینه از جمله آثار تاریخی منطقه فرهنگی کاشان است که ناشناخته مانده و نیازمند پژوهش های فنی و علمی است. یک پژوهشگر تاریخ و تمدن اظهار کرد: تزئینات ایوان مسجد نقشینه آران و بیدگل عبارت از کتیبه ای کاشی پیشانی با زمینه آبی لاجوردی و خطوط زیبای ثلث سفیدرنگ و محراب نقاشی زیبا از سال 1221 هجری است.

محمد مشهدی نوش آبادی گفت: محراب گچبری همراه با تزئینات مقرنس و نقوش و کتیبه ها، تقریبا سالم است، اما در دیگر بخشهای ایوان مسجد، نقوش گل و بوته و ختایی و کتیبه های شیعی در قابهای متنوع وجود داشته که امروز بخش کمی از آنها باقی است.

وی افزود: گمان بر این است که کتیبه های کاشی فیروزه ای پیشانی ایوان و ماده تاریخی مسجد نقشینه، کار محمدطاهر، نقاش کاشانی از خوشنویسان و نقاشان به نسبت گمنام کاشان در سده 11 هجری است که بخشی از کاشی ها از جمله کاشی های انتهایی که طبعا مربوط به نام بانی، هنرمند و تاریخ بوده فرو ریخته و نمی شود در این باره اظهارنظر قطعی کرد.

این پژوهشگر تاریخ و تمدن، تصریح کرد: خوشنویسی بخشی از کاشی های صندوق مزار حبیب موسی کاشان به امضای طاهر است، ولی نقاشی های قاجاری ورودی زیارتگاه عطابخش را حسن نراقی اشتباهی به او منسوب کرده است.

وی تأکید کرد: مسجد نقشینه دارای ساختمانی سه طبقه است؛ طبقه زیر، طبقه همکف و ایوان که بر روی طبقه زیرین قرار دارد. همینطور طبقه ای بر روی دهلیزهای جانبی ایوان که در کل چهار سطح یا طبقه را به دست می دهد. بر بام ایوان هم ماذنه ای کوتاه به ارتفاع تقریبی 2 متر قرار دارد که مخصوص اذان بوده است.

این پژوهشگر تاریخ و تمدن کاشان گفت: طبقه زیرین مسجد که گویا بواسطه بالا آمدن سطح کوچه، بیش از حد گود نشسته، به نحو چشمگیری اسرار آمیز است و تزییناتی ندارد، اما ستونهای پهن و کشیده آن در بخشی که حمال زیرین ایوان شده و رواق های دراز و کشیده آن به نظر منحصربفرد است.

مشهدی نوش آبادی تأکید کرد: مسجد در دوران قاجاری به صورت اساسی تعمیر شده و آخرین تعمیرات چند دهه پیش توسط میراث فرهنگی انجام شده است. در مرمت اخیر ایوان، که تقریبا نصف سقف آن فرو ریخته بود بازسازی شده است و اندکی نیز طبقه دوم رواق سمت چپ مسجد در راستای قرینه سازی دست کاری شده است.

وی در مورد معرفی محمدطاهر افزود: در تذکره های صفوی اشعار و مطلب مختصری راجع به طاهر بچشم می خورد، اما کامل ترین معرفی وی در تذکره ملیحای سمرقندی آمده است.«اسمش طاهر و کاشانی الاصل است. در بلده مذکور نزدیک به دروازه قیصریه در ضلع جنوبی موضع مذکور، دکانی دارد و به کار خود که نقش بستن است مشغول است و جمیع شعربافان بلده کاشان بلکه مجموع بلاد ایران که در هر کارگاه نقش بوته می بافند، از زرباف ته طلا و ته نقره به او محتاج اند و نقاش تخلص کردن را به این سبب است.»

این پژوهشگر تاریخ و تمدن کاشان گفت: در بخش دیگر تذکره ملیحای سمرقندی آمد که «شاگردان رشید در این فن دارد که هر یک استاد زمان خویش اند. دکانش دارالشعرا است. در همین دکان او مرا با اکثر شعرا معرفتی شد و در وقت رجعت صفاهان، گذار به موضع مشارالیه کرده، سراغ جستم، نشان دادند که به زیارت حرمین الشریفین- زادهما الله تعالی شرفاً- رفت.»

مشهدی نوش آبادی افزود: به اعتبار تذکره ملیحای سمرقندی، از جمله معاصران محمدطاهر می توان به باقیا، فایض، سعیدای قصاب و نصیر مشتاق اشاره کرد، اما در شعرش پختگی وجود دارد که در دیگر شعرها نیست.