تپه ای تاریخی در البرز که راه نفسش بسته شده است

ایسنا/ این خبر پیرامون تپه ای تاریخی در البرز که راه نفسش بسته شده است، برای شما مخاطبان گرامی نگارش شد.

جریان چیست؟

جست وجو درباره محوطه تاریخی اغلان تپه در یکی از روستاهای دهستان رامجین از بخش چهارباغ شهرستان ساوجبلاغ فقط به ثبت ملی این محوطه تاریخی اشاره دارد و هیچ؛ تاریخی که قدیمی های این منطقه از سهیلیه امروزی یا آغچه حصار آن را قلعه ای می نامند که زیرگذری به ناکجاآباد داشته است.

هر چند نوجوانان چند خیابان آن طرفتر از این تپه بزرگ تاریخی، آشنایی چندانی با گذشته خود ندارند و از وجود چنین تپه ای بی اطلاع اند، اما بزرگی خود تپه راحت تر ناآشنا را به مسیر درست می رساند.

به نظر می رسد دیگر نیازی به تعیین فیزیکی عرصه برای تپه نیست، مالکان خانه های قرارگرفته در اطراف تپه، با ساخت خانه هایشان دور تا دور محوطه راه را برای نفس کشیدن این محوطه بسته اند و تنها بخش باقی مانده از ساخت وسازها نیز به مکانی برای تخلیه نخاله های ساختمانی تبدیل شده است، آن هم درست زیر تابلویی که با آرم میراث فرهنگی به قانون مجازات برای مخربان محوطه های تاریخی اشاره می کند؛ هر چند بخش هایی از آن نیز با بلوک و خط کشی های ساختمانی منتظر ساخت خانه ای جدید هستند.

از تکراری ترین مشکل این روزهای تپه های تاریخی یعنی تبدیل آنها به مکانی برای پیست موتورسواری جوانان محلی می شود که بگذریم و رد پای حضور قاچاقچیان و حفاری های انجام شده روی محوطه را نادیده بگیریم، یا حتی حضور حیوانات اهلی و محلی مانند سگهایی که با ایجاد حفره هایی برای خود خانه ای درست کرده اند، این تپه تاریخی مانند دیگر محوطه های تاریخی با مشکلات بزرگتری نیز دست و پنجه نرم می کند.

در حالیکه در طول چند سال گذشته یکی از مشکلات محوطه های تاریخی که در کنار یا حتی روی عرصه آنها روستا یا خانه هایی ساخته شده، آزادسازی آن منطقه بوده است، اما به نظر می رسد هنوز متولیان میراث فرهنگی در استان های مختلف نتوانسته اند از این تجربه استفاده کرده و با تعیین عرصه و حریم به موقع و ابلاغ آن به متولیان شهری، از هر نوع ساخت وساز در این محوطه ها جلوگیری کنند.

اصلا مشخص نیست مساحت این تپه تاریخی چه اندازه بوده که مردم امروزی منطقه معتقدند بخش زیادی از آن صاف شده و احتمالا امروز دیگر جز حیاط و خانه های مردم منطقه قرار گرفته است.

مردِ 65 ساله زنجانی که 45 سال است در همسایگی این محوطه تاریخی زندگی می کند و به هر خانه ساخته شده در عرصه تپه که اشاره می کند آن را جزئی از املاک خاندان خود و همسرش می داند، می گوید: قدیمی ترها می گفتند این جا قلعه بوده است و در گذشته های دور مردم در این بخش که امروز به تپه تبدیل شده زندگی می کردند و راهی در زیر زمین داشت که مردم با اسب و الاغ از آن رد شده و به مسافت های دورتری می رفتند.

او خود و چند همسایه محدودی را که به نام شان هم اشاره می کند، مالکان اصلی زمین های این تپه تاریخی که امروز دیگر به عرصه محوطه تبدیل شده اند، می داند و تاکید دارد که سند مادر این زمینها را در اختیار دارند.

نمی توان گفت این محوطه تاریخی هنوز توسط میراث فرهنگی شناسایی نشده است، دست کم ششم مهر 1394 یداله حیدری باباکمال، سرپرست هیات باستان شناسی این محوطه این محوطه تاریخی را شش هزارساله دانسته و از انجام گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم اغلان تپه به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خبر داده بود.

او در آن زمان گفته بود: از شمال این تپه، جاده آسفالته «آغچه حصار – اغلان تپه» می گذرد. همچنین خانه های مسکونی سمت شمال، شمال غرب و شمال شرق و زمینهای کشاورزی سمت جنوب و غرب تپه آسیب زیادی را به عرصه و حریم تپه وارد آورده است.

او که در زمان انجام گمانه زنی هایش با سفال های هزاره های سوم و چهارم پیش از میلاد روی تپه مواجه شده بود، اظهار کرده بود، تعیین عرصه و حریم «تپه اغلان - تپه آغچه حصار» برای جلوگیری از تخریب و حفظ تپه از آسیب های موجود لازم و ضروری به نظر می رسد، بنابراین گمانه زنی از سمت جنوب تپه آغاز شده است. این تپه از فرهنگ سفال خاکستری هزاره اول پیش از میلاد برخوردار است که با فرهنگ هزاره اول خوروین و تپه حصار دامغان قابل مقایسه است.

امروز دیگر کمتر نشانی از سفالهایی که باستان شناس محوطه حدود پنج سال قبل از وجودشان خبر داده بود، بچشم می آید. از سوی دیگر با وجود همه این حرف و اطلاعات مطرح شده، اما به نظر می رسد هیچ قدم دیگری برای حفاظت از این محوطه تاریخی برداشته نشده و متولیان شهری و میراثی این محوطه تاریخی و نقشی را که می تواند در تاریخ این منطقه ایفا کند از یاد برده اند.