گیاه افدرین چیست و چه کاربردهایی دارد؟

روزیاتو/افدرا (Ephedra) از دسته بوته های بازدانه تنها دسته خانواده Ephedraceae و رسته Ephedrales است. گونه های مختلف افدرا در نقاط مختلف جهان رشد می کند اما بیشتر انواع این گونه گیاهی در سواحل یا خاک های شنی که دائماً در معرض آفتاب مستقیم قرار دارند می روید. نام چینی این گیاه نیز ماهوانگ است. گیاه افدرا دارای ساقه های سبز بوده و از طریق فتوسنتز نیازهای خود را تامین می نماید. افدرا گیاهی است که به خوبی با مناطق خشک و کم آب سازگار شده و در مناطقی که آفتاب زیاد می تابد به خوبی رشد می کند. این گیاه همچنین در ارتفاعات بالای 4000 متر از سطح دریا نیز به خوبی رشد کرده و به همین دلیل می توان آن را در کوهستان های آند و هیمالیا نیز یافت.

از انواع گیاه افدرا با نام افدرین در گذشته توسط بومیان برای اهداف درمانی متعددی استفاده شده است؛ از جمله درمان آسم، تب یونجه و سرماخوردگی معمولی. آلکالوییدهای افدرین و شبه افدرین های موجود در این گیاه دارای خاصیت تحریک دستگاه سمپاتیک و ضداحتقانی هستند به همین دلیل قرص افدرین که از ترکیبات این گیاه ساخته شده برای تسکین موقت تنگی تنفس و خستگی ناشی از آسم و به طور کلی بیماری های تنفسی استفاده می شود. همچنین ترکیبات این گیاه دارای خاصیت گشاد کننده برونش است، تورم را کاهش داده و مجاری تنفسی را متسع می کند تا تنفس راحتتری داشته باشید. البته باید توجه داشت که علاوه بر قرص، نمونه قطره بینی و آمپول افدرین نیز وجود دارد.

گیاه افدرا سینیکا (Ephedra sinica) خود یکی از گونه های گیاه افدرا است که امروزه بیشتر در طب سنتی چین استفاده شده و در گذشته در میان هندی ها و ایرانیان با نام هوم شناخته می شده است. گفته می شود که بر اساس یافته های باستان شناسان، بیش از 60,000 سال پیش از این گیاه برای اهداف درمانی استفاده شده و شواهد آن در عراق کشف شده است. از عوارض جانبی داروهای حاوی افدرین می توان به عوارض قلبی و عروقی استفاده کرد و مصرف همزمان افدرین با کافئین می تواند خطر بیماری های قلبی را بالا ببرد.

نکته جالب این است که از افدرین برای کاهش وزن نیز استفاده می شود زیرا برخی بر این باورند که باعث کاهش اشتها و افزایش سوخت و ساز چربی در بدن می شود. اما می توان محبوبیت این دارو در میان ورزشکاران را به خاصیت اتساع عروق این ترکیب دارویی نسبت داد که خون رسانی به ماهیچه ها را افزایش می دهد. از عوارض مصرف بیش از حد افدرین می توان به حالت تهوع، بیخوابی، گیجی، عصبانیت و لرزش دست اشاره کرد