ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان

ایسنا/ این خبر پیرامون ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

داستان چیست؟

خانه قاجاری صمدیه لباف در خیابان ابن سینا قرار دارد و سال 1384 با شماره 13003 در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است، اما مالکان پلاک مجاور در ضلع شرقی این خانه با اخذ پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان خیریه هیئت فاطمیه شمس، دیوار شرقی این خانه را تخریب و صد درصد در طول این ضلع ساخت و ساز و به حریمش تجاوز کرده اند؛ این در حالی است که علی رغم ثبت این خانه در فهرست میراث ملی، پروانه ساختمانی صادره از سوی شهرداری منطقه سه اصفهان به تأیید معاونت میراث فرهنگی استان اصفهان هم رسید!

بعد از شکایت «رامین اسعدی» و «مسعود رشیدی» (مالکان خانه تاریخی صمدیه لباف) نسبت به این تعرض و تصرف عدوانی، دادگاه دستور توقف در ساخت و ساز این خیریه را صادر کرد. در ادامه و با پیگیری های مالکان این خانه تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان که تا آن زمان هیچگونه واکنشی نسبت به تخریب دیوار خانه صمدیه لباف از خود نشان نداده بود شکایتی را در خصوص این تخریب تنظیم کرد، اما بدلیل عدم توانایی این اداره در ارائه مدارک و مستندات و بدلیل استفاده دادگستری از کارشناس غیرمتخصص در حوزه میراث فرهنگی، رأی بدوی دادگاه به برائت پلاک مجاور مبنی بر عدم تخریب دیوار شرقی صادر شد که جای بسی تعجب دارد.

در بخشی از رأی بدوی شعبه 101 دادگاه کیفری دو اصفهان به تاریخ سوم آبان 1399 آمد که «با توجه به اینکه دلیلی که وقوع بزه از سوی متهم را اثبات کند وجود ندارد و با عنایت به اینکه حسب نظریه کارشناس که مصون از اعتراض باقی مانده است هیچگونه تخریبی از سوی متهم به بنای تاریخی وارد نشده و با عنایت به انکار مصرانه متهم در کلیه مراحل تحقیق لهذا دادگاه رأی بر برائت متهم صادر می کند و اعلام می کند که رأی صادره ظرف مدت بیست روز قابل تجدیدنظر است.»

خانه چهار ضلع داشت نه سه ضلع!

رامین اسعدی، یکی از مالکان پیرامون ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان می گوید: پنج سال است که این خانه را خریده ام، می دانستم که خانه مربوط به دوره قاجار و در فهرست آثار ملی ثبت است و بدلیل علاقه ام آن را خریدم. این خانه دو پلاک دارد، پلاک ورودی که 2990 است و متراژ آن 285 مترمربع است و پلاک 2991 که چسبیده به این پلاک است و 928 مترمربع مساحت دارد و دو سند تک برگ برای هر کدام به نام من است و دو سند تک برگ مشابه نیز به نام شریکم مسعود رشیدی است. یعنی در مجموع من و شریکم مالک حدود سه دانگ و نیم خانه تاریخی صمدیه لباف هستیم و یک حب آن متعلق به آقای عباس صمدیه لباف است و بقیه خانه هم مالکین دیگری دارد. دو سال طول کشید تا سند تک برگ این خانه را گرفتم و وقتی که به ایران آمدم دیدم ضلع شرقی این خانه را تخریب و صد درصد در آن ساخت وساز داشته اند! به عبارتی ساختمان موسسه خیریه هیئت فاطمیه اصفهان ضلع شرقی خانه تاریخی صمدیه لباف که دیوار اشتراکی بین دو خانه بوده را از بین برده است! این خانه چهار ضلع داشت، خانه که سه ضلع نبوده است! دقیقاً مشابه دیوار ضلع غربی و با اندک تفاوت، در ضلع شرقی هم وجود داشت ولی الان با خراب کردن صد درصد دیوار ضلع شرقی، این خانه سه ضلع شده است! کارشناسان تائید کرده اند که آنها نزدیک به 20 متر به این خانه تجاوز داشته اند. میراث فرهنگی چطور به آنها پروانه داده است؟

وی پیرامون ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان ادامه می دهد: این تخلف و تعرض به خانه صمدیه لباف حدود یک سال و نیم قبل اتفاق افتاد و من شکایتم را با عنوان تصرف عدوانی ارائه کردم که در نتیجه آن پروژه ساخت وساز این موسسه خیریه فعلاً متوقف شده است. زمانیکه این تخریب صورت گرفت من ایران نبودم اما آقای صمدیه لباف که شریک مشاعی ما هستند و یک حب از این پلاک را دارند و حتی خانه به نام صمدیه لباف ثبت ملی است، به آ نها گفت که چرا دارید دیوار را خراب می کنید؟ ولی کوچکترین اهمیتی ندادند و تراکتور آوردند و دیوار را خراب کردند و ستون هایشان را احداث کردند. سپس با فشار و پیگیری هایی که من انجام دادم اداره میراث فرهنگی اصفهان هم شکایتی را تنظیم کرد و در واقع میراث فرهنگی مجبور شد تا شکایتی تنظیم کند چرا که تا پیش از آن هیچ اقدامی در خصوص این تخریب انجام نداده بود؛ علی رغم اینکه این خانه در فهرست میراث ملی ثبت شده و کارشناسان رسمی دادگستری در حوزه های مرتبط یعنی حوزه ثبت و نقشه برداری به صورت مکتوب اعلام کرده اند که به خانه صمدیه لباف تجاوز شده است اما دادگاه با استناد به نظر کارشناس غیر مرتبط حوزه راه و ساختمان و با توجه به اعتراض نکردن اداره میراث فرهنگی استان اصفهان نسبت به اظهارنظر این کارشناس، رأی بر برائت مالک این ساختمان خیریه صادر کرده است!

اظهارنظر کارشناس غیرمتخصص در مورد تاریخی بودن خانه!

در نظریه مهدی حافظ فرقان، کارشناس رسمی دادگستری در حوزه راه و ساختمان آمد که «قبل از اجرای حسینیه، بین خانه تاریخی لباف و حسینیه دیوار مشترک گلی و فاقد هرگونه آثار تاریخی به عرض80 سانتیمتر و طول مورد بحث حدود 21 متر به صورت نیمه مخروبه وجود داشته و در حال حاضر نیز این دیوار با همین مشخصات وجود دارد.»

در بخش دیگر این نظریه آمد که «خانه تاریخی لباف دارای ساختمان تاریخی در ضلع شمال، ضلع غربی و ضلع شمالی است.» این در حالی است که دیوار ضلع شرقی خانه تاریخی صمدیه لباف تقریباً به ضلع غربی آن مشابه بوده و هر چهار ضلع متعلق به دوران قاجار است و برخلاف نظریه این کارشناس، دیوار موجود بعد از تخریب دیوار اشتراکی قدیمی ساخته شده است.

همچنین عباس صمدیه لباف زمانی که از شرکای مشاعی این خانه تاریخی است و با پیگیری های وی خانه به ثبت ملی رسید، می گوید: یک سال و نیم قبل آنها آمدند و تراکتور گذاشتند پشت دیوار، به آنها گفتم چرا تراکتور گذاشتید و خراب می کنید؟ به چه مجوزی؟ اما گفتند اینها مال حسینیه و امام حسین(ع) است و من هم گفتم امام حسین(ع) اینطور دستور داده که خانه مردم را خراب کنید؟ دیوار اشتراکی را خراب کنید؟ اصرار من بی فایده بود چون مجوز داشتند.

تأیید کارشناسان نقشه برداری و ثبت، مبنی بر تخریب و تعرض

سید عبدالحسین موسوی الکاظمی، کارشناس رسمی دادگستری استان اصفهان در رشته نقشه برداری و اطلاعات مکانی در تاریخ بیست و هشتم اسفند 1398 در بخشی از اظهارنظر مکتوب خود در خصوص میزان پیشروی پلاک در حال ساخت 2992 در پلاک مالکان خانه صمدیه لباف تصریح کرد که «طبق نقشۀ پیوستی در سند تک برگ پلاک2990 به علت مسدود شدن راهروی ورودی قدیمی این پلاک، قطعه ای به مساحت 6 و نیم مترمربع از این پلاک از دسترس مالکین آن خارج شد.» وی هم چنین در بخشی دیگر آورده است که «طبق نقشه مندرج در سند تک برگ2990 در ضلع جنوب شرقی ستون احداث شده به میزان 8/0 متر به داخل پلاک 2990 پیشروی داشته و در مجموع با تخریب دیوار مشترک قدیمی و احداث ستون های قدیمی، حدود 8 مترمربع از این پلاک به صورت یک قطعه مثلثی تصرف شده است.

همچنین حسین نوروز از دیگر کارشناسان رسمی دادگستری استان در امور ثبتی نیز در اظهارنظر مکتوب خود در تاریخ سیزدهم آبان 1398 آورد که «ساختمان موسسه خیریه هیئت فاطمیه اصفهان، مسجد شمس بخشی از عرصه خانه مجاور غربی که به عنوان حیاط خلوت خانه مذکور بوده بدون اذن و هماهنگی مالکین مجاور غربی با دیوار بلوکی متصرف شده و اظهار شاکیان در بخش ورودی ساختمان آنان دالانی تاریخی وجود داشته که ورودی خانه بوده که بخش اعظم آن در هنگام ساخت ساختمان فاطمیه تخریب و اکنون جزو تصرفات ساختمان فاطمیه گردیده و به عنوان قسمتی از راهروی ورودی ساختمان هیئت فاطمیه تلقی می شود و از ید تصرف مالکین اصلی پلاک 2990 و 2991 خارج شده و همچنین دیوار حد شرقی شاکین پلاکهای فوق که دیوار اشتراکی بوده بدون اذن و هماهنگی تخریب گردیده است.»

چرا میراث فرهنگی پروانه را تأیید کرد؟ چرا شکایت نکرد؟

مالک خانه صمدیه لباف پیرامون ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان تصریح می کند: سؤال من اینجاست که اولاً چطور میراث فرهنگی به آنها پروانه داده است درحالیکه می داند این خانه ثبت ملی است!؟ شخص آقای طاهری، معاون میراث فرهنگی نقشه هایی که شهرداری داد را چطور تائید کرده که در صد درصد طول این خانه ساخت انجام داده اند!؟ وقتی من با آقای طاهری صحبت کردم من را از دفترش بیرون کرد و گفت برو هر کاری می خواهی بکن و به هر ارگانی هم می خواهی شکایت کن که من هم رفتم بازرسی شکایت کردم.

اسعدی به عنوان دومین سؤال می پرسد: چرا تا آن زمان که من شکایت نکرده بودم میراث فرهنگی هیچ گونه اقدام و شکایتی علیه چنین تخلفی در مورد خانۀ ثبت ملی انجام نداده بود!؟ اگر من یک سال و نیم پیش در شعبه سه بازپرسی پروژه را متوقف نکرده بودم آنها ساخته بودند و ارتفاع گرفته و حتی از کتیبه این خانه هم بالاتر رفته بودند. چطور این اتفاق افتاده است!؟ چطور ما یک میخ به دیوار میراثی بزنیم میراث فرهنگی قیل کشان می آید اما حالا چنین دیواری زده اند و ستون های ساختمانشان را در خانه تاریخی احداث کرده اند اما میراث فرهنگی تا زمانی که من شکایت نکرده بودم هیچ شکایتی نکرد!؟ من بعنوان مالک شکایت تصرف عدوانی را انجام دادم و محکوم هم می شوند چون کارشناس سه نفره هم گفته نزدیک به 20 متر به این خانه تجاوز شده است، اما سؤال بعدی من این است که چطور تا آن زمانی که من شکایت نکرده بودم میراث فرهنگی هیچ اقدامی نکرده بود!؟

وی پیرامون ماجرای عجیب خانه تاریخی صمدیه لباف اصفهان می افزاید: سؤال بعدی من این است که چرا زمانی که میراث فرهنگی با پیگیری های من مجبور به شکایت از این ساخت وساز شد و شعبه پنج بازپرسی هم آنها را محکوم کرده و برایشان قرار مجرمیت صادر کرد و بعد شعبه 101 کیفری دو استان اعلام کرد که کارشناس بیاید چرا کارشناس ساختمانی گذاشته اند!؟ مگر خانه میراثی کارشناس ساختمان می خواهد؟ خانه میراثی کارشناس نقشه بردار و کارشناس ثبت و کارشناس میراث فرهنگی می خواهد. روی چه حسابی کارشناس ساختمانی گذاشتند!؟ کارشناس ساختمانی زده زیر تاریخ و ارزش این خانه و گفته اصلاً این خانه ارزش تاریخی ندارد! این خانه ثبت میراث ملی است. اگر ارزش تاریخی دارد پس چرا میراث فرهنگی روی نظریه کارشناس که نوشته این خانه ارزش تاریخی ندارد و این دیوار اصلاً مهم نیست، چرا اعتراضی نکرد و آنها توانسته اند در دادگاه 101 کیفری دو برائت بگیرند!

چرا میراث فرهنگی به اظهارنظر کارشناس راه و ساختمان اعتراض نکرد؟

اسعدی می گوید: من به عنوان مالک، شکایت تصرف عدوانی کردم و به نتیجه می رسم، ولی می خواستم ببینم شکایت میراث فرهنگی که با پیگیری های خودم شکایت کرد به چه نتیجه ای رسیده که متوجه شدم کارشناس راه و ساختمان آمده و ارزش این خانه را زیر سؤال برده و میراث فرهنگی و شخص آقای طاهری معاون میراث هیچ اعتراضی نکرده است! دادگاه هم گفته چون میراث فرهنگی به نظر کارشناسی اعتراضی نکرد و مصون از اعتراض ماند، لذا رأی برائت داد. خواست خدا بود که من نتیجۀ این رأی را بفهمم و خودم اقدام کنم و همراه با شریکم آقای مسعود شیرانی به دادستانی نامه نوشتم و قرار است دادگاه به عنوان مدعی العموم وارد میدان بشود. چون میراث اعتراضی نکرده و اگر می خواستند اعتراضی بکند روی نظریه کارشناس تابه حال این کار را انجام داده بودند. من چند جهت را می توانم ساپورت کنم که اگر من متوجه نشده بودم مصون از اعتراض می ماند.

مالک خانه ثبتی صمدیه لباف ادامه می دهد: من رفتم اداره بازرسی استان شکایت کردم که اولاً به چه حقی میراث فرهنگی آمده نقشه ای که این خانه دارد را تائید کرده است؟ حتی برای خانه های معمولی هم سرتاسر دیوار را اجازۀ ساخت نمی دهند اینکه خانه میراثی است. دوم اینکه به چه حقی میراث فرهنگی به آنها مجوز ساخت با ارتفاع بلند کنار خانه میراثی ثبت ملی را داده است؟ شخص آقای طاهری نقشه های آنها را تائید کرده است که به آنها پروانه داده است، به چه مجوزی!؟ مورد دیگر اینکه چطور میراث فرهنگی تا زمانیکه من به عنوان مالک تصرف عدوانی را شکایت و پیگیری نکردم برای چنین تخلف اظهر من الشمسی اعتراض و شکایت نکرده است!؟ چهارمین سؤال من این است که چطور به نظریه کارشناسی اعتراض نشده و اگر دوباره من پیگیری نکرده بودم رأی برائت آنها قطعی می شد!؟

معاون میراث فرهنگی می گوید صلاح دانستم پروانه شان را تأیید کنم!

اسعدی با تأکید بر اینکه خانه صمدیه لباف در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده، می گوید: آقای طاهری معاون میراث فرهنگی، اگر این خانه تاریخی نیست به من اعلام کن من بولدوزر بگذارم بروم بالا. ولی اگر ثبت تاریخی و ملی است این طریق پیگیری کردن است!؟ به چه مجوزی چنین ارتفاعی را دادید!؟ به چه مجوزی به نظر کارشناسی اعتراضی نکرده اید!؟

اسعدی با اشاره به صحبت های معاون میراث فرهنگی تصریح می کند: وقتی به آقای طاهری اعتراض کردم که چطور چنین نقشه هایی را تائید کردید، چطور در کنار خانه ای که ثبت ملی است ساخت وساز با این ارتفاع را تائید کردید، چطور دیوار خانه را خراب کرده اند و صد درصد ساخت در خانه تاریخی انجام دادند، چطور به نظریه کارشناس ساختمان که گفته این خانه ارزش تاریخی ندارد اعتراض نکردید، او گفت به تو مربوط نیست حتماً یک صلاحی می دانستم و من را از دفتر بیرون کردند. من بعد از شکایت با شما تماس گرفتم و می خواهم جوابم را از مسئولان کشور بگیرم.

مالک خانه صمدیه لباف می افزاید: اگر هر فردی در اینترنت جستجو کند نوشته شده که خانه صمدیه لباف از جاذبه های گردشگری اصفهان است. اما چه خوب شد ما جاذبه گردشگری اصفهان را دیدیم! حمایت میراث فرهنگی را دیدیم! شکایت نکردنش را دیدیم! اعتراض نکردنش را دیدیم! اگر کسی یک میخ در دیوار میراثی بزند میراث فرهنگی نیروی یگان می فرستد، اما این آقای صمدیه توی سرش زد و گفت این دیوار را خراب نکنید اما هی کس محلش نگذاشت تا من آمدم و شکایت کردم! چرا باید اینطور باشد؟

وی تأکید می کند: ازنظر مادی به نفع من است که بگویند اینجا میراثی نیست، به خدا متری سه میلیون می شود متری ده میلیون تومان و اینجا را می سازم و شش طبقه هم بالا می روم، اما من دارم توی سرم می زنم به خاطر میراث این شهر، به خاطر میراث این مملکت، به خاطر حفظ جاذبه گردشگری اصفهان. یک توریست بیاید اصفهان و این صحنه را ببیند که دیوار خانه تاریخی را خراب کرده و بالا رفته اند چه می گوید!؟

این خانه، تاریخی نیست!؟

اسعدی با ذکر نقل قولی از معاونت اداره میراث فرهنگی استان اصفهان می افزاید: پیش ازاین ماجرا و در خصوص موضوع دیگری آقای طاهری معاون میراث فرهنگی یک بار گفته بود که «یک زمان یک دیوار نصفه یکجا ریخته است و ما آن را تاریخی حساب می کنیم.» این دقیقاً جمله آقای طاهری است. حالا این خانه، تاریخی نیست!؟ خانه ای که ثبت ملی است! من کارم ساخت وساز است اما چه موقع دیده اید که چنین پروانه ای با صد درصد ساخت در طول خانه و با این ارتفاع تائید شود؟ آیا در مورد این خانه با کتیبه و ستون که تمام قسمت هایش در یک دوره ساخته شده است می توانیم بگوییم یکجایش تاریخی است و یکجایش نه؟!

وی همچنین به تخلف استفاده از کارشناس راه و ساختمان به جای کارشناس متخصص در امور میراث فرهنگی برای تشخیص تاریخی بودن خانه صمدیه لباف اشاره کرده و می گوید: این کارشناس تخلف کرده است، چون در چیزی که در حیطه تخصصش نیست نظر داده است. آقای کارشناس چطور نظر داده که این دیوار ارزش تاریخی دارد یا ندارد وقتی آقای طاهری معاون در جای دیگری گفته اگر یک دیوار نصفه هم باشد و ریخته هم که باشد ارزش تاریخی دارد!؟ کدام این حرفها درست است!؟ آقای طاهری اگر این حرف درست است چرا به نظر این کارشناس اعتراضی نکردی!؟ اصلاً چرا باید کارشناس ساختمان در مورد تاریخی بودن خانه نظر بدهد درحالی که به کارشناس نقشه بردار و ثبت نیاز است، به کارشناس میراث فرهنگی نیاز است.

میراث فرهنگی به نظر کارشناس خود اهمیت نمی دهد!

نکته دیگر این است که کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در تاریخ هفدهم مرداد 1398 از خانه صمدیه لباف بازدید داشته و این گزارش به ناصر طاهری معاونت میراث فرهنگی ارسال شده است؛ ضمن اینکه این گزارش در تاریخ نوزدهم مرداد 1398 با تأیید و امضای فریدون الهیاری، رئیس اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ضمیمۀ شکایت مالکان شده است. در این گزارش آمد که «در ساخت وساز انجام شده علاوه بر تصرف دالان ورودی خانه تاریخی صمدیه لباف، بخشی از عرصه آن به منظور ستون گذاری و ساخت دیوار به تصرف ساخت وساز هیئت فاطمیه درآمده است. همچنین حیاط خلوت این خانه تاریخی نیز بدون هماهنگی با مالک به منظور استقرار کارگران با دیوارکشی بلوکی جدا و به تصرف مجریان درآمده است. در بخش ورودی دالانی تاریخی وجود داشته که توسط ساخت وساز هیئت فاطمیه بخش هایی از آن تخریب و برخلاف وضعیت اصیل، راه ورودی آن به خانه صمدیه مسدود شد.»

در بخشی دیگر از این گزارش آورده شده است که «به طورکلی کل دیوار شرقی حیاط کاملاً تخریب شده است. ادامۀ این روند آسیب های سازه ای جدی تری را متوجه این خانه تاریخی خواهد کرد. شایان ذکر است ساخت جدید در حریم درجه یک بلافصل خانه به صورت صد درصد ساخت در حال اجرا بوده و ارتفاع ستون ها و سازۀ اجرا شده در حدود 8 سانتی متر است. دیوار شرقی یکی از اتاق های این خانه با ستون گذاری هیئت فاطمیه در عرصه این بنا تخریب شده و عملاً ستون و دیوار این بخش در عرصه خانه تاریخی اجرا شده است.»

براساس این گزارش نیز ریاست و معاون میراث فرهنگی استان اصفهان بطور کامل در جریان تخریب و تعرض به خانه صمدیه لباف قرار داشته اند. با این وجود علاوه بر اینکه این اداره کل در زمان تخریب و تعرض به خانه تاریخی صمدیه لباف هیچ اعتراض و شکایتی را تنظیم نکرده بوده، حتی بعد از اینکه با پیگیری و ارائه مستندات مالکان در این خصوص مجبور به شکایت شدند باز هم علی رغم اظهارنظر مکتوب کارشناس خود که به رؤیت و امضای معاون و ریاست این اداره نیز رسیده بود، نسبت به نظری که کارشناس غیر مرتبط دادگستری با تخصص راه و ساختمان درباره خانه صمدیه لباف داده بوده هیچگونه اعتراضی نداشته اند و این مسئله جای بسی تعجب دارد.