قضیه 23 اسکلت کشف شده در هفت تپه چیست؟

ایسنا/ بدنبال خبرهای منتشر شده، این سوال پیش می آید که قضیه 23 اسکلت کشف شده در هفت تپه چیست؟

داستان چیست؟

عاطفه رشنویی پیرامون قضیه 23 اسکلت کشف شده در هفت تپه چیست؟، اظهار کرد: در روز شنبه یکم شهریور 1399 خبرگزاری ایلنا مصاحبه ای با استاد اسماعیل یغمایی منتشر کرد که مروری بر دهه ها تجربه و حضور این پیشکسوت ارجمند در محوطه های مختلف و مشاهدات وی از کاوشها در این محوطه هاست.

او ادامه داد: بخش کوتاهی از این مصاحبه درمورد هفت تپه و کاوش در آرامگاه معروف به آرامگاه دسته جمعی هفت تپه است که استاد یغمایی که بنا به اسناد تصویری در کاوش این گور شرکت داشت، به درستی به حضور 23 اسکلت در گور اشاره می کند.

مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه افزود: عنوان این خبر موجب شد در اذهان عمومی تصوری شکل گیرد که این گور و 23 اسکلت آن به تازگی کشف شده اند در حالیکه کاوش آنها به بیش از 50 سال پیش بازمی گردد.

او در ادامه به داستان کاوش این گور دسته جمعی اشاره و عنوان کرد: در کاوشهای دهه چهل شمسی در هفت تپه که به سرپرستی دکتر نگهبان انجام شد، دو گور دسته جمعی بدست آمد که گور اول که ابعاد بزرگتری داشت، همان گور معروفی است که بخشی از طاق هلالی آن در جریان تسطیح زمینهای نیشکر و راه سازی، آشکار و آغازگر سالها کاوش در هفت تپه شد.

رشنویی با بیان اینکه در گور اول یک تدفین دسته جمعی بدست آمد که در این تدفین نظم خاصی در قرار گرفتن اسکلتها وجود نداشت، افزود: گور دوم که به گور دسته جمعی هفت تپه معروف است، یکی از منظم ترین تدفینهای تاریخ ایلام را به نمایش گذاشته بود که در آن 23 اسکلت در کنار هم قرار گرفته بودند.

او در توصیف این گور به نقل از دکتر نگهبان در کتاب گزارش کاوش هفت تپه بیان می کند: «14 عدد از این اسکلتها به موازات یکدیگر و بقیه احتمالا بدلیل وجود فضای ناکافی به صورت نامنظم قرار داشتند.

مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه تصریح کرد: آنچه که دکتر نگهبان درمورد آن به یقین صحبت می کند، مشاهدات وی و نحوه قرار گرفتن اسکلتهاست.

او به نقل از نگهبان در تفسیر این گور اظهار داشت: کیفیت و وضعیت استخوانها و پوسیدگی شدید آنها به نحوی بود که اظهار نظر و تشخیص درباره جنس خاص زن و مرد و همچنین کامل یا ناقص بودن اعضای بدن امکان پذیر نبود؛ بعضی از فک ها دور از محل خود و روی سینه قرار داشتند ضمن آنکه بیشتر دندانها سالم بودند و به نظر می رسد که اسکلتها به افراد جوان تعلق داشتند.

رشنویی با اشاره به اینکه نظریات مختلفی در مورد علت این تدفین از جنگ یا مرض واگیردار تا آرامگاه خدمتکاران و امرای مملکت و همسران متعدد شاه مطرح شد که هر یک به نوبه خود ممکن است مورد پرسش قرار گیرد، گفت: در کاوشهای بعدی در هفت تپه تعداد زیادی الواح گلی و سنگی پیدا شد که از موضوعات مختلفی شامل انواع و میزان هدایا و پیشکش به معابد، دستمزد خدمتکاران، شرح وظایف و جریمه بدلیل کوتاهی در کار صحبت شده بود.»

او افزود: متن این الواح موجب شد گمان هایی در مورد ارتباط این گورها و ساختمان آن با معبد مطرح شود که کاوشهای بیشتر و ترجمه الواح مشابه دیگری که از شوش بدست آمده بود موجب شد که تا حدودی این گمان ها با تردید روبرو شوند.

مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه اضافه کرد: اکنون می دانیم براساس مطالعات دهه های اخیر، در ماهیت معبد بودن آرامگاه های دسته جمعی شبهاتی جدی وجود دارد.

او یادآور شد: در زمان دکتر نگهبان و پس از او تعداد کمی از الواح هفت تپه ترجمه شدند و بخش بسیاری از آنها بدلیل پیچیدگی این متون و انگشت شمار بودن زبان شناسان مسلط به این الواح ناخوانده باقی ماندند.

رشنویی در ادامه به رویکردهای جدید در پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه اشاره کرد و گفت: کاوش در هفت تپه نیز مانند هزاران محوطه دیگر آغازگر هزاران پرسش جدید شده تا جایی که امروزه روز علوم میان رشته ای به کمک باستان شناسی آمده تا بسیاری از این پرسشها را پاسخ دهد.

او افزود: در این میان، استخوان شناسی ممکن است به روشن شدن علت مرگ، جنسیت، سن و رژیم غذایی استخوانها کمک کند.

مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه خاطرنشان کرد: در سه سال گذشته تلاش کرده ایم که با دعوت از استخوان شناسان، زبان شناسان و سایر متخصصان از سراسر دنیا رازهای سر به مهر این محوطه مهم ایلامی را بگشاییم و امروز باعث خوشحالی است که جامعه به چنین موضوعاتی علاقمند است و اسکلتهای هفت تپه پس از نیم قرن بار دیگر مورد توجه علاقمندان قرار گرفته است.

او همچنین در پاسخ به پرسشی درخصوص محل نگهداری 23 اسکلت پیش گفته اظهار کرد: این استخوانها تا دهه 60 در موزه هفت تپه نگهداری می شدند اما با توجه به جنگ تحمیلی و تخلیه موزه ها در این دوران، اسکلتها به مخازن امن منتقل شدند و اکنون نیز به صورت پراکنده در موزه های شوش، هفت تپه و موزه ملی نگهداری می شوند.