قرار گرفتن پیشینه دین داری ایرانیان در فهرست میراث ناملموس

ایرنا/ براساس آخرین اخبار واصله، قرار گرفتن پیشینه دین داری ایرانیان در فهرست میراث ناملموس صورت گرفت.

داستان چیست؟

میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرآیندهای فرهنگی گفته می شود که در پی گذشت زمان از نسلهای پیشین باقی مانده اند. بخشی از دارایی های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان ها یا کارهای هنری هستند. با این حال بخش های زیادی از فرهنگ به شکل ناملموس است؛ مانند ترانه، موسیقی، رقص، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره های گوناگون. اینها شکل هایی از فرهنگ بشمار می روند که که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آنها به کار رفته اند، قابل تجربه کردن هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه های بشری نامیده شد.

آئین سدره پوشی زرتشتیان، مهارت کشتی بافی زرتشتیان، پوشش بانوان زرتشتی، در واپسین نشست شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران به عنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد. مهارت کشتی بافی، پوشش بانوان زرتشتی، آیین سدره پوشی، از آثار پیشنهادی در شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران بود که با ثبت ملی این میراث فرهنگی موافقت شد.

به گزارش وزارت میراث فرهنگی مصطفی پورعلی، مدیرکل دفتر ثبت آثار در نشست شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس عنوان کرد: از مجموع 55 اثر پیشنهادی از استانهای ایلام، قم، لرستان، یزد و گیلان، 48 اثر ثبت ملی شد. مهارت کشتی بافی زرتشتیان، پوشش زنان زرتشتی، آیین سدره پوشی زرتشتیان، در میان آثار استان یزد، به عنوان میراث فرهنگی ناملموس به ثبت ملی رسید.

مصطفی فاطمی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد درباره ثبت ملی آئین سدره پوشی و پوشش بانوان زرتشتی گفت: برای نخستین بار از شهرداری کمک گرفته و این آئین های زرتشتی ثبت ملی شد.

آیین سدره پوشی جشنی است که خانواده های زرتشتی برای فرزندان خود هنگام رسیدن به سن هوشیاری و مسئولیت پذیری برگزار می کنند. هر دختر و پسر در خانواده زرتشتی، هنگامیکه آموزشهای پیامبرش را درک کند برای او جشن سدره پوشی برپا می شود. او آیین نیاکان خود را می پذیرد و پیمان می بندد سفارشهای آیین راستی را در زندگی به کار گیرد. نوجوان زرتشتی با سدره پوش شدن، آیین نیاکان خود را می پذیرد و با پیروی از راستی به آن پایبند می شود.

در برگزاری آیین سدره پوشی سفره ای سفید گسترده می شود و روی آن گلدان گل و سرو، شمع یا چراغ روشن، آتشدان، لرک (آجیل آمیخته از چند میوه ی خشک)، میوه، نقل و شیرینی، قند سبز و بشقابی که مخلوط دانه برنج و برگ سبز آویشن در آن ریخته شده و کشتی روی آن گذاشته را برسفره می چینند.

در این آیین، نخست با نشان دادن آیینه و گلاب به مهمانان به آنان خوش آمد می گویند، سپس با شربت و شیرینی پذیرایی می شوند. نوجوان در حالیکه سر و تن خود را شسته است، سدره و لباس سراپا سفید بر تن و پوشش سفید بر سر دارد، با همراهی موبد در کنار سفره سدره پوشی در برابر روشنایی می نشیند. با آوای اوستاخوانی موبد، کُشتی به گونه ای ویژه روی سدره بسته می شود. همچنین نوجوان با خواندن بخشی از اوستا به پایبندی خود به آیین یکتاپرستی گواهی می دهد.

سدره پیراهنی سفید و گشاد از جنس پنبه است، آستین های کوتاه و بدون یقه دارد که آن را زیر لباس تن می کنند تا همواره پاکی و فروتنی را به یاد داشته باشند. جامه ای ساده که در فرهنگ زرتشتی نشان سادگی و پاکی بشمار می رود.
کُشتی، بندی سفید رنگ از جنس پشم گوسفند است. آن را سه دور روی سدره بر کمر می بندند. بستن کُشتی بر کمر نشان کمربستن در راه گسترش راستی و پیکار با کژاندیشی است. صنایع دستی زرتشتیان به ویژه بافت کُشتی با دیرینگی نزدیک به چهار هزار سال، روزها و سده های بسیاری را گذراند.

زرتشتیان پوششی سنتی دارند که به رنگهای روشن است ولی در پوشش سر آنان بیگمان فرهنگ های غالب بی تاثیر نبود. چگونگی و دستور ویژه ای برای موی سر زن و مرد از نظر دینی وجود ندارد بلکه، سفارش به پاکی تن و بهداشت روان را باید زرتشتیان نسبت به جای زندگی خود دریابند و از روی آزادی، آنچه را شایسته جایگاه آنهاست برگزینند. در بیشتر پوششها دیده می شود رنگ تیره و سیاه در آنها نیست چون، رنگ تیره سوگ و غم افزا بشمار می رود و جلوه شادمانی را در آنان کاهش می داد. لباس زن و مرد، به ویژه بانوان به شکلی دوخته می شده که هر دو کنار یکدیگر کارهای روزانه را انجام می داده و دست و پای زن و مرد برای نگهداری پوشش آنان درگیر پوشش نبوده است.

پورعلی گفت: ثبت، اولین گام در جهت حفاظت و حراست از میراث فرهنگی و طبیعی است، فارغ از پشتوانه های قانونی که به موجب ثبت آثار فراهم شود این، اقدام برای ثبت خود و اطلاع رسانی و اعلام عمومی آن اقدام حفاظتی و حراستی است. ثبت ضمن مستند کردن مشخصات و ویژگی های اثر زمینه ای را فراهم می کند که در طرحهای حفاظت، حراست و پاسداری، اقدامات در چهارچوب اصالت ها و ارزشهای اثر صورت می گیرد.
وی افزود: در حوزه میراث فرهنگی ناملموس تجارب نشان می دهد بعضا صرف خود ثبت ملی، حتی، موجب پاسداری بیشتر و توجه جدی به حراست عنصر فرهنگی ناملموس می شود.