تنها اثری از شجریان که در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد

ایسنا/ این خبر پیرامون تنها اثری از شجریان که در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد، نگارش شده است.

داستان چیست؟

اردیبهشت 1396 سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دعای ربّنا با صدای محمدرضا شجریان را با عنوان «ربّنای شجریان؛ مثنوی در مایه افشاری» به شماره 1396 در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت کرد و لوح آن، درحالیکه این هنرمند نامدار در بستر بیماری و مراقبت بود، به همایون شجریان اهدا شد.

صدای شجریان همانطور که خودش نیز گفته بود «جزئی از فرهنگ کهن ایران است»، اما رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (زهرا احمدی پور) دلیل انتخاب ربّنای او را برای ثبت در فهرست ملی میراث ناملموس، اینطور شرح داده بود: «استاد شجریان یکی از سرمایه های ملی ایران است و سازمان میراث فرهنگی بدلیل علاقه و اهمیتی که مردم ایران برای ربنای شجریان قائل هستند و خاطراتشان در ماه مبارک رمضان با این نوای آسمانی گره خورده است، اهتمام خود را معطوف به ثبت این اثر در فهرست میراث ناملموس کرد.»

«ربّنا» یکی از پرمخاطب ترین آثار استاد محمدرضا شجریان است.

ربنا شامل چهار دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت ربّنا آغاز می شوند. شجریان، ربّنا را در دستگاه سه گاه خوانده و با مرکب خوانی (مدولاسیون یا راه گردانی) سری به دستگاه ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می زند و سپس به سه گاه برمی گردد. ربّنا در نواری که محمدرضا شجریان با نام «به یاد پدر» ضبط کرده، منتشر شده است.

محمدرضا شجریان گفته بود: انگیزه اصلیش از خواندن این دعا، تدریس آن به دو هنرجو بود و این اثر در یکی از استودیوهای رادیو ضبط شده است.

شجریان مبدع تعدادی ساز در موسیقی ایرانی نیز است. او در اردیبهشت 1390 نمایشگاهی در تهران برگزار کرد و این سازها را که «صراحی»، «شهر آشوب»، «ساغر»، «کرشمه»، «سبو» و «تندر» نام دارند، رونمایی کرد.

استاد آواز ایران که در سال 1356 مقام نخست مسابقه کشوری تلاوت قرآن را بدست آورد، سال 78 جایزه پیکاسو و دیپلم افتخاری سازمان یونسکو را دریافت کرد. این جایزه هر پنج سال یک بار به هنرمندی که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش می کوشد، اهدا می شود. در سال 2006 میلادی نیز نشان موتزارت را از سازمان یونسکو گرفت و دو بار نامزد جایزه گرمی شد. سال 1393 نشان «شوالیه ملی» یا «لیاقت در آیینی رسمی» را از دولت فرانسه دریافت کرد. در سال 2010 رادیو عمومی ملی «ان پی ار» (National Public Radio) پس از یک نظرسنجی مردمی، صدای محمدرضا شجریان را در بین 50 صدای برتر جهان معرفی کرد. در سال 1396 نشان عالی «هنر برای صلح» را گرفت و سال 1398 در جشنواره موسیقی بنیاد آقاخان، جایزه ویژه «خداوندگار موسیقی» به او اهدا شد. هیات داوران جشنواره جایزه موسیقی بنیاد آقاخان در بیانیه ای علت تقدیم این جایزه را نقش آفرینی مستمر شجریان در غنی کردن میراث موسیقیایی بشر، استادی بی همتا در موسیقی و تاثیرگذاری اجتماعی وی بعنوان یک موسیقیدان و معلم در ایران و خارج از مرزهای این کشور عنوان کرد. سایت انجمن آسیا نیز محمدرضا شجریان را پرآوازه ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی معرفی کرد.