پوشاک سنتی مردم لرستان؛ قدمت کهن یک قوم باستانی

در همه فرهنگ و اقوام، لباس سنتی نشانه ای از قدمت و اصالت دارد. لباس سنتی قوم لر با آداب و رسوم و فرهنگ آنها پیوند خورده و به جرات می توان گفت که در بین اقوام ایرانی کم نظیر است. پوشاک سنتی لرستان نشانه هایی از پوشش اصیل اسلامی را نیز با خود دارد و رنگهایی که در آن به کار رفته، آن را منحصر بفرد و خاص کرده اند. بین پوشاک مردان و پوشاک زنان در این منطقه شباهتهایی وجود دارند. لازم هست بدانید که مردم لرستان بدلیل شرایط آب و هوایی کوهستانی و کوچهای مداوم، به لباسی احتیاج داشته اند که آنها را مشخص کند. با ما در مقاله لباس محلی مردم لرستان همراه شوید تا شما را با زیبایی های پوشاک سنتی مردم لرستان بیش از پیش آشنا کنیم.

پوشاک مردان

لباس سنتی مردان لر، پوشش ساده ای بوده که بدلیل جنسیت، از تزئینات کمتری برخوردار است و در عرف و مقاله پوشاک سنتی مردم لرستان، به شال و ستره شناخته می شود. شال، پارچه بلند و سفید رنگی است که معمولا عرض آن با توجه به اندازه فرد بین 60 تا 90 و طول 6 تا 9 متر قرار دارد. جنسش از پارچه چلوار بوده و چندین بار دور کمر پیچیده می شود. البته، با توجه به اینکه دائما در حال سفر بوده اند، احتمالا به جای کفن و پارچه ای برای بستن زخم هم استفاده می شده است. ستره هم یک لباس بلند مخصوص بوده که تا زیر زانو پایین می آمده و برای میهمانی و مواقع رسمی پوشیده می شود.

به این مورد از لباس محلی مردم لرستان، کلاه نمدی هم که یک کلاه گرد بدون لبه و ساخته شده از نمد هست، اضافه می شود. جالب است بدانید که لباس چوپانان هم با توجه به استفاده آن، تفاوت داشته است. کپنگ، برای مبارزه با حیوانات درنده مناسب بوده و لباس رزم مردم استان لرستان هم بحساب می آمده است. گیوه، یک نوع کفش دست ساز محلی بوده که کف آن از جنس چرم یا پلاستیک محکم است و رویه آن با استفاده از نخ پوشانده می شود. چوغا نیز یک نوع بالاپوش مخصوص مردان بوده و از جنس پشم گوسفند تهیه می شود. این لباس معمولا در لرستان استفاده می شود و بیشتر زنان آن را می بافند.

پوشاک زنان

زنان هم دارای لباس سنتی مخصوص به خود هستند. پوشاک زنان با توجه به شرایط سنی دارای ویژگی های متفاوتی است. زنان جوان از پارچه هایی با رنگ آمیزی بیشتر استفاده می کنند اما، زنان مسن تر رنگهای تیره تری را برای لباس انتخاب می کنند، بطوریکه سربند آنها به رنگ سیاه و سفید است. در پوشاک زنان لر ویژگی های خاص و طراحی های متنوع تری دیده می شوند. این پیراهن ها برش ساده ای داشته و برای پوشش بیشتر، بلند و گشاد طراحی شده اند. از قسمتهای مختلف این بخش از پوشاک سنتی لرستان می توان به کلنجه، سرداری یا کمرچین و جلیقه اشاره کرد.

جومه به پیراهن آستین بلند و آزاد و بدون یقه گفته می شود. کلنجه بخشی از بالاپوش یراق دوزی شده در لباس محلی مردم لرستان بوده که برای زیبایی و تزیین بیشتر، جلوی آن را سکه دوزی هم می کنند. تره و گل ونی نیز یک تکه پارچه ابریشمی بوده که زنان لرستان به سرشان می بندند و در اصطلاح محلی، به آن ساوه هم می گویند. تره و گل ونی جز لباسهای رسمی بحساب نمی آیند و در هر جایی می توان آن را به سر کرد. برای مراسم رسمی، از گل ونی رنگی تر استفاده می کنند که روی تره بسته می شوند. همانطور که براساس مقاله پوشاک سنتی مردم لرستان گفته شد، در این روسری ها، طرحهایی از جنس ابریشم دیده می شوند که در بین تار و پود پارچه بکار رفته اند. این روسری ها با گره خاصی به دور سر بسته می شوند، بطوریکه گوشه هایش آویزان بمانند.

سرداری یک پوشش بلند بوده که مخصوص زنان دوخته شده و در آن هیچ دکمه ای دیده نمی شود. این لباس سنتی لرستان تا پشت پا کشیده شده و آستین آن هم غالبا تا آرنج را بیشتر نمی پوشاند. جنس این آستین از مخمل و به رنگهای مشکی، سبز و قرمز است. اگر سرداری را بخواهند تزئین کنند، دوره های آستین و دامنش را با یراق و نوارهایی برای زیبایی و به پهنای دو تا سه انگشت می دوزند. کت یا نیم تنه زنانه بعنوان بالاپوش استفاده می شود و تزئینات معمول دیگر لباسهای سنتی را ندارد. زیر این کت، جلیقه ای هم پوشیده می شود که جلوی آن باز بوده و دکمه ای برای بستن ندارد.

در زبان محلی به شلوار که بخش مهمی از پوشاک سنتی لرستان هست، اصطلاحا شاوال هم گفته می شود و مانند شلوار کردی رنگهای متنوعی دارد. قسمت داخلی این شلوارها، لیفه دار یا کمری دار بوده و شلوار زنان لرستان دو تکه متفاوت دارد. هر دو قسمت آن رنگی هستند، اما در قسمت پایین تر از پارچه ساده و در قسمت بالایی آن از پارچه های رنگی و طرح دار استفاده می شود.