کلیسای وانک، شاهکار معماری و نقاشی + تصاویر
از آن روزها که رفاه و آسایش و خوش خلقی مردم ایروان و جلفای قدیم به مذاق شاه عباس صفوی خوش آمد و تصمیم گرفت اهالی این شهر را به اجبار به سمت پایتخت خود کوچ دهد، سال ها گذشته است. در عصر صفوی و به دستور شاه عباس نزدیک به چهارصد تا پانصد هزار نفر از ارامنه جلفای قدیم به پایتخت صفوی کوچ داده شدند و از این تعداد اما حدود 250 هزار نفر به اصفهان رسیدند و محله ای به نام جلفا را شکل دادند که همچنان منطقه ای ارمنی نشین در نصف جهان است.
در محله جلفای اصفهان یکی از زیباترین و دیدنی ترین کلیساهای ایران قرار دارد. اهالی به آن «آمنا پرکیچ» می گویند و این نام در زبان ارمنی به معنی منجی یا نجات دهنده است. کلیسای وانک در نمای بیرونی شباهت هایی به معماری ایرانی دارد و آجر و گنبدی که به سیاق مساجد ایرانی در این بنا مشاهده می شود، شاید نشان از تلفیق هنر ایرانی آن دوران با معماری کلیسا داشته باشد. در نمای داخلی اما نشانی از تاثیر معماری ایرانی دیده نمی شود. دیوارهای کلیسا پوشیده شده از نقاشی های بی نظیر و تماشایی از میلاد حضرت مسیح، روز رستاخیز، داوری روز رستاخیر، بهشت و دوزخ و روایاتی که در انجیل به آن ها اشاره شده، هستند.
یکی از مواردی که شاید کمتر کسی از آن اطلاع داشته باشد، وجود دو مقبره در سرداب زیرین محراب کلیسا است. این دو مقبره متعلق به دو اسقف این کلیسا هستند که در دوران های مختلف در این کلیسا فعالیت داشتند. یکی از این دو نفر با نام اسقف خاچاطور کساراتسی، کسی است که بیرون بنای کلیسای وانک می شود تندیس او را دید، فردی که صنعت چاپ را وارد ایران کرده و در کلیسای وانک نخستین کتاب چاپی در ایران را منتشر کرد. در موزه ای که در مجاورت بنای کلیسا قرار دارد، می توان تاریخ حضور ارامنه در ایران را مرور کرد و با مشاهیر و بزرگان ارامنه آشنا شد. کلیسای وانک در سال 1310 در فهرست میراث ملی به ثبت رسید.