افزایش قیمت بلیت موزه ها تا 5 برابر؟!

اعتراض به افزایش قیمت ورودی موزه ها به رئیس هیات مدیره جامعه تورگردانان ایران رسید و وی این مسئله را یک نوع فشار روانی بر جامعه تلقی کرد.

قیمت ورودی موزه ها 5 برابر قبل شد!

هیات وزیران 23 تیرماه تصویب کرد: «ورودی موزه های ملی، منطقه ای، کاخ موزه ها و آثار تاریخی ثبت جهانی و شاخص برای بازدیدکنندگان داخلی حداکثر به مبلغ 50 هزار ریال (5.000 تومان) و برای بازدیدکنندگان خارجی حداکثر به مبلغ یک میلیون ریال (100.000 تومان) و ورودی موزه های محلی، استانی و سایر آثار تاریخی - فرهنگی برای بازدیدکنندگان داخلی حداکثر به 40 هزار ریال (4.000 تومان) و برای بازدید کنندگان خارجی حداکثر به 500 هزار ریال (50.000تومان) افزایش می یابد. در این مصوبه اشاره شده «بالا رفتن هزینه نگهداری، مرمت و تجهیز موزه ها و بناهای تاریخی در سال های اخیر» علت افزایش قیمت ورودی موزه ها بوده است. این مصوبه در حالی صادر شده که هیات دولت 20 روز پیش از آن، روادید ایران را یک طرفه با چین لغو کرد تا آنطور که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفته است: «آمار گردشگران ورودی را افزایش دهیم.»، اما صدور مصوبه دیگری که از 5 برابر شدن قیمت ورودی موزه ها برای گردشگران خارجی خبر می دهد، این معادله را کمی پیچیده خواهد کرد. بهای بلیت موزه ها و آثار تاریخی درحال حاضر که مصوبه افزایش قیمت ورودی موزه ها اجرا نشده، برای بازدیدکنندگان ایرانی از 2.000 تا 3.000 تومان و برای بازدیدکننده خارجی از 8.000 تا 20.000 تومان است. مبلغ این تعرفه در موزه ایران باستان برای بازدیدکننده خارجی به 30.000 تومان می رسد و در برخی اماکن مثل قلعه فلک الافلاک خرم آباد، سرجمع هزینه ها برای یک بازدید به همراه موزه داخل آن، 43.000 تومان می شود. این مورد برای یکی از مجموعه های اصلی کاخ گلستان نیز صادق است که نرخ بازدید از آن برای ایرانی ها 6.500 تومان و برای خارجی ، 31.000 تومان است. تغییر این تعرفه ها با شیب تند از سال 1391 آغاز شد. آن موقع هم مثل حالا، مصوبه دولت برای برخی شوک برانگیز بود. نرخ بلیت موزه ها ناگهان 300 درصد رشد کرد. اعتراض به افزایش قیمت ورودی موزه ها صورت گرفت و گفته شد که این تصمیم گردشگران را فراری می دهد. سال 1391 که نرخ ارز بیشترین نوسان را در طول یک دهه تجربه می کرد و قیمت دلار از 1800 تومان به 3800 تومان رسیده، مبلغ ورودی موزه ها، کاخ ها و سایت های تاریخی برای گردشگران داخلی از 1500 تا 2 هزار تومان و برای خارجی ها از 10 تا 15 هزار تومان شد. اوایل سال 1394 در حالیکه نرخ ارز نسبت به سال 1391 با تغییرات زیادی همراه نبود و قیمت دلار بین 3300 تا 3400 تومان نوسان داشت، دومین دور تغییرات اتفاق افتاد. نخست با مصوبه هیات وزیران ورودی کاخ سعدآباد و کاخ نیاوران گران شد و سپس، در نیمه دوم همان سال، اداره کل موزه های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به طور ناگهانی با مصوبه شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری، تعرفه های جدیدی را برای همه موزه های زیرنظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد. این بار قیمت ها برای گردشگران خارجی نزدیک به 50 درصد رشد کرد. اعتقاد مسئولان وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر این بود که قیمت بلیت موزه های ایران وهم انگیز است.

توجیهی جالب برای گران شدن ورودی موزه ها

توجیه محمدرضا کارگر، مدیر اداره کل موزه های سازمان میراث فرهنگی در مقابل اعتراض به افزایش قیمت ورودی موزه ها این بود: «در طول 20 سال گذشته هیچ افزایشی برای نرخ موزه ها نداشتیم که در واقع یک نوع عقب افتادگی نسبت به مقوله های مشابه محسوب می شود، از سوی دیگر افزایش دوباره ی قیمت موزه ها بیشتر به دنبال افزایش کیفیت ارائه خدمات به گردشگران است، که این کار نیازمند یکسری تمهیدات مانند افزایش قیمت بلیت موزه ها است تا بتوانیم خدمات بیشتری به مخاطبان بدهیم.» با این وجود روایت مجریان تورها از ارتقای کیفیت خدمات برای گردشگران در موزه ها کمی با ایده آل هایی که در زمان افزایش بهای ورودی موزه ها مطرح شد، متفاوت است. آنچنان که مجریان تورها مستند کرده اند: برخی موزه ها و پایگاه های میراث تاریخی جهانی هنوز به شیوه ای سنتی اداره می شوند، سرویس بهداشتی مهمترین ضعف آن ها است و راهنماهای موزه، که در کمتر مواقعی در دسترس هستند. اغلب دیده می شود راهنما روی صندلی نشسته است به جای آنکه برای بازدیدکننده توضیح بدهد. در برخی موزه ها و سایت های تاریخی راهنما فقط به یک زبان خارجی آن هم انگلیسی تسلط دارند. بیشتر این مجموعه های تاریخی از تجهیزات به نسبت مدرن مثل راهنمای شنیداری بی بهره اند. تعداد بروشورها اغلب اندک و یا به زبان فارسی است. در موزه های استانی و محلی همین بروشورهای فارسی هم به ندرت در دسترس بازدیدکننده قرار می گیرد. محصولات جانبی مثل فیلم و کتاب های مرتبط در موزه ها و بویژه پایگاه های جهانی معمولا عرضه نمی شود یا گران تر از حد معمول است. وب سایت های اینترنتی آن ها ضعیف یا حاوی اطلاعات بروز نشده است. تعداد مجموعه هایی که برای بازدید افراد کم توان جسمی آماده و تجهیز شده اند شاید به عدد انگشتان یک دست هم نرسد. بیشترشان هم مشکل پارکینگ اتومبیل دارند. با این حال تصمیم گرفته شد برای چهارمین بار در کمتر از یک دهه، بهای ورودی موزه ها، کاخ ها و مجموعه های تاریخی افزایش پیدا کند و این بار بهانه، ارتقای کیفیت خدمات موزه ای نبود. این افزایش در شرایطی رخ داده که نرخ ارز در نوسان بین 12 تا 14 هزار تومان است که در نتیجه توجیه اعتراض به این تصمیم گیری را تا حدی از بین برده است. با وجود این، فعالان گردشگری صرف نظر از مبنای ارزی در این نرخ گذاری، نسبت به جهش یک باره 1.5 تا 5 برابری تعرفه ی موزه ها و سایت های تاریخی معترض شده اند. ابراهیم پور فرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران در واکنش به این مصوبه گفت: درست است که ارزش آثار تمدنی و تاریخی ایران کم نظیر است، اما کیفیت موزه ها و مجموعه های تاریخی ما دقیقا با کدام کشورها مقایسه شده اند که احساس می کنیم ارزان تر هستند و از قافله عقب مانده ایم و باید به نرخ جهانی ورودی موزه ها نزدیک شویم. وی افزود: مساله این است که ما فقط قیمت موزه هایمان را با کشورهای دیگر همچون فرانسه مقایسه می کنیم، اما سوال از تصمیم گیران این است آیا خدمات موزه ها و مجموعه های تاریخی ما هم شبیه کشورهایی است که با آن ها قیاس شده ایم که حالا قصد کرده ایم نرخ بلیت موزه هایمان را به آن ها شبیه کنیم. آیا خدمات دیگرمان شبیه آن ها است که موقع تعیین قیمت به استانداردهای دیگر کشورها نگاه می کنیم. همه کارها را در گردشگری درست کرده ایم فقط همین ورودی موزه ها مانده بود که باید نرخش را سر و سامان می دادیم. او اضافه کرد: صرف نظر از این که اتفاقا موزه ها در کشورهایی مثل انگلیس و آمریکا رایگان هستند، اگر خودمان را با کشوری مثل فرانسه مقایسه می کنیم باید بدانیم در این کشور هم بلیت فقط یکسری از موزه ها حدود 10 یورو قیمت دارد، سایر موزه ها ارزان تر هستند. چنین فاصله قیمتی هم بین بازدیدکننده داخلی و خارجی وجود ندارد. پور فرج معتقد است: بهای جدید نرخ سفر به ایران را گران می کند، هرچند برخی معتقدند با این همه افزایش قیمت موزه ها به 10 دلار هم نرسیده، اما فرض کنید با همین شرایط 30 نفر بخواهند از تخت جمشید بازدید کنند، قیمت بلیت آن ها سه میلیون تومان می شود اگر این گروه روزی 5 بازدید داشته باشد، دست کم باید روزانه 15میلیون تومان برای ورودی ها درنظر گرفت. استدلالشان چیست که می گویند افزایش تعرفه ی موزه در قیمت تور ایران نمی تواند تاثیری داشته باشد. رئیس هیات مدیره جامعه تورگردانان به شیوه و زمان اعلام این مصوبه نیز معترض شد و گفت: افزایش این تعرفه درست زمانی اعلام شده که آژانس ها تورهای پاییز، زمستان و حتی بهار آینده را از قبل و با قیمت مشخص فروخته اند. عجیب است که متولیان، به وقت ارائه این طرح از چنین مساله ای و وضعیت فروش تورهای ایران آگاه نبودند. وی افزود: درست نیست هر زمان خواستیم مصوبه ای صادر کنیم که این صنعت کم رمق را تحت تاثیر قرار دهد. نمی شود که یک مرتبه 20 هزار تومان را به 100 هزار تومان تبدیل کنیم. از نظر روانی غیرقابل تحمل است، به خصوص برای راهنماهای خارجی که هر سال چند نوبت با گروه به ایران سفر می کنند، آن ها متوجه این تغییرات و فاصله نرخ ورودی بازدیکنندگان خارجی و ایرانی می شوند. برای آن ها هیچ وقت این فاصله توجیه نداشته، چه برسد به حالا که یک باره قیمت را 5 برابر کرده اند. دقت کنیم به مسائلی که در گردشگری بازدارنده است. تجربه نشان می دهد گردشگر با این افزایش یک باره قیمت، توجیه نخواهد شد. او سپس با طرح این پرسش که برای تهیه چنین طرحی با چه کسانی مشورت می کنند، آیا بخشی که با گردشگران طرف است مورد مشورت قرار گرفته، گفت: این اتفاق اصلا قابل درک نیست. باید منطقی در افزایش قیمت وجود داشته باشد. فرمول افزایش آن چه بوده که یکباره جهش 5 برابری در بهای ورودی موزه ها رخ داده است. باید قاعده قابل درکی باشد. رئیس هیات مدیره جامعه تورگردانان ایران اظهار کرد: پیشنهاد می کنم هنگام تصمیم گیری درباره مسائلی که به گردشگری مربوط می شود دست کم با بخش خصوصی و فعالان گردشگری که نقش اجرایی دارند، صحبت شود تا راهکار منطقی برای افزایش قیمت ها پیدا کنیم. باید برای کاری که انجام می دهیم مبنای قانع کننده ای داشته باشیم. حتی اگر تورم را هم حساب کنیم این اتفاق طبیعی جلوه نمی کند. پیشنهادم این است کارگروهی متشکل از بخش خصوصی و دولتی ایجاد شود این موارد را بررسی و بحث کنند و منطق و مبنایی برای تصمیم گیری ها داشته باشند، این طور نباشد بدنه اجرایی گردشگری تصمیم هایی که مستقیم به آن ها مربوط می شود را تحمیل و اجبار تلقی کنند.

منبع: ایسنا