آشنایی با موزه مردم شناسی حمام قجر | قزوین

موزه مردم شناسی حمام قجر یکی از دیدنی ترین موزه های ایران جهت آشنایی با اقوام و همچنین فرهنگ و رسوم مردمان ساکن در استان قزوین از دیرباز تا کنون است که قطعا بازدید از آن خالی از لطف نخواهد بود. همانطور که از نام این موزه مشخص است، این مکان جذاب و دیدنی در داخل حمام قجر که در خیابان عبید زاکانی، جنب مسجد و بازارچه آقاکبیر قرار گرفته است، دایر گشته و در آن بخش های مختلفی جهت بازدید گردشگران داخلی و توربست های خارجی در نظر گرفته شده است. ناگفته نماند که ساختمان این موزه که همان گرمابه قجر است، در سال 1057 هجری قمری توسط یکی از کارپردازان شاه عباس دوم صفوی یعنی امیر گونه خان ساخته شده و بخاطر همین تا مدت های مدیدی به آن حمام شاهی نیز می گفتند تا اینکه با روی کار آمدن سلطنت قاجار، نام آن به حمام قجر قزوین تغییر پیدا کرد و تا به امروز نیز بسیاری آن را به همین عنوان خطاب می نمایند. در ادامه مطلب موزه مردم شناسی حمام قجر قزوین با مجله گردشگری همگردی همراه شوید تا قدری بیشتر با آثار و بخش های مختلف موجود در موزه مردم شناسی حمام قجر آشنایی پیدا نمایید.

بخش مربوط به ایل مراغی ها

در این قسمت از موزه مردم شناسی حمام قجر قزوین، تعدادی مجسمه مومی قرار داده شده که نمادی از ساکنان ایل مراغی در سراسر استان قزوین است. طبق شواهد فراوان، مراغی ها در 17 روستا از کل روستاهای منطقه دیدنی و باستانی مستقر شده و از تفاوت های بسیاری خصوصا از نظر زبان و نژاد با سایر مردم ساکن و بومی این منطقه برخوردار هستند. ایلیان مراغی از جمله طوایفی هستند که از تخصص بالایی در زمینه های کشاورزی و همچنین تولید منسوجات و لباس برخوردار می باشند.

بخش آهنگری

یکی دیگر از بخش های موجود در موزه مردم شناسی حمام قجر قزوین، بخش موسوم به آهنگری است که در آن نیز دو مجسمه مومی قرار داده شده و در حال ساخت و ساز ابزارآلات و وسایل آهنی از طریق ریختن زغال سنگ به درون کوره آهنپزی و همچنین کنترل دمای داخل کوره با استفاده از دستگاه دم است.

بخش شیرواره

شیرواره، یکی از سنت های زیبا و قدیمی موجود در اغلب روستاهای استان قزوین است که حتی تعاونی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. زنان روستاهای قزوین در مواقعی که تولید شیر دام هایشان کاسته و یا حتی متوقف می شده، به شکل گروه های چند نفری در می آیند و تمام شیرهای دوشیده شده خود را با یکدیگر تقسیم می کنند و سپس هر کسی با توجه به جیره ای که برای او در نظر گرفته شده، مقدار مشخصی شیر تحویل می گیرد و تا بتواند از آن فراورده های لبنیاتی مورد نیاز خود و خانواده اش را تامین نماید.

بخش دعا نویسی

در گذشته های بسیار دور، دکان دعا نویسان در استان قزوین از رونق بسیار خوبی برخوردار بود و آنان توانسته بودند در فرهنگ و سنت مردم این استان، جایگاه خود را پیدا نمایند. البته ناگفته نماند که از دیرباز تا حتی همین امروز هم هستند کسانی که برای درمان انواع بیماری های روحی، جن زدگی، بدست آوردن قدرت های خاص و همچنین برطرف شدن مشکل خود به سراغ رمالان یا به نوعی دعا نویس می روند!

بخش مربوط به طوایف ترک

در این بخش از حمام قجر قزوین نیز اطلاعاتی در خصوص وجود قوام ترک در جای جای استان قزوین به عرصه نمایش گذاشته شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین بار این شاه طهماسب صفوی بود که در سال های میانی سده دهم هجری با منتقل کردن پایتخت حکومت خود از شهر تبریز به قزوین مسبب مهاجرت بسیاری از طوایف ترک به این استان تاریخی و اسکان آنان در اقصی نقاط قزوین شد. شایان ذکر است که طوایف ترک از جمله وسیع ترین اقوام ساکن شده در بخش های شمالی میهن عزیزمان ایران هستند.

سایر آثار موجود در موزه مردم شناسی حمام قجر

زین اسب متعلق به نخستین شهردار قزوین به نام میرزا حسن شهیدی

لباس عروسی سنتی بانوان این خطه از کشورمان

ظرف ساخته شده از مس مخصوص حمل آب

ظرف مخصوص حمل روغن مسی به یادگار مانده از دوره قاجار

سماور برنجی متعلق به شهرداری (بلدیه) استان

زین شتر متعلق به دوره حکومت قاجاریه

چنگ قزوین

چنگ موجود در این بخش از موزه مردم شناسی حمام قجر، از جمله چنگ های رایج در سده پانزدهم میلادی یا همان نهم هجری در این منطقه بوده که از نظر ظاهری و طراحی کمی خاص تر و زیباتر از سایر چنگ های عامه در نواحی مختلف کشورمان است و در دسته ای از چنگ های قائم الزاویه ای که در دوران ظهور اسلام ساخته شده، قرار می گیرد.

بخش مربوط به طایفه کردها

در گوشه دیگری از این موزه دیدنی استان قزوین، بخشی به طایفه کردها اختصاص داده شده است. قبایل کرد زبان بیشتر در نواحی شمال غربی قزوین ساکن هستند و آنطور که در تاریخ در خصوص پراکندگی این طایفه در اقصی نقاط ایران آمده، باید بگوییم که جمعیت کردها در عصر حکومت شاهان صفوی مجبور به نقل مکان به سایر شهرها و استان های دیگر ایران شدند و بسیاری از آنان قزوین را به عنوان مقصد مسافرتی خود برگزیدند. ناگفته نماند که موسیقی کردی در بین اهالی سکونت یافته این طایفه در قزوین نیز کماکان از جایگاه ویژه و حائز اهمیتی برخوردار است.

تابلوی کشیده شده در خصوص 12 محرم

این تابلو در موزه مردم شناسی حمام قجر قزوین روایتگر داستانی است حماسی که از شجاعت زنان مسلمان قوم بنی اسد در روز دوازدهم ماه محرم است. نقل است که مکان حادث شدن واقعه سهمیگن عاشورا در حوالی محل استقرار یافته قوم بنی اسد بوده و پس از به شهادت رساندن امام حسین (ع) و یاران و همراهان بزرگوار ایشان، یزید ابن معاویه به مردان قوم بنی اسد دستور می دهد که کاری به کار اجساد شهدای کربلا نداشته باشند و آن ها را دفن نکنند که مردان این قوم نیز از ترس جان خود همین کار را کردند تا اینکه بالاخره در روز دوم بعد از عاشورا، زنان قوم بنی اسد در اقدامی جسورانه مخالف حرف خلیفه خود عمل کردند و تمامی اجساد باقی مانده بر دشت سوزان نینوا را به خاک سپردند. به همین خاطر همه ساله در روز دوم پس از عاشورا تعدادی از بانوان استان قزوین با در دست گرفتن بیل و کلنگ های نمادی و حمل اجسادی به همین منوال، تداعی گر حماسه ای می شوند که زنان قوم بنی اسد در آن بحبوحه شک و تردید بصورت کاملا شجاعانه رقم زده اند.

بخش مربوط به قوم تات

تاتی ها از جمله اقوامی هستند که تنها در شهر تاکستان و همچنین شهرستان بوئین زهرا استقرار یافته اند و در آن ساکن هستند. آن ها از طریق باغداری و کشاورزی خصوصا کشت انگور روزگار خود را می گذرانند و با آویزان نمودن انگورها از خوشه به سقف خانه های خود سبب می شوند تا این نوع از محصولاتشان تا مدت زمانی زیادی کاملا سالم و باکیفیت باقی بمانند که به این کار آنان آوین بستن گفته می شود.

تابلوی منتسب به مراسم پنجاه بدر

در گوشه دیگری از حمام قجر قزوین، تابلویی نصب شده که در آن به خوبی شما را با یکی از سنتی ترین مراسم اهالی این منطقه از کشورمان آشنا می سازد. مراسم پنجاه بدر یک رسم نشات گرفته از جشن خلقت آسمان است که قزوینی ها همه ساله در ماه اردیبهشت به همراه اعضای خانواده و دوستان خود در مصلای بخش جنوبی شهر قزوین گرد هم می آیند و در حوالی آب انباری که در این نقطه از قزوین به چشم می خورد، ساکن می شوند. در این مراسم مردم قزوین از غذاهای سنتی همچون دیماج و آش رشته برای پذیرایی از خود و دیگران استفاده می کنند و در آخر مراسم نیز سنگ های کوچکی را در دست می گیرند و به سمت دیوار آب انبار مذکور فشار می دهند و آرزوها و نیت های خود را در دل مطرح می کنند و اعتقاد دارند که اگر بعد از نیت و ذکر آرزوهایشان سنگی که در دست داشته اند به دیوار آب انبار بچسبد، قطعا به مراد دل خود خواهند رسید.