فستیوالی ماتسوری | فستیوال ملی و سنتی ژاپنی در کیوتو

یکی از بزرگترین و مجلل ترین شهرهای کشور ژاپن، شهر کیوتو است که در گذشته های دور به مدت هزاران سال پایتخت سامورایی های قاره کهن (آسیا) بحساب می آمده است. این شهر از تاریخ یکم تا سی و یکم ماهِ جولای و پس از باز و بسته شدن شکوفه های درخت گیلاس میزبان برگزاری مراسم جذاب و سنتی به نام فستیوال ماتسوری به خصوص در منطقه ای از خود به نام گیون است که البته برگزاری این ماتسوری در منطقه گیون شهر کیوتو از جذابیت های بیشتری نیز برخوردار است؛ زیرا در این منطقه گیشای فوق العاده توانمندی (گیشا به معنی زنانی هنرمند در موسیقی و رقاص است) جهت هر چه بهتر و جذاب تر برگزار کردن این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی ها همه ساله تعلیم و تربیت داده می شوند. با مجله گردشگری همگردی همراه شوید تا قدری بیشتر با ماتسوری، فستیوال تاریخی سامورایی ها و فلسفه اجرایی آن آشنایی پیدا نمایید.

فلسفه فستیوال ماتسوری

جشنواره یا همان فستیوال ماتسوری، فستیوال ملی و سنتی ژاپنی، که هر ساله در منطقه گیون از شهر کیوتوی ژاپن برگزار می شود، دارای فلسفه ای است مبنی بر دلجویی کردن از خدایان قدرت های طبیعت در کشور ژاپن که مردم این کشور همه ساله با برگزاری این مراسم به نوعی از خدایان طبیعت بی رحم خود که در گذشته، حال و ممکن است حتی در آینده سبب بروز حوادثی غیر مترقبه و بسیار وحشتناکی در سرزمینشان شوند، معذرت خواهی کرده و از آنان بابت امنیتی که پیدا کرده اند؛ تشکر و قدردانی بعمل می آورند! بنا به تاریخچه عجیب و منحصر به فرد ماتسوری ، این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی، کشور ژاپن در خلال سال های 794 تا 1185 که معروف است به دوره هیانگ در تقویم میلادی این کشور، با حوادث طبیعی و بیماری هایی نامشخصی (طاعون) دست و پنجه نرم کرده است و شهرهای زیادی از این کشور از جمله پایتخت آن زمان ژاپنی ها؛ یعنی شهر کیوتو به دلیل قحطی و خشکسالی در کنار شیوع بیماری که بعدها از آن به عنوان مریضی طاعون نام برده شد، تعداد بیشماری از ساکنین خود را از دست داد. در آن زمان گروه های مذهبی و سنتی جامعه سامورایی ها به این نتیجه رسیدند که منشا تمامی این بدبختی ها و مشکلاتی که بصورت مداوم و کنترل نشده در حال وقوع بر سر مردم این کشور است، تنها می تواند کار خدایانی باشد که از قدرت نامتنهای برخوردار هستند و تمام طبیعت جهان را تحت سلطه خود قرار داده اند!
آنان منشا بلایای آسمانی را خداوندگاری به اسم گوزوتنو و سایر بلاهای دیگر همچون طوفان، سیل، زلزله و حتی تسلط بر طلوع خورشید و ماه را خدایانی به نام های سوسانو و خواهر و برادرش تلقی می کردند. به همین خاطر کائنان بزرگترین معابد ژاپنی به دور هم جمع شدند تا برای رفع این قبیل مشکلاتی که همانند سایه ای وسیع و بسیار ترسناک بر سر مردم کشورشان افکنده شده است، چاره ای بی اندیشند و در نهایت تصمیم گرفتند تا با اجرای یک نوع از آیین و مراسم سنتی خود، از خدایانی که فکر می کردند به دلیل ناراحتی از ملت ژاپن چنین بلایای بزرگی را بر سرشان نازل کرده است، غذرخواهی و دلجویی نمایند. لازم به ذکر است از این مراسم می توان به عنوان اشکال ابتدایی اجرای فستیوال ماتسوری در طول تاریخ برگزاری این رسم سنتی یاد کرد که تا مدت ها از سوی معابد و بزرگان آیین و مذهب سامورایی در اقصی نقاط این کشور خصوصا شهر کیوتو برگزار می شد. با گذر زمان و وقوع اتفاقات طبیعی هر چند در مقیاس کوچک نیز مردم یاد گرفته بودند خیلی سریع به معابد و یا حتی در خانه های خود و در کنار سایر اعضای خانواده و دوستانشان این مراسم را در ابعاد کوچکتری برگزار کنند و مثلا از خداوندگار دریاها به خاطر وقوع سیلی که حادث شده است، سریعا معذرت خواهی و دلجویی نمایند.
ماتسوری که هنوز به شکل یک فستیوال ملی و سنتی ژاپنی در نیامده بود تا سال های زیادی به همین منوال ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال 1533 با به تخت نشستن امپراطور آشیکاگا شوگونیت و با دستور مستقیمی از جانب او تمامی این جور مراسم های خرافاتی که تنها جهل و نادانی ملت ژاپن را به گوش جهانیان می رساند، جمع و برگزاری مجددا آن ممنوع حتی مجازاتی برای برگزار کنندگان این مراسم مذهبی نیز تعیین شد. البته از آن روزگار تاکنون اگر بگوییم در تمامی شهرهای ژاپنی این مراسم دیگر اجرا نشد به جز شهر کیوتو شاید کمی باورش برای همگان سخت باشد که چطور ممکن است مراسمی که حاکم وقت یک کشور آن را منع کرده است، در پایتخت همان کشور بصورت غیر ترتیبی برگزار شود و کسی هم متوجه این موضوع نشود؟!
جواب این پرسش بی پاسخ حالا حالا پیدا نخواهد شد چرا که در هیچ کتاب و اسناد تاریخی قابل استنادی که مربوط به کشور و آداب و رسوم و فستیوال ملی و سنتی ژاپنی باشد، در خصوص زنده نگهداشتن این مراسم در آن دوران خفقان و استبداد خاندان آشیکاگا اطلاعاتی توضیح داده نشده است و ما تنها باید بپذیریم که در آن زمان کسانی بوده اند که به برگزاری مراسم ماتسوری پرداخته و آن را ادامه داده اند تا امروزه از آن به عنوان یکی از جذاب ترین فستیوال های آسیای شرقی یاد بشود.

اجرای فستیوال ماتسوری

جشنواره یک ماهه ماتسوری دارای بخش های مختلفی از جمله حرکت نمادین یا بهتر است بگوییم رژه شناورهای چوبی و بزرگی به نام یامابوکو جیونکو است. این شناورها که به دو نوع یامای کوچک و هوکوی بزرگ دسته بندی می شوند، بر روی چرخ های چوبی متعددی بطور ثابت نصب و آماده جا به جایی در تمامی نقاط شهر کیوتو می باشند. برای حرکت دادن یاماهای کوچک خیلی نیاز به افراد قدرتمند نیست اما برای تکان دادن حتی چند سانتی متر شناورهای سنتی و غول آسای ژاپنی ها؛ یعنی هوکوها نیاز به حداقل 10 مرد تنومند است تا بتوانند به درستی و بدون آسیب رساندن به بخش های مختلف شهری اعم از دولتی و غیر دولتی کیوتو، چنین سازه عظیم الجثه ای را میان کوچه و پس کوچه های باریک این شهر تاریخی بچرخانند. همچنین لازم است بدانید بر روی هر کدام از این شناورهای کوچک و بزرگ، موزه های متحرکی در خصوص فرهنگ و تاریخ ملت ژاپن قرار گرفته است که این موزه ها در سال 2009 میلادی از سوی سازمان جهان یونسکو به عنوان میراث فرهنگی سامورایی ها به ثبت رسیده است.
و اما در مهمترین بخش ماتسوری سنتی و بسیار دیدنی، یک پسربچه با لباسی از طناب های زینتی و نقش و نگارهایی به طرح پرنده با رنگ طلایی با عنوان اعطایی چیگو در مراسم ظاهر می شود و بر روی شناور ناگیناتا هوکو (بزرگترین شناور موجود در فستیوال) قرار می گیرد که البته باید حواسش را جمع کند و تا پیش از ایستادن بر روی عرشه این شناور، پای خود را بر روی زمین قرار ندهد. چیگو بایستی با استفاده از تمرکز و دقت بالای خود طناب مقدسی به نام شیمناوا را تنها با یک ضربه شمشیر قطع نماید و سپس به ادامه مراسم بپردازد. جالب است بدانید هر پسربچه ای نمی تواند نقش چیگو را در فستیوال ماتسوری ایفا کند و باید از کودکی هم با آیین معبد سامورایی آشنایی داشته باشد و هم از نظر طهارت ظاهری و نفسانی از بقیه متمایز باشد چرا که در حقیقت چیگو نقش خدمتگذار خالص خداوندگار را در این جشنواره تاریخی بر عهده گرفته است. به خاطر همین معمولا از مدت ها قبل یکی از پسربچه های آموزش دیده در معابد شهر کیوتو را به عنوان چیگوی آن سال انتخاب می کنند و از هفته ها قبل نیز او را در یک قرنطینه کاملا کنترل شده از تمام پلیدی های جسمی و روحی به دور نگه می دارند و حتی اجازه دیدار با نزدیک ترین زنان پیرامونش همچون مادر و یا خواهرش را هم به وی نمی دهند!

سایر مراسم های موجود در دل فستیوال بزرگ ماتسوری

مراسم یو اِی یاما - Yoiyama

یکی از مراسم هایی که در طول فستیوال ماتسوری در منطقه گیون واقع در شهر کیوتو برگزار می شود، یو ای یاما نام دارد که استثناً در طول برگزاری آن اجازه دست زدن و لمس کردن شناورها و همچنین خرید کردن از غرفه هایی که بر روی آنان قرار گرفته است به بازدید کنندگان و شرکت کنندگان در این مراسم داده می شود. شما می توانید به عنوان یک گردشگر و یا شخصی که در حال تماشای دنیایی از رقص و آواز و همچنین انجام حرکات موزون و نمایشی هستید، از غرفه های راه اندازی شده برای این مراسم ملی و سنتی، خریدهای مورد نظر خود را انجام دهید و سپس آماده حضور در سایر مراسم هایی شوید که در خلال فستیوال ماتسوری برزار خواهند شد! بد نیست بدانید که تمام پولی که شما بابت خریدهای مورد نظرتان را در مراسم یو ای یاما پرداخت خواهید کرد، مستقیم به صندوق معابد انتقال داده می شود تا پس از جمع آوری تمامی صندوق ها و وجوه نقدی که در آنان ریخته شده است، کائنان معابد برای خداوندگار ثروت هدایایی را تقدیم نمایند.

مراسم بیوبو - Byobu

مراسم بیوبو که در فرهنگ ژاپنی ها از آن به عنوان جشنواره پرده های تاشو یاد می شود، در حقیقت یک مراسم کاملا محلی است که در طی آن مردم ساکن شهر کیوتو درب های خانه های خود را به روی سایر گردشگران داخلی و خارجی سفر کرده به این شهر جهت شرکت و بازدید از فستیوال ماتسوری، این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی باز می گذارند و شما می توانید آزادانه به خانه آن ها بروید و از نزدیک با فرهنگ، آداب و رسوم مختلف دیگر سامورایی ها آشنایی پیدا نمایید. یادتان باشد که ژاپنی ها مردم بسیار مهمان نوازی می باشند و نباید از مهربانی بیش از حد آنان سوءاستفاده کرد و وارد فضاهای شخصی زندگی آن ها شد.

مراسم هاناگاسا جیونکو - Hanagasa Junko

هاناگاسا جیونکو مراسمی است در ماتسوری که در آن افراد محلی با داشتن کلاه های بسیار زیبا و چشم نوازی از گل که همچون چتری بالای سر آنان قرار گرفته است، در خیابان های اصلی شهر کیوتو شروع به حرکت یا همان رژه می کنند و فرصت خوبی را برای عکاسان و گردشگرانی که تمایل به ثبت تصاویری فوق العاده از اینجور مراسم ها را دارند، ایجاد می نمایند. پیشنهاد می کنیم به هر نحوی که شده خود را به صف اول بازدید کنندگان این مراسم برسانید و از نزدیک با دنیای خوشبویی از گل های رنگارنگ که بر سر گروه های اجرایی قرار داده شده اند، مواجه شوید.

مراسم کنچا - Kancha

از دیگر مراسم هایی که در طول فستیوال ماتسوری در شهر کیوتو برگزار می شود، مراسم مخصوص چای یا همان جشن کنچای است. این جشن که اصلیت آن متعلق است به پیروان فرقه زِن (Zen) از آیین بودایی، در حقیقت یک سنت آشپزی قدیمی برای میل کردن یک فنجان چای لذیذ و فوق العاده سالم است. در این مراسم شما باید به تمیزی بیش از حد و افراطی آشپزخانه خود بپردازید و به مشتریان و کسانی که قصد میل کردن چای شما را دارند، تعظیم و با یک سری از حرکات خاص بدنی پذیرایی نمایید. فراموش نکنید که در مهمترین بخش این مراسم، بایستی فنجان چای را یک مقدار بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساکت بچرخانید و سپس محتویات داخلی آن را بنوشید.

روزشمار ماه جولای فستیوال ماتسوری در کیوتو

از یکم تا هفتم جولای مربوط به اجرای مراسم خوش آمدگویی فانوس ها یا همان اوماکا چوچین در این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی است. از هفتم این ماه تا روز چهاردهم آن به دیزاین و تطهیر معبد میکوشی پرداخته می شود و از چهاردهم تا شانزدهم نیز مراسم یو ای یاما برگزار می شود. از روز شانزدهم به مدت 24 ساعت نیز دو مراسم سنتی دیگر به نام های بی او بو (مراسم پرده های تاشو) و کن چای (مراسم مخصوص چای) آغاز می شوند که توصیه می کنیم حتما در صورت داشتن زمان کافی به همراه دوستانتان در این دو مراسم نیز شرکت نمایید.
رژه یا همان حرکت هماهنگ و نمادین یامابوکو جیونکو نیز در تاریخ هفده جولای در شهر کیوتو برگزار می شود و گردشگران در بیست و چهارمین روز این ماه نیز می توانند دوربین های خود را برداشته و آماده عکاسی از رژه هاناگاسا جیونکو یا همان رژه معروف به چتر گُل بشوند. البته یادتان باشد بعد از رژه چتر گل، نمایش کیوگن نیز فرصت دیگری برای آشنایی بیشتر شما گردشگران عزیز با آداب و رسوم سنتی مردم شهر کیوتو را فراهم می سازد. همچنین نباید از روز پایانی فستیوال ماتسوری نیز غافل شوید که برای پاکسازی نهایی صورت می گیرد و ناگوشی سایی نامیده می شود.

راهنمای سفر به شهر کیوتو

برای رفتن به شهر کیوتو اصلا نگران نباشید چرا که ژاپن به عنوان یکی از پرچم داران سریع السیر حمل و نقل در کل قاره آسیا قلمداد می شود و شما می توانید به راحتی به گشت و گذار در تمامی شهرهای این کشور ار راه زمینی و هوایی بپردازید؛ با این حال اما توصیه می کنیم برای رفتن به شهر کیوتو حتما از قطارهای شینکانسن که پایانه اصلی آنان در شهر توکیو (پایتخت ژاپن) واقع شده است، استفاده نمایید چرا که این قطارهای فوق سریع در هر فاصله زمانی 20 دقیقه ای آماده جا به جایی بین شهرهای توکیو و کیوتو می باشند. البته برای رسیدن به شهر تاریخی کیوتو راه های دیگری همچون بهره گیری از هواپیما و ناوگان حمل و نقل اتوبوس های بُرون شهری نیز وجود دارد که شما می توانید در صورت تمایل، آن ها را انتخاب نمایید.
لازم به ذکر است منطقه گیون نیز درست در مرکز شهر کیوتو قرار گرفته است و می توانید خود را با هر نوع وسیله نقلیه ای به این منطقه جذاب که محل اصلی برگزاری فستیوال ماتسوری است، برسانید.

نکات کلی در خصوص سفر به شهر کیوتو در ماه جولای

همانطور که گفتیم در این ماه سرتاسر شهر کیوتو درگیر برگزاری فستیوال ماتسوری است که از دیرباز به دلیل داشتن ارزش های تاریخی و فرهنگی سامورایی های شهر کیوتو، توجه و اهمیت زیادی نزد مردم این شهر ژاپنی داشته است. پس اگر شما نیز برنامه مسافرتی خود به شهر کیوتو رو بطوری ترتیب داده اید تا در ماه جولای مهمان خانه های مردم این شهر شوید، توصیه می کنیم به چند نکته کوتاه اما حائز اهمیتی که در این بخش از مطلب قصد پرداختن به آن ها را کرده ایم؛ توجه نمایید که عبارتند از:
آماده و حاضر شدن زودتر از سایر اهالی شهر کیوتو برای شرکت در مراسم چراکه اگر قدری دیر بجنبید قطعا در شلوغی های ایجاد شده در خیابان های منتهی به محل برگزاری فستیوال های جوروارجور ماتسوری، خصوصا در تقاطع کاراسومو و شینجو که محل اصلی انجام رژه های موجود در این جشنواره بزرگ تاریخی و فرهنگی است، معطل خواهید شد و از ضیافت های موجود در این مراسم بی بهره خواهید ماند.
سعی کنید برای شرکت و حضور هرچه پر رنگ تر خود در فستیوال ماتسوری حتما از لباس های محلی مردم این نقطه از قاره آسیا؛ یعنی یاکاتای سنتی استفاده کنید.
از شرایط آب و هوایی پیش از انجام سفر به کشور ژاپن و شهر کیوتو جهت حضور در فستیوال ماتسوری اطمینان حاصل نمایید. البته ناگفته نماند که با توجه به خصوصیات جوی حاکم در ماه جولای این منطقه، معمولا هوا گرم و مرطوباست خیلی نیازی به داشتن لباس های گرم و حجیم نیست.
و به عنوان نکته آخر نیز توصیه می کنیم از دیدن سایر جاذبه های توریستی و دیدنی شهر کیوتو همچون جنگل های بامبوی آراشی یاما (Arashiyama)، دروازه های قرمز رنگ فوشیم ایناری و معبد طلایی این شهر تاریخی نیز غافل نشوید و از زمان اقامت خود در کیوتو، نهایت استفاده را بکنید.