صنعت گردشگری دست به گریبان هتل داری غیررقابتی

هفتمین میزگرد بررسی چالش ها و فرصت های صنعت گردشگری به منظور بررسی مشکلات هتل ها و بخش هتل داری با حضور دو نفر از فعالان این حوزه سه شنبه 18 دی ماه 97 در دفتر سایت همگردی برگزار شد. به گزارش همگردی، در این میزگرد علی مقدس کارشناس توسعه بازار اولدوز گشت شرق درباره وضعیت کیفی هتل ها در ایران گفت: وضعیت هتل ها را نمی توان به طور کلی مورد ارزیابی دقیق قرار داد چون شرایط هر هتل با هتل دیگر متفاوت است و باید در مورد هر هتل به صورت جداگانه بحث کرد اما نمی توان این نکته را ناگفته گذاشت که در نگاه کلی، وضعیت کیفی صنعت هتل داری کشور مناسب نیست و دلخوری های بسیاری در این حوزه از سوی فعالان صنعت گردشگری متوجه هتل داران است.
وی با اشاره به این که هتل داری در جهان سال هاست به عنوان یک رشته آکادمیک در دانشگاه ها تدریس می شود، تصریح کرد: در ایران یک مشکل در سطح کلان وجود دارد و آن این است که رشته های دانشگاهی متناسب با بازار کار شکل نگرفته اند و با وجودی که سابقه تدریس بسیاری از رشته ها – از جمله هتل داری – در کشور از چند دهه گذشته ، با این حال این راه اندازی این رشته ها در دانشگاه ها نتوانسته مشکل بازار کار را حل کند.
مقدس ادامه داد: بنابراین یکی از مشکلات اصلی ما در حوزه هتل و هتل داری این است که نیروی کار ماهر و متخصصی که بتواند در بازار کار صنعت گردشگری ایران، جذب شود و مهارت و تخصصش مورد نیاز باشد، در دانشگاه تربیت نمی شود. قبل از مقطع دانشگاه هم خدمات هتل داری جایی در سیستم آموزشی ما ندارد و معرفی خوبی از رشته هتل داری قبل از مقطع دیپلم نداریم. دلیل این امر این است که اقتصاد ایران بر پایه درآمدهای صنعت گردشگری شکل نگرفته و نه تنها اقتصاد ما به صنعت گردشگری به عنوان یک حوزه اصلی درآمدزا نگاه نکرده، بلکه در سیاست های کلان اقتصاد مخصوصا طی چند دهه اخیر، گردشگری همواره مورد بی توجهی بوده است.
این فعال صنعت گردشگری با تاکید بر این که نمی توان بدون نگاه علمی به صنعت هتل داری در این صنعت موفق بود، افزود: کشورهای دیگری که بعضی از آنها در همسایگی ما هستند و هتل های خود را ارتقا داده اند، بحث کیفی سازی هتل ها را با ایجاد نظام آموزشی مبتنی بر آخرین یافته های علمی در دانشگاه های خود ایجاد کرده اند و خروجی چنین نظام آموزشی در هر بخش از ساختار صنعت هتل داری که قرار بگیرد، موفق عمل می کند. این در حالیست که بسیاری از سر فصل های دروس دانشگاهی ما در این رشته به روز نیستند و باعث ایجاد دل زدگی در دانشجو می شوند. قدیمی بودن مباحث درسی از اینجا ناشی می شود که ترجمه هایی از منابع و مراجع آموزشی صنعت هتل داری انجام شده که برای 40 سال پیش بوده و بروز رسانی نشده اند و طبعا با آنچه در حال حاضر به عنوان سرفصل های آموزشی در دانشگاه های معتبرجهان تدریس می شود، فاصله دارد. به بیان دیگر، نیاز دانشگاه های کشور به منابع دست اول علمی صنعت هتل داری که مطابق با شرایط و فرهنگ کشور ترجمه یا تالیف شود، برطرف نشده است.در رشته هتل داری در ایران، مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نداریم، و اگر دانشجوی کارشناسی هتل داری بخواهد ادامه تحصیل دهد باید به کشور دیگری برود یا در رشته های مرتبط دیگر گردشگری مثل مدیریت جهانگردی ادامه تحصیل دهد که این هم یک ضعف است و انگیزه را از دانشجویان این رشته سلب می کند.از سوی دیگر هتل داران هم اهمیت چندانی به خروجی نظام آموزشی کشور در این رشته نمی دهند که این موضوع هم در جای خود قابل بحث است.
وی در توضیح بی توجهی هتل داران به استفاده از نیروی متخصص در این صنعت، گفت: اگر به ساختار مالکیتی و ترکیب مدیریت اکثر هتل های مطرح کشور دقت کنید، این هتل ها توسط دولت یا بخش های دیگری از حاکمیت مثل برخی بنیادها اداره می شوند و مدیران دولتی یا مدیرانی از سوی بنیاد که فاقد تخصص و پیشینه در این صنعت هستند، در ارکان این صنعت مدیریت می کنند. در چنین شرایطی آنچه بیشتر هتل های کشور ما را به پیش می برد تخصص نیروی انسانی و کیفیت خدمات نیست بلکه تفکر حاکم بر آن بنیاد یا سیستم دولتی است که باید توسط مدیر هتل در آن مجموعه پیاده شود. به این ترتیب مشاهده می کنیم که در فضای هتل های ما رقابت وجود ندارد و در یک فضای غیر رقابتی اصولا لزومی به افزایش کیفیت برای کسب سهم بیشتر از بازار و سودآوری و دیگر دغدغه هایی که در فضای رقابتی می بینیم، نیست.
مقدس با بیان این که اگر سیستم هتل داری در ایران به دست بخش خصوصی بیفتد و فضای این بخش رقابتی شود، بسیاری از رویدادها می تواند به کمک صنعت هتل داری بیاید، افزود: در حال حاضر هتل ها خلاقیتی در راه اندازی باشگاه مشتریان و یا برگزاری رویدادها و جشنواره ها از خود نشان نمی دهند چون همان طور که عرض کردم آنها در یک فضای غیررقابتی هستند و خالی ماندن اتاق برای آنها خیلی مهم نیست.
وی همچنین ذهنیت عموم مردم در مورد لاکچری بودن اقامت در هتل را نیز در رونق نگرفتن هتل ها موثر دانست و گفت: ذهنیت عموم مردم ما این است که اقامت در هتل، یک اقدام لوکس است که فقط باید بعضی از مردم انجام دهند. با این ذهنیت بسیاری از مردم به جای اقامت در هتل هزینه های بعضا سنگین تری هم انجام می دهند ولی از رفتن به هتل پرهیز می کنند. هتل ها هم در این مورد کم کاری کرده اند و خود را به عنوان مراکز اقامتی آن طور که باید و شاید تبلیغ نکرده اند.
مقدس با بیان این که اگر صنعت گردشگری به یکی از محورهای توسعه کشور تبدیل شود قطعا می توان ظرفیت های این صنعت را فعال کرد، خاطرنشان کرد: بسیاری از کشورها هستند که در برابر ظرفیت های ما هیچ حرفی برای گفتن ندارند ولی صنعت گردشگری را محور توسعه کشور خود قرار داده اند و با تکیه با بر ظرفیت های محدود خود درآمدزایی مناسبی برای تمام ارکان این صنعت از حمل و نقل گرفته تا هتل داری فراهم کرده اند. مثلا کشور آذربایجان برای رونق بخشیدن به گردشگری، مسابقات فرمول یک را در این کشور برگزار می کند و اگر پیست مسابقات فرمول یک را در این کشور ببینید متوجه می شوید با چه ترفندهایی سعی در زیبا نشان دادن پیست دارند چون پشت دیوارهایی که در برخی نقاط پیست کشیده اند واقعا جذاب نیست. ما در ایران می توانیم میزبان مسابقات فراوانی از این دست باشیم و هتل های ما در ایام برگزاری این مسابقات پر باشد اما این اتفاق پیش شرط هایی دارد که شاید مهمترین آنها ، اولویت دادن به گردشگری در توسعه کشور است.