همایش بزرگداشت تیرگان و جشنواره آرش کمانگیر برگزار شد

ایلنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های واصله، همایش بزرگداشت تیرگان و جشنواره آرش کمانگیر برگزار شد.

همایش بزرگداشت تیرگان، جشن کهن و باستانی مردم ایران و جشنواره آرش کمانگیر همراه با مراسم یادبود استاد فرهنگ و ادب مازندران فرهود جلالی در پژوهشگاه برگزار شد.

مصطفی ده پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این مراسم با اشاره به اینکه جشن کهن و باستانی تیرگان ریشه عمیق در گذشته ایرانیان دارد، گفت: امروز از گذشتگانی چون آرش، سپاهین مرد آزاده و خیلی از افرادی که در تاریخ این سرزمین آرش مسلک بودند، یاد می کنیم.

او افزود: به عنوان یک باستان شناس که تاریخ این کشور را خوانده و لمس کرده می گویم که ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی اش همواره در مسیر تاخت و تازهای فراوان بوده و گردان و دلیران زیادی بودند که در مقابل دشمنان این سرزمین ایستاده اند.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تصریح کرد: امروز در میان اقوام ایرانی، مردمان خطه زاگرس، لرستان، بلوچ و...تفنگ اهمیت بسیاری دارد و داستان های زیادی در خصوص تفنگ و دلیری وجود دارد و کمی که عقب تر می رویم می بینیم که این تفنگ تبدیل به کمان می شود.

او در ادامه با اشاره به برگزاری نمایشگاهی با عنوان «کمان سلطنتی» در گذشته توسط وی که با هدف انتقال اهمیت کمان ایران به مخاطب با مشاوره و راهنمایی های استاد شاهرخ رزمجو و وستا سرخوش در انتخاب آثار انجام شده از وجود این مضمون در برخی از نقش برجسته های آشوری سخن گفت و افزود: آشوراییان حکومت های هولناکی داشتند و تفسیرهایی که شاهان آشوری بر سنگ ها و کتیبه های مختلف دارند از حملات آنان به سرزمین های مختلف همچون خوزستان و ایلام حکایت دارد.

در یکی از این نقش برجسته ها که در موزه بریتانیا قراردارد، افسر آشوری می خواهد سر پادشاه ایلام را از تنش جدا کند، موی پیرمرد راگرفته و شاه را مجبور می کند پیش از قتل کمان شاهی که نشان شرافت یک مرد است را با خنجرش ببرد. وجود این موضوع 800-900 سال پیش از میلاد گویای اهمیت کمان است.

ده پهلوان پیرامون اینکه همایش بزرگداشت تیرگان و جشنواره آرش کمانگیر برگزار شد، تصریح کرد: جلوتر که بیاییم، روی مقبره و آرامگاه های شاهان هخامنشی می بینید که شاه در مقابل آتشدان با کمان به تصویر کشیده شده، روی سکه های هخامنشی و در سکه های اشکانی نیز مشاهده می کنید که بدون استثنا کمان در دست شاه است، پس تیر و کمان اهمیت بسیار زیادی برای مردان و جنگاوران ایرانی در دفاع از هست و نیستشان داشته و آرش نمادی از این دلیری و نمادی از صلح است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری عنوان کرد: در طول تاریخ می بینیم که ایرانیان در کمتر زمانی آغازگر جنگ بوده اند و اغلب از خویش دفاع کرده اند اینها واقعیت هایی است که در تاریخ وجود دارد و امیدواریم که در آینده هم شاهد صلح، رونق و شکوفایی در سرزمینمان و در سطح جهان باشیم.

علیرضا حسن زاده، عضو هیأت علمی و رئیس پژوهشکده مردم شناسی با اشاره به حماسه آرش قهرمان فرهنگی و ملی و اینکه چگونه او در این اسطوره و آیین کهن با جان بیدار و عاشق خویش حافظ ایران شد، گفت: به گمان من هر ایرانی در وجودش یک آرش پنهان دارد که سرزمین خویش را دوست دارد و جان خود را بر چله عاشقی نهاده و برای حفظ ایران آن را رها خواهد کرد. در تمام فراز و فرود ایران این دلاوری ها قابل نظاره است.

مهرداد قدردان، پژوهشگر حوزه فرهنگ و تمدن ایران نیز در این مراسم با اشاره به اینکه در جشن تیرگان با سه مناسبت عمده روبرو هستیم، نخست بزرگداشت ایزد باران تیشتر، بزگداشت تیر و پاسداشت آرش کمانگیر که نسبت به میهن دارد، به تشریح حماسه آرش از وجوه مختلف پرداخت.

در ادامه، امیلیا نرسیسیانس عضو هیأت علمی گروه انسان شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران موضوع تیرگان در میان ارمنیان ایران و ارمنستان، وارداوار را مطرح کرد و گفت: اعتقادات از هر نوع وقتی همراه با اجرای مراسم بصورت گروهی باشد به اتحاد اجتماعی خواهد انجامید.

او افزود: وارتاوار جشنی منسوب به گل سرخ پس از برداشت محصول و مجالی برای ستایش آب و طبیعت در گرماگرم فصل تابستان است، پاشیدن آب در این مراسم همه مردم را به یکسان خنک میکرد و آنها را در مقام مساوی قرار می داد. از روز شنبه یعنی یک روز پیش از وارداوار مردم برای آن تدارک می دیدند و همه افراد زن، مرد، پیر و جوان در آن سهم داشتند. تهیه خوراکی توسط زنان صورت می گرفت، قربانی کردن گوسفند، روشن کردن آتش و درست کردن کباب وظیفه مردان، آواز و مشاعره سهم دختران و پسران جوان بود.

نادعلی فلاح، مردم شناس و محقق فرهنگ عامه از مازندران به فلسفه وجودی آیین تیرماه سیزده شو در مازندران اشاره کرد و گفت: در این شب بنا بر سنت پیشینیان آیین لال زنِ شو یا کتک خوردن از لال برگزار می شود که در آن فردی که به خوش قدمی در منطقه خود معروف است با لباس مبدل وارد خانه می شود. این فرد به عنوان لال که نمی بایست حرف بزند با شیش (ترکه) که به دستش دارد به آرامی به افراد می زند که اهالی بر این باورند که لال هرکسی را بزند تا سال دیگر مریض نمی شود. بیشتر مواقع لال سراغ زنان نازا، دختران دم بخت، حیوانات نازا و درختان بی میوه می رود.

مریم قاسم پور، عضو هیأت مدیره کانون فرهنگی هنری دایا نیز به ارائه گزارش جشنواره «آرش کمانگیر؛ جان خود را بر چله نهاد برای ایران» پرداخت و با اشاره به اینکه همواره در این سرزمین آرش هایی بودند که جانشان را فدای میهن کردند، گفت: در نمایشگاه نقاشی آرش کمانگیر 150 اثر شرکت کردند که 100 اثر پس از داوری پذیرفته شدند. از بین آثار 8 اثر در بخش بزرگسال و 7 اثر در بخش کودکان برگزیده شدند.

سید مهدی کوهپر، استاد باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه این مراسم که به بزرگداشت فرهود جلالی کندلوسی اختصاص داشت، در بیان سجایای اخلاقی جلالی گفت: یافتن انسان هایی شبیه به فرهود کاری بسیار دشوار است. او به معنای واقعی و اخص کلمه عاشق ایران، مازندران و اقوام ایرانی بود. او همواره می گفت غم همزاد انسان است و شادی را باید خلق کرد. فرهود آزاده بود و جامعه ما به چنین افرادی نیاز دارد.

او افزود: تا فرهنگ ایران زنده است فرهود نیز زنده است. فرهود میخواست با خلق شادی به مردم بیامورد که فرهنگ ما با شادمانی همراه است. امیدوارم بتوانیم با اقدامات به جا و موثر در این حوزه بتوانیم در باززنده سازی تمدن غنی ایران گامی برداریم تا جوانان امروز را که به شدت از فرهنگ گریزان هستند به آن علاقمند سازیم.

سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز در ادامه با یاد خاطراتی از استاد فرهود و جلالی گفت: با فرهود از کودکی در یک روستا بزرگ شدیم. در کنار عضوییت در موسسه پارپیرار به واسطه مسئولیت در انجمن مددکاران اجتماعی ایران که سرود آن را فرهود سروده است با هم ارتباط دوستی و کاری داشتیم.

او با بیان اینکه سلامتی نعمت بزرگی است که تا آن را از دست ندهی قدرش را نخواهید دانست، افزود: مهربانی و خود مراقبتی دو ستون سلامتی هستند، یکی از عوامل خود مراقبتی شاد زیستن بود که مرحوم جلالی به آن معتقد بود و تمام زندگی اش وقف این بود که کارهای برای ایجاد ترویج مهربانی انجام دهد. شعار او این بود؛ آری آری شاد بودن به همین آسانی است.

این مراسم با اجرای برنامه آیینی تیرگان: زرتشتیان ایران، نی نوازی استاد دیوسالار: لله نوازی، تقدیر از برگزیدگان جشنواره آرش کمانگیر، پیشکسوتان حوزه کودک و میراث فرهنگی و مطالعات آیین های ایرانی و همسر و دختر مرحوم استاد فرهود جلالی، اجرای قصه گویی توسط لیلا کفاش زاد و افتتاح نمایشگاه آرش کمانگیر همراه بود.

همایش «بزرگداشت جشن کهن و باستانی تیرگان و جشنواره آرش کمانگیر» توسط پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، موزه ملی ایران، انجمن زرتشتیان تهران، سازمان فروهر، انجمن مددکاران اجتماعی ایران، کانون فرهنگی-هنری دایا، انجمن آوای نصر ایرانیان، موسسه پارپیرار برگزار شد.