محققان به تازگی به اطلاعات جدیدی درباره کاتبان مصری دست یافته اند

ایسنا/ براساس آخرین اخبار و گزارشات منتشر گشته، محققان به تازگی به اطلاعات جدیدی درباره کاتبان مصری دست یافته اند.

یک تحلیل جدید نشان می دهد کاتبان مصری باستان در حالت بدنی خمیده و به سختی کار می کردند که ممکن است به ایجاد آرتروز در مفاصل و سایر مشکلات اسکلتی منجر شده باشد.

براساس گزارش جدیدی که در مجله «Scientific Reports» منتشر شد، کاتبان مردانی بودند که موقعیت بالایی داشتند و توانایی نوشتن داشتند و بخشی از یک درصد از جمعیت باسواد جامعه مصر باستان را تشکیل می دادند.

محققان بقایای 69 مرد را که بین 2700 تا 2180 قبل از میلاد در قبرستانی در «ابوصیر» مصر دفن شده بودند، تجزیه و تحلیل کردند. 30 نفر از این مردان همانطور که روی قبرهایشان مشخص شده بود، کاتب بودند و در اسکلت آنها تغییرات مفصلی شدیدتری در نواحی خاصی از بدنشان نسبت به بقیه بقایای کشف شده مشهود بود.

این یافته ها پنجره جدیدی رو به زندگی کاتبان در هزاره سوم پیش از میلادی مصر باستان باز می کند.

«ورونیکا دولیکووا» (Veronika Dulíková) یکی از محققان مقاله اخیر و مصرشناس مؤسسه مصرشناسی در دانشگاه چارلز در پراگ بیان کرد: «بقایای تجزیه و تحلیل شده در این مطالعه متعلق به مردانی بود که در دوران اوج مصر باستان و در زمان «پادشاهی کهن» یا دوران سازندگان اهرام زندگی می کردند.»

اسناد به جا مانده از این دوران نشان می دهد پسران خانواده های اشراف زاده در دربار سلطنتی تحصیل می کردند.

به گفته این کارشناس، در آن زمان سواد در مراحل ابتدایی و دوره رشد بدست می آمد و نیازی نبود جمعیت بیشتری از جامعه کشاورزی خواندن و نوشتن یاد بگیرند.

کاتبان در مصر باستان دارای موقعیت هایی بودند که چندان تفاوتی با مناصب دولتی در جامعه مدرن نداشتند.

«دولیکووا» توضیح داد: «این افراد به جامعه نخبگان آن زمان تعلق داشتند و میتوان گفت ستون فقرات اداره دولتی را تشکیل می دادند. افراد باسواد در ادارات مهم دولتی مانند خزانه داری (وزارت دارایی امروز)، انبار غله (وزارت کشاورزی امروز)، اداره اسناد سلطنتی و غیره کار می کردند. آنها همچنین نقش مهمی در جمع آوری مالیات، در معبد و مجتمع های هرمی سلطنتی داشتند.»

نقش کاتبان در جامعه مصر باستان حیاتی بود، اما اسنادی که آنها از خود به جای گذاشتند از اهمیت بسیار بیشتری برای محققان برخوردار بود.

«دولیکووا» این مصر شناس بیان کرد: «مصریان باستان سوابق دقیقی از همه چیز نگه می داشتند و سپس در بایگانی ذخیره می کردند. وقتی امروز چنین آرشیوهای کاغذی را پیدا می کنیم، به معنای واقعی کلمه یک گنج است. از چنین اسنادی میتوان در مورد عملکرد مجموعه های معبد، خدمات مقامات در معابد، شکل حقوق آنها، اثاث یا ظروف موجود در انبارهای معبد و غیره اطلاعات زیادی کسب کرد.»

مصریان به قدری دقیق بودند که سوابق مکتوب را مستقیماً در مقبره ها گنجاندند تا موقعیت ها، مشاغل و درجه متوفی را مشخص کنند و البته همین روش به محققان کمک کرد تا کاتبان اداری را شناسایی کنند.

«پترا بروکنر هاولکوا» (Petra Brukner Havelková) نویسنده اصلی مقاله اخیر و انسان شناس موزه ملی پراگ تقریبا 20 سال است که در شناسایی نشانه های اسکلتی ناشی از نوع فعالیت تخصص داشته است.

زمانی که این متخصص بقایای کشف شده در «ابوصیر» را بررسی کرد و نمونه هایی از فشار روی مهره های گردن مشاهده کرد، متوجه شد که ممکن است بین انحطاط اسکلتی و مشاغل مردان ارتباطی وجود داشته باشد.

نخستین اسکلت های مردم «پادشاهی کهن» در سال 1976 میلادی در «ابوصیر» کشف شدند اما بیرون درآوردن آنها از دل خاک چندین دهه طول کشید.

«هاولکوا» انسان شناس هم پس از اینکه نتوانست هیچ تحقیقی درباره بیماری های استخوانی و مفاصل در کاتبان باستانی پیدا کند، با «دولیکووا» و سایر همکارانش همکاری کرد تا تحقیقاتی را انجام دهند. آنها در سال 2009 علامت گذاری تغییرات در اسکلت های کاتبان را آغاز کردند اما یک دهه دیگر طول کشید تا بقایای کافی برای یک مطالعه جامع پیدا شود.

محققان در طول تحقیقات به این نتیجه رسیدند که ابتلا کاتبان به آرتروز یا بیماری که در آن بافت های مفصلی در طول زمان تجزیه می شود، بیشتر بوده است.

این تغییرات در مفاصل متصل کننده فک پایین به جمجمه استخوان ترقوه راست، بالای استخوان بازوی راست بالا متصل به شانه، پایین ران، استخوان های شصت راست و در سراسر ستون فقرات مشاهده شد.

همچنین تغییرات قابل توجهی مانند صاف شدن استخوان در قسمت پایین مچ پای راست و فرورفتگی در هر دو کاسه زانو مشاهده شد.

بیشتر تغییرات اسکلتی را میتوان با حالت بدنی که کاتبان هنگام انجام کار خود داشتند مرتبط دانست که البته این نوع حالت های جسمی روی نقاشی های دیوار مقبره و همچنین در مجسمه ها ثبت شده است. کاتبان یا می ایستادند یا زانو می زدند یا با پاهای روی هم می نشستند و مدت طولانی می نوشتند.

به گفته محققان، اگر آنها به صورت چهارزانو می نشستند، دامن های کشیده آنها به عنوان میز عمل میکرد. در این حالت، آنها احتمالا ساعت ها می نشستند، سرشان به جلو خم میشد و برای بازوهایشان تکیه گاهی وجود نداشت و ستون فقراتشان خم میشد.

تغییرات اسکلتی اما در زانوها، لگن و مچ پاها نیز به حالت چمباتمه یا خمیده اشاره دارد که بسیاری از کاتبان ترجیح می دادند آن حالت را هنگام نوشتن داشته باشند.

کاتبان همچنین انتهای ساقه های بوریا را که برای نوشتن وسایل استفاده می کردند می جویدند تا سرهای قلم مویی ایجاد کنند که ساعت ها در حالت نیشگون با انگشت هایشان نگه می داشتند.

این جویدن می تواند تغییرات در فک را توجیه کند، در حالی که ساعت های طولانی نوشتن احتمالاً باعث تغییرات اسکلتی مشاهده شده در انگشت شصت راست آنها شده است.

محققان از یافتن تغییرات در اندام تحتانی کمتر تعجب کردند، زیرا در آن زمان نشستن و زانو زدن به صورت ضربدری در کل جمعیت رایج بود اما آنها انتظار تغییرات فک را نداشتند.

اکنون محققان قصد دارند با گروه های دیگر برای مطالعه و تجزیه و تحلیل کاتبان و افراد دیگر در گورستان های مختلف مصر باستان مانند گورستان «سقاره» همکاری کنند.