آیین افتتاح فاز اول موزه تاریخ شهرداری اصفهان در عمارت باغ زرشک برگزار شد

ایسنا/ براساس آخرین اخبار واصله، آیین افتتاح فاز اول موزه تاریخ شهرداری اصفهان در عمارت باغ زرشک برگزار شد.

احمد محیط طباطبایی، رئیس شورای ملی موزه های ایران (ایکوم) گفت: موزه برای افتخار کردن نیست، موزه برای این است که آینده را برای ما تسهیل کند، به عبارتی موزه ها راهگشای آینده هستند، گذشته را برای آینده می خواهند.

او ادامه داد: وقتی یک شهر حافظه بسیار ارزشمندی دارد یعنی دارای ثروتی است که براساس آن، برنامه های توسعه ای خود را طراحی می کند. توسعه امری کیفی است و نه کمی. باید کاری کرد که زندگی شرایط بهتری پیدا کند اما چگونه؟ ما ملت یا فرهنگی هستیم که یک حافظه ده هزار ساله داریم و هیچ مسئله ای در ایران نیست که پاسخ آن را ندانیم.

محیط طباطبایی اظهار کرد: وقتی طی بیش از یک صد سال گذشته تاحدی دچار فراموشی شدیم و حافظه خود را کنار گذاشتیم زندگی را دشوار کردیم. ملت ما ملت و فرهنگی بود که تسلطش بر آب بسیار شاخص بود و یکی از شاخص ترین دستاوردهای فرهنگ ایرانی، مدیریت آب است. ما از سود آب استفاده می کردیم یعنی قنات می زدیم یا آب انبار و برکه ایجاد می کردیم، اما به یکباره از سال 1334 در رباط کریم چاه عمیق زده شد و جشن گرفتند، اما آنهایی که آینده نگر بودند گریه کردند، زیرا آبی را خارج کردیم که متعلق به ما نبود بلکه متعلق به آیندگان بود و ما همه این سرمایه را بر باد دادیم. فراموشی و نداشتن حافظه، این بلا را بر سر ما آورد.

رئیس شورای ملی موزه های ایران با بیان اینکه اصفهان شهری صنعتی و عصارخانه شاهی این شهر نوعی نگاه صنعتی پایدار است، افزود: وقتی ما از موزه شهرداری صحبت می کنیم ابعاد بسیار وسیعی دارد. هر شهری در ابتدا موزه ای می خواهد که حاکم شهر، متولی آن موزه است. امروزه حاکم شهر نماینده مردم برای مدیریت شهر است و موزه شهر یعنی حافظه گذشته شهر در شیوه مدیریت و اداره شهر و باید نقاط مثبت و منفی را نشان دهد و راهکاری برای آینده ما ترسیم کند.

او با تأکید بر اهمیت حفظ خطوط شهر توضیح داد: ما خطوط تاریخی را به هم زده ایم. اصفهان، شهری در دوره آل بویه است، شهری است در دوره سلجوقی، شهری است در دوره صفویه و بعد هم قاجار و پهلوی اول یعنی زمانی که شهرداری شروع شد. بناهای هر یک از این دوره ها به دوره ای دیگر تبدیل شده ولی کسی نمی گوید که تخریب کرده اند، چرا که در خطوط تاریخی رفتار کرده بودند؛ این در حالی است که هر یک از این دوره ها نوآوری خود را داشتند و معماری آنها ارتباطی به دیگری نداشته است.

محیط طباطبایی با اشاره به اینکه مهمترین چیزی که ما باید در موزه شهر ببینیم مدیریت شهر و شیوه اداره شهر است، گفت: آب زاینده رود متعلق به زاینده رود است. امروز در دنیای متمدن و پیشرفته، اکوسیستم، مهمترین مسئله است. آب زاینده رود است که شهر اصفهان را اصفهان می کند. آب فراتر از آشامیدن و صنعت و کشاورزی است، این نوعی مدیریت است. وقتی شهرداری حاکم است مدیریت آب هم باید با شهر باشد تا بداند چگونه باید برای شهر مورداستفاده قرار بگیرد و این چیزی است که به تدریج فراموش شد و معضلات فرونشست و خرابی و ویرانی ایجاد شد.

او با بیان اینکه موزه ها مکانی هستند که یادآوری می کنند که ما برای اینکه آینده بهتری داشته باشیم کجا و چگونه زندگی می کردیم، تصریح کرد: فرق یک شهرداری که موزه می سازد با آن که نمی سازد در این است که این شهرداری به آینده فکر می کند. برای همین، موزه متعلق به کسی است که آینده را می خواهد. حفظ میراث فرهنگی و طبیعی مربوط به افرادی است که نگران آینده هستند نه گذشته و آینده برای افرادی که این میراث را از بین می برند مهم نیست.

محیط طباطبایی با بیان اینکه بخشی از موزه تاریخ شهرداری اصفهان قطعاً گذشته را روایت می کند و تاریخ گذشته شهر اصفهان بسیار وسیع است، دوران سلجوقیان را دوره طلایی شهر اصفهان برشمرد و اضافه کرد: موزه یک نوع نگاه است، نگاهی که می خواهد از گذشته استفاده کند تا توسعه آینده را برمبنای آن شکل دهد. ما در موزه قضاوت نمی کنیم.

رئیس شورای ملی موزه های ایران به میرزاده عشقی به عنوان یکی از شهرداران فرهنگی اصفهان اشاره کرد و افزود: حوزه فرهنگی شهر اصفهان آنقدر بالاست که آن زمان مدیر شهر نیز از قشر فرهنگی بوده است.

او همچنین پیرامون اینکه آیین افتتاح فاز اول موزه تاریخ شهرداری اصفهان در عمارت باغ زرشک برگزار شد، خاطرنشان کرد: وقتی به گذشته شهرهای ایران نگاه کنیم، اصفهان بسیار مهمتر است، چون شاخص های چند دوره طلایی در آن کنار هم قرار گرفته اند.

رئیس ایکوم ایران تأکید کرد: اگر تاریخ شهر را از نگاه شهرداری و مدل مدیریت شهری نگاه کنیم بسیار متوجه می شویم که چه بر ما گذشته و به یاد می آوریم که مهمترین سطح مدیریت شهر، مدیریت فرهنگی است، یعنی شهر باید در شکل فرهنگی اداره شود.

علی قاسم زاده، شهردار اصفهان نیز اظهار کرد: هر شهری دارای هویت و شخصیتی است که در گذشته ریشه دارد و به آن اصفهان دیروز می گوییم و ظهوری در الان دارد که به آن اصفهان امروز گفته می شود و اتفاقاتی در شهر در حال شکل گیری است که اصفهان فردا را رقم می زند؛ حافظ شخصیت شهر بودن یعنی به هرسه اصفهان توجه داشتن، هم اصفهان دیروز را ببینیم، هم اصفهان امروز را صیانت کنیم و هم از اصفهان فردا مراقبت کنیم که در تعارض با هویت و شخصیت شهر و اصفهان دیروز نباشد.

او فزود: اصفهانِ دیروز فقط باید پیرایش شده و خوانش پیدا کند. نباید چیزی به اصفهان دیروز اضافه کرد. اصفهان دیروز را باید پیدا کنیم و آن را از میان گرد و غبار تاریخ بیرون آوریم، پیرایش کنیم، غبار را از چهره اش بزداییم و در اصفهان دیروز را به روی مردم و نسل امروز باز کنیم.

شهردار اصفهان با اشاره به بازگشایی در کارخانه ریسباف به عنوان بخشی از تاریخ و هویت اصفهان که باید آن را حفظ و نگهداری کرد، درباره سایر اقدامات پیش روی این شهرداری نیز توضیح داد: روی محور بابا قاسم به عنوان یک محور تاریخی متمرکز شده ایم، همچنین بر محور هارونیه را به عنوان محور اتصال دولت سلجوقی به دولت صفوی متمرکز خواهیم شد تا به یک محور فعال گردشگری تبدیل شود.

قاسم زاده اضافه کرد: امیدوارم دین خود را به اصفهانِ دیروز ادا کرده، به آن زخمی نزنم و به خوانایی آن کمک کنم و اگر کار جدیدی در توسعه این شهر انجام می شود در تعارض با هویت و شخصیت اصفهان نباشد و ارزشی به ارزش های شهر اضافه کند.

در این آئین همچنین سید علی معرک نژاد، مدیر کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری اصفهان نیز با تأکید بر اینکه شهرها مانند موجودات زنده هستند که همیشه روزهای شاد و غمگینی را تجربه کرده اند، گفت این شادی ها و غم ها در شهرهای مختلف، داستان ها و روایت هایی دارد و همیشه اسطوره ها و قهرمانان، روایت ساز این داستان ها هستند. اصفهان نیز با پیشینه تاریخی و قوی خود، چشمه عمیق جوشانی از داستان و استعاره و روایت و اسطوره ها است.

او ادامه داد: اصفهان، شهری زنده است و دوران فراز و فرود زیادی را دیده و حتی به مرحله سقوط و ویرانی نزدیک شده ولی هربار خود را ققنوس وار احیا کرده و اقتدار خود را به منصه ظهور رسانده است. شهری با چنین ویژگی ها قطعاً باید شهروندان و کارگزاران متفاوت و ویژه ای داشته باشد و نسبت به سایر شهرها نیز دارای ویژگی های متفاوتی باشد.

معرک نژاد سپس به برخی از ویژگی های شهر اصفهان اشاره و بیان کرد: از میان برخی شهرهای ایران رودخانه عبور می کند و این شهرها ممکن است بعد از مدتی و با نبودن آب، آن رودخانه را به مکانی برای ساخت و ساز یا خیابان و پیاده راه و پارکینگ تبدیل کنند، ولی در شهر اصفهان به دلیل ویژگی های متمایزش، این موضوع برعکس است و حتی اگر آب هم در زاینده رود نباشد ما نه تنها مطالبه گری می کنیم بلکه اطراف آن هم فضای سبز می گذاریم تا در طول تاریخ به آیندگان بگوییم که یک روز اینجا رودخانه ای بود که باعث سرسبزی و آبادانی میشد. کارخانه ریسباف و درخت چنار و سردر تاریخی عمارت باغ زرشک نیز نمونه های دیگر این موضوع هستند.

مدیر کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری اصفهان با بیان اینکه اصلی ترین مأموریت موزه تاریخ شهرداری، حفظ حافظه شهر است، افزود: به نظر می رسد مأموریتی روی دوش همه ما شهروندان و کارگزاران است. این شهر دارای حافظه است و ما موظفیم حافظۀ تاریخی شهر را حفظ کنیم. یکی از مهمترین و اصلی ترین مأموریت های ما در موزه تاریخ شهرداری، حفظ حافظه شهر است؛ حفظ به معنی ثبت و نگهداشت، تسری و آموزش و فرهنگ سازی برای نسل آینده و تذکر و تلنگر به کارگزاران شهری که ببینند چه اتفاقاتی در طول تاریخ برای این شهر افتاده است.

او سپس گفت: قرار است که ما تاریخ تحولات مجموعه شهر اصفهان را در دوره ای از حدود سال 1280 تا امروز را به نمایش بگذاریم. این موزه دارای دو قسمت دائم و متغیر یا رویدادها است. قرار نیست این موزه یک موزۀ تاریخ مصرف دار باشد بلکه یک موزه پویا و زنده است. بخش دائم این موزه برگرفته از زمانی است که بلدیه در این شهر تشکیل شد تا جنگ جهانی دوم. قسمت متغیر نیز بخش رویداد محور است که قرار است نشست ها، نمایشگاه ها و آثاری که در شهر و شهرداری داریم را به تناسب موضوعات دراختیار شهروندان قرار دهیم.

معرک نژاد اضافه کرد: قرار نیست که در این موزه چیزی چیده شود و شما یکبار بیایید و ببینید و بروید، بلکه در هر دوره ای یک موضوع، محور خواهدشد و براساس آن موضوع، نشست هایی برگزار شده و براساس آن، همه داشته ها شامل سند و مدرک و شیء ارزشمند شهر به نمایش گذاشته می شود؛ به همین دلیل است که یکی از اتفاقات خوب امروز امضای تفاهمنامه با کمیته موزه های ایران است که البته تفاهمنامه های دیگری نیز با سایر نهادها خواهیم داشت.

مدیر کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه 10 هزار شیء از میان بیش از 240 سند، ثبت و شناسنامه دار شده و در سامانه ای در اختیار همه مردم شهر اصفهان قرار خواهد گرفت، گفت: ما درخواستِ ثبت این موزه در فهرست موزه های ملی ایران را ارائه کردیم که تأیید اولیه شده و مجوز افزودنِ این موزه به یکی از موزه های ثبت شده ملی ایران در حال طی شدن است.

او ادامه داد: برای این پروژه دو قسمت تعریف شده است؛ یکی به وجه تسمیه این ساختمان باز می گردد که شروع تاریخ بلدیه و شروع تاریخ این ساختمان در کنار هم قرار گرفته و هم عصر هستند و بسیاری از اتفاقات شهرمان در این نقطه و نقطه مقابلش یعنی کارخانه ریسباف افتاده است. به همین دلیل این ساختمان را به عنوان نقطه شروع انتخاب کردیم؛ ضمن اینکه فضای آن را بدون هیچ دخل و تصرفی به عنوان موزه استفاده می کنیم و به زودی طراحی داخلی این مکان آغاز خواهد شد. البته یکسری فضاهای توسعه ای و الحاقی هم وجود خواهدداشت که با تعامل صورت گرفته با اداره کل میراث فرهنگی به دنبال این هستیم که این فضاها را با کمترین دخل و تصرف به این عمارت الحاق کنیم تا دست ما را برای اجرای بهتر این فرآیند باز کند.

معرک نژاد با ابراز امیدوارم نسبت به اینکه موزه تاریخ شهرداری اصفهان به سرمایه ای تبدیل شود که برای اصفهان باقی بماند، تصریح کرد: ما برای اولین بار در شهرداری اصفهان جمعی از معماران و صاحب نظران اصفهان را دعوت و گفتگو کردیم و مسابقه ای طراحی و هیئت داوری تشکیل و درنهایت یک طرح انتخاب شد که امیدورایم تا پایان سال جاری، طرح نهایی را اجرایی کنیم.

همچنین حمیدرضا سپهری، عضو هیئت داوران مسابقه معماری موزه تاریخ شهرداری اصفهان، به مراحل انتخاب طرح برتر اشاره کرد و گفت: به نظرم می رسد باید به جنبه آینه دقت کنیم، در کتاب لغت نوشته شده که آینه، شی صیقلی است که آنچه نمی بینی را به تو نشان می دهد. اما مسئولیتی که به شهرداری بر می گردد این است که باید آینه سوابق باشد، سوابق را به درستی ارائه کند و نترسد. هر چه دقیق تر نشان دهیم بهره بیشتری داریم.